پرسش :
آیا در روایات آمده است خداوند جهان هستی را برای پنج تن آل‌عبا آفریده است ؟
پاسخ :
روایات زیادی که در جوامع روائی ما آمده ،می‌رساند که عالم وجودبه یمن وجود ائمه ـ علیهم السّلام ـ خلق شده و اگر امام معصوم نباشد ،زمین مردم را به کام خود می‌کشد و زمین همواره در تزلزل و عدم استقرار بود ،حجت خدا در روی زمین عامل استقرار و ثبات زمین و عالم کون می‌باشد.[1]
در روایتی از رسول گرامی اسلام نقل شده: خداوند وقتی حضرت آدم را آفرید و روح در کالبد او دمیده شد به طرف راست نگاه کرد پنج شبح را ملاحظه کرد که بعضی در حال رکوع و بعضی دیگر در سجده آدم عرض کرد بار خدایا پیش از من بشری آفریده‌ای؟ جواب رسید نه، عرض کرد پس این پنج نور مقدس چه کسانی هستند فرمود اینها در آینده از نسل تو بوجود می‌آیند و اگر این پنج نور مقدس نبود تو و آسمان و زمین عرش و کرسی و لوح و قلم و بهشت و دوزخ را ایجاد نمی‌کردم بخاطر وجود این پنج نور مقدس عالم هستی را ایجاد نموده‌ام.[2]
در کتاب گرانسنگ بحارالانوار روایتی از امام باقر ـ علیه السّلام ـ نقل نموده می‌فرمایند: خداوند چهارده نور پاک از نور عظمت خود ،چهارده هزار سال قبل از آدم خلق نموده که آنها ارواح ما هستند اسم چهارده معصوم را نقل می‌نماید بعد از بیان اوصاف بارز ائمه ـ علیهم السّلام ـ می‌فرمایند: بخاطر وجود ما درختها بارور می‌شوند و نهرها جاری می‌گردند و به یمن وجود ما باران نازل می‌شود وعلف می‌روید.[3]
روایات زیادی به این مضمون وجود دارد که از نقل آنها صرف نظر شد. در بعضی می‌فرماید بخاطر وجود چهارده معصوم و در دیگری دارد بخاطر پنج تن آل‌عبا و در حدبث قدسی دارد بخاطر وجود مقدس پیامبر اکرم عالم کون را ایجاد نموده‌ام و اگر نبود این ذوات مقدس هیچ موجودی را خلق نمی‌کردم در حدیث کساء می‌فرماید وقتی پنج نور مقدس در زیر عبا قرار گرفتند خداوند متعال بیان داشتند ای فرشتگان من و ای ساکنین آسمانها ،من نیافریدم زمین و آسمان و ماه روشنی دهنده و خورشید درخشنده را مگر بخاطر این پنج نور مقدس[4].
در زیارت جامعه کبیره دارد: شما نور اخیار و رهبران ابرار و حجت‌های جبار هستید. به شما گشوده ، خدا و به شما پایان دهد و به خاطر شما فرو فرستد باران را و به خاطر شما آسمانها پا برجا هستند.[5]
از طرفی مشاهده می‌کنیم که در رحمت خداوند متعال محدودیتی نیست که می‌فرماید: رحمت من همه چیز را در برگرفته است.[6] این رحمت واسعه پروردگار ممکن است اشاره به نعمتها و برکات دنیوی باشد که همگان را در برگرفته و بر و فاجر و نیک و بد از آن بهره می‌برند و نیز می‌تواند اشاره به همه رحمت‌های مادی و معنوی باشد زیرا نعمت‌های معنوی اختصاص به قوم و جمعیتی ندارد. و به تعبیر دیگر درهای رحمت الهی به روی همگان گشوده است. در حدیثی از پیامبر اکرم ص چنین نقل شده که حضرت مشغول نماز بود، شنید مرد عربی می‌گوید «خداوندا تنها من و محمد را مشمول رحمت قرار بده و هیچ کس دیگر را در این رحمت وارد مکن» هنگامی که پیامبر سلام نماز را داد رو به او کرده فرمود: موضوع نامحدود و وسیعی را محدود کردی و جنبه اختصاصی به آن دادی! اشاره به این که رحمت بی‌پایان خدا به هیچ صورت نمی‌تواند محدود به من و تو باشد.[7] و آیات دیگری هم در رابطه با وسعت رحمت خداوند وجود دارد مثل (خدایا رحمت خود را همه جا گسترده‌ای[8] و ما را بوسیله رحمت خویش نجات ده[9] و پس رحمت و بخشش و احسان عام خداوند نسبت به همة بندگان (اعم از نیکوکار و بدکار) می‌باشد زیرا که می‌بینیم «باران رحمت بی‌حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بی‌دریغش همه جا کشیده» همة‌بندگان از مواهب گوناگون حیات بهرهمندند و روزی خویش را از سفرة گسترده نعمت‌های بی‌پایان او برند. این همان رحمت عامی است که پهنة هستی را در برگرفته و همگان در دریای آن غرقند. اما این که در روایات رسیده که کل هستی را برای چهارده معصوم یا پنج تن آل عبا و یا زهرای اطهر خلق نموده‌ام این باعث نمی‌شود که رحمت خداوند محدود به این ذوات مقدسه باشد بلکه رحمت و بخشندگی عام است و لطفش شامل تمام موجودات است و این برگزیده‌های عالم کون واسطه فیض و مجاری رحمت حضرت حق بر بندگان هستند چنانکه قلب واسطه فیض الهی برای بدن است، پیامبر و امام نیز واسطه‌های فیض خدا برای انسانها از تمام قشرها و گروهها هستند.[10] وقتی بخاطر وجود معصومین باران آمد همه بهره‌مند می‌شوند نه تنها ائمه ع و هم‌چنین از نور خوشید و ماه اگرچه بخاطر آن عباد الهی خلق شده‌اند ولی رحمت و لطف عام است از مجاری این موجودات آسمانی به دیگران می‌رسد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و همکاران، ج1، ص22، سورة بقره، و ج1، ص418.
