پرسش :

کلمه مدکر در آیه «فهل من مدکر» تفسیرش چیست؟

پاسخ :
کلمه "مدکر" شش بار در قرآن ذکر شده ذکر است.[1] این کلمه اسم فاعل از باب افتعال است و از ریشه "ذکر" گرفته شده است. بنابراین، اصل آن "مُذْتَکِر" است، تاء به "د" تبدیل شد، سپس به جهت همسانی مخرج "ذ" با "د"، "ذ" به "د" تبدیل گشته و ادغام صورت پذیرفت.[2] به این جهت بعضی از لغوی ها اذعان داشته اند که "دکر" از زبان عربی نیست.[3]
اما در تفسیر این جمله چنین آمده است: خداوند سرگذشت هایی از اقوام پیشین را یادآور می شود و به دنبال هر یک از این سرگذشت ها جمله "وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ"؛ ما قرآن را براى تذکر سهل و آسان ساختیم، آیا کسى هست که پند گیرد"، را تکرار مى‏کند تا درسى باشد براى مسلمین و کفار.[4]
بنابر این، مقصود از کلمه "مدکر" این بوده که بر مخاطب گوشزد کند که از موارد ذکر شده در این آیات، پند بگیرد و به قدرت خداوند پی ببرد تا در زندگی آینده او اثر گذار باشد.
پی نوشت:
[1] قمر، 15، 17،22، 32، 40، 51.
[2] صافى، محمود بن عبد الرحیم، الجدول فى اعراب القرآن ج 12، ص 441، دار الرشید مؤسسة الإیمان، دمشق، بیروت، 1418.
[3] فراهیدى، خلیل بن احمد، العین، ج 5، ص 327، انتشارات هجرت‏، قم، 1410 ق.‏ ‏
[4] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 23، ص 5، دار الکتب الإسلامیة، تهران 1374 ش.
منبع:islamquest.net