2. تفسیر نمونه، ج6، ص393 ذیل آیه 156 سورة اعراف، وسعت رحمته کل شی.
3. تفسیر مجمع الصادقین، ملافتح الله کاشانی، چاپ تهران، ج3، ذیل آیة 35 سورة مائده.
4. حدیث شریف کساء و زیارت جامعه کبیره.
پاورقی ها:
[1] . علامه طبرسی، الاحتجاج، ج2، قم، انتشارات اسوه، 1413، ص151 ولولا ما فی الارض لساخت الارض باهلها؛ علامه مجلسی بحارالانوار ج 90، تهران دارالکتب الاسلامیه، 1364، ص 213 ولولا لساخت الارض باهلها.
[2] . تفسیر مجمع الصادقین، ذیل آیه 35، وابتغوا الیه الوسیله، از سورة مائده، چاپ تهران، ج3.
[3] . علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت،مؤسسه الوفاء ج25، ص4.
[4] . حدیث کساء.
[5] . زیارت جامعه کبیره.
[6] . آیه 156 سورة اعراف.
[7] . مجمع‌البیان، طبرسی، ذیل آیه 157 از سورة اعراف و تفسیر نمونه، ذیل همان آیه.
[8] . سورة غافر، ای 7.
[9] . سورة یونس، آیة 86.
[10] . آیت الله مکارم شیرازی، پنجاه درس اصول عقاید، قم، انتشارات هدف، چاپ دهم 1380، قسمت امامت، ص246.
روایات زیادی که در جوامع روائی ما آمده ،می‌رساند که عالم وجودبه یمن وجود ائمه ـ علیهم السّلام ـ خلق شده و اگر امام معصوم نباشد ،زمین مردم را به کام خود می‌کشد و زمین همواره در تزلزل و عدم استقرار بود ،حجت خدا در روی زمین عامل استقرار و ثبات زمین و عالم کون می‌باشد.[1]
در روایتی از رسول گرامی اسلام نقل شده: خداوند وقتی حضرت آدم را آفرید و روح در کالبد او دمیده شد به طرف راست نگاه کرد پنج شبح را ملاحظه کرد که بعضی در حال رکوع و بعضی دیگر در سجده آدم عرض کرد بار خدایا پیش از من بشری آفریده‌ای؟ جواب رسید نه، عرض کرد پس این پنج نور مقدس چه کسانی هستند فرمود اینها در آینده از نسل تو بوجود می‌آیند و اگر این پنج نور مقدس نبود تو و آسمان و زمین عرش و کرسی و لوح و قلم و بهشت و دوزخ را ایجاد نمی‌کردم بخاطر وجود این پنج نور مقدس عالم هستی را ایجاد نموده‌ام.[2]
در کتاب گرانسنگ بحارالانوار روایتی از امام باقر ـ علیه السّلام ـ نقل نموده می‌فرمایند: خداوند چهارده نور پاک از نور عظمت خود ،چهارده هزار سال قبل از آدم خلق نموده که آنها ارواح ما هستند اسم چهارده معصوم را نقل می‌نماید بعد از بیان اوصاف بارز ائمه ـ علیهم السّلام ـ می‌فرمایند: بخاطر وجود ما درختها بارور می‌شوند و نهرها جاری می‌گردند و به یمن وجود ما باران نازل می‌شود وعلف می‌روید.[3]
روایات زیادی به این مضمون وجود دارد که از نقل آنها صرف نظر شد. در بعضی می‌فرماید بخاطر وجود چهارده معصوم و در دیگری دارد بخاطر پنج تن آل‌عبا و در حدبث قدسی دارد بخاطر وجود مقدس پیامبر اکرم عالم کون را ایجاد نموده‌ام و اگر نبود این ذوات مقدس هیچ موجودی را خلق نمی‌کردم در حدیث کساء می‌فرماید وقتی پنج نور مقدس در زیر عبا قرار گرفتند خداوند متعال بیان داشتند ای فرشتگان من و ای ساکنین آسمانها ،من نیافریدم زمین و آسمان و ماه روشنی دهنده و خورشید درخشنده را مگر بخاطر این پنج نور مقدس[4].
در زیارت جامعه کبیره دارد: شما نور اخیار و رهبران ابرار و حجت‌های جبار هستید. به شما گشوده ، خدا و به شما پایان دهد و به خاطر شما فرو فرستد باران را و به خاطر شما آسمانها پا برجا هستند.[5]
از طرفی مشاهده می‌کنیم که در رحمت خداوند متعال محدودیتی نیست که می‌فرماید: رحمت من همه چیز را در برگرفته است.[6] این رحمت واسعه پروردگار ممکن است اشاره به نعمتها و برکات دنیوی باشد که همگان را در برگرفته و بر و فاجر و نیک و بد از آن بهره می‌برند و نیز می‌تواند اشاره به همه رحمت‌های مادی و معنوی باشد زیرا نعمت‌های معنوی اختصاص به قوم و جمعیتی ندارد. و به تعبیر دیگر درهای رحمت الهی به روی همگان گشوده است. در حدیثی از پیامبر اکرم ص چنین نقل شده که حضرت مشغول نماز بود، شنید مرد عربی می‌گوید «خداوندا تنها من و محمد را مشمول رحمت قرار بده و هیچ کس دیگر را در این رحمت وارد مکن» هنگامی که پیامبر سلام نماز را داد رو به او کرده فرمود: موضوع نامحدود و وسیعی را محدود کردی و جنبه اختصاصی به آن دادی! اشاره به این که رحمت بی‌پایان خدا به هیچ صورت نمی‌تواند محدود به من و تو باشد.[7] و آیات دیگری هم در رابطه با وسعت رحمت خداوند وجود دارد مثل (خدایا رحمت خود را همه جا گسترده‌ای[8] و ما را بوسیله رحمت خویش نجات ده[9] و پس رحمت و بخشش و احسان عام خداوند نسبت به همة بندگان (اعم از نیکوکار و بدکار) می‌باشد زیرا که می‌بینیم «باران رحمت بی‌حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بی‌دریغش همه جا کشیده» همة‌بندگان از مواهب گوناگون حیات بهرهمندند و روزی خویش را از سفرة گسترده نعمت‌های بی‌پایان او برند. این همان رحمت عامی است که پهنة هستی را در برگرفته و همگان در دریای آن غرقند. اما این که در روایات رسیده که کل هستی را برای چهارده معصوم یا پنج تن آل عبا و یا زهرای اطهر خلق نموده‌ام این باعث نمی‌شود که رحمت خداوند محدود به این ذوات مقدسه باشد بلکه رحمت و بخشندگی عام است و لطفش شامل تمام موجودات است و این برگزیده‌های عالم کون واسطه فیض و مجاری رحمت حضرت حق بر بندگان هستند چنانکه قلب واسطه فیض الهی برای بدن است، پیامبر و امام نیز واسطه‌های فیض خدا برای انسانها از تمام قشرها و گروهها هستند.[10] وقتی بخاطر وجود معصومین باران آمد همه بهره‌مند می‌شوند نه تنها ائمه ع و هم‌چنین از نور خوشید و ماه اگرچه بخاطر آن عباد الهی خلق شده‌اند ولی رحمت و لطف عام است از مجاری این موجودات آسمانی به دیگران می‌رسد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و همکاران، ج1، ص22، سورة بقره، و ج1، ص418.
2. تفسیر نمونه، ج6، ص393 ذیل آیه 156 سورة اعراف، وسعت رحمته کل شی.
3. تفسیر مجمع الصادقین، ملافتح الله کاشانی، چاپ تهران، ج3، ذیل آیة 35 سورة مائده.
4. حدیث شریف کساء و زیارت جامعه کبیره.
پاورقی ها:
[1] . علامه طبرسی، الاحتجاج، ج2، قم، انتشارات اسوه، 1413، ص151 ولولا ما فی الارض لساخت الارض باهلها؛ علامه مجلسی بحارالانوار ج 90، تهران دارالکتب الاسلامیه، 1364، ص 213 ولولا لساخت الارض باهلها.
[2] . تفسیر مجمع الصادقین، ذیل آیه 35، وابتغوا الیه الوسیله، از سورة مائده، چاپ تهران، ج3.
[3] . علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت،مؤسسه الوفاء ج25، ص4.
[4] . حدیث کساء.
[5] . زیارت جامعه کبیره.
[6] . آیه 156 سورة اعراف.
[7] . مجمع‌البیان، طبرسی، ذیل آیه 157 از سورة اعراف و تفسیر نمونه، ذیل همان آیه.
[8] . سورة غافر، ای 7.
[9] . سورة یونس، آیة 86.
[10] . آیت الله مکارم شیرازی، پنجاه درس اصول عقاید، قم، انتشارات هدف، چاپ دهم 1380، قسمت امامت، ص246.
