روستای تولون

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	اردبیل
شهرستان	گرمی
بخش	مرکزی
دهستان	تولون
سال بنیاد	دوران نادرشاه
شرقی‌۴۸°۰۴′ شمالی‌۳۹°۰۶′ / °۴۸٫۰۶شرقی °۳۹٫۱۰شمالی / ۴۸٫۰۶;۳۹٫۱۰
مردم
جمعیت	۶۶۷نفر
زبان‌ محاوره	آذری ترکی
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱۳۹۶
آب‌وهوا
روزهای یخبندان سالانه	۹۵
اطلاعات روستایی
دهیار	رسولی
ره‌آورد	گردو کره و ماست و پنیر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۶۵۵
وب‌گاه رسمی	وبسایت رسمی تولون
جملهٔ خوش‌آمد به روستا	به روستای کوهستانی خوش آب و هوا و شهیدپرور تولون خوش آمدید

تولون یکی از روستاهای معروف استان اردبیل است که در بخش مرکزی شهرستان گرمی در مرز ایران و جمهوری آذربایجان واقع شده‌است.

جغرافیای تولون

روستای تولون در ۲۵ کیلومتری جنوب غرب شهر گرمی مغان در ۴۸ درجه و ۴دقیقه طول شرقی و ۳۸ درجه و ۵۶ دقیقه عرض شمالی، در مرز ایران وجمهوری آذربایجان، بین روستاهای سلیمانلو، لسکه درق، خان‌کندی، و عزیزلو واقع شده‌است.

تاریخچه تولون

تولون از روستاهای تاریخی و مهم منطقه مغان محسوب می‌شود. این روستا مخصوصا در دوره حکومت نادرشاه از شهرت و آبادانی خاصی برخوردار بوده‌است. بیشتر اهالی آن جزو طایفه خلیفه لو می‌باشند.

اشغال تولون در جریان جنگ جهانی دوم

طبق برنامه، بامداد سوم شهریور۱۳۲۴حدود ساعت 4 یا 10/4 صبح واحدهایی از نیروهای ارتش شوروی با حمایت هواپیماها از چندین نقطه مرزی از جمله آزادلی، آشاغا وان، یوخاری اینی، ارتفاعات اطراف تولون تا چوون گونش و… به منطقه حمله می نمایند.

آقای میرسیاب نصیری از معمرین روستای تولون چگونگی حمله روسها را چنین بیان نمودند: «صبح اول وقت روسها بعد از حمله به تولون ابتدا يكي از اهالي را گروگان گرفته و از ایشان برای تصرف پاسگاه بعنوان راهنما استفاده می نمایند. صدای گریه و هیاهوی مادر ایشان بسیاری از اهالی را از خواب بیدار می کند و اهالی با مشاهده حمله روسها به ارتفاعات اطراف روستا فرار میکنند. در پاسگاه تولون که آن موقع در مرکز روستا و در خانه یکی از اهالی بنام «شاهمار» مستقر بوده بر اثر انفجار نارنجک توسط روسها رئیس پاسگاه که مجید علیقلی نام داشته به همراه یکی از سربازان بنام احمد، شهید و بقیه پنج سرباز پاسگاه اسیر میشوند سپس پاسگاه سقوط و وسایل و تجهیزات و حتی دو اسب پاسگاه هم به غنیمت روسها درمی آید. در این موقع یک هواپیمای سیاه رنگ روسی وارد حریم هوایی تولون میشود که روسها با منور به آن علامت می دهند و بعد از آن هواپیما یکسره بطرف گرمی می رود. در تولون یکی از اهالی بنام میرعزیز حسینی هم هنگام فرار از روستا در «قوردلی دره» مورد اصابت تیر قرار گرفته و شهید می شود. اهالی تا دو روز جرات آمدن به روستا را نداشته اند تا اینکه بعد از آن آمده و جنازه شهدا را در قبرستان دفن می نمایند و از آن سالها پنجشنبه هر هفته، مردم سر مزار ایشان رفته و به روح آن مرزداران فاتحه نثار می کنند. چند سال بعد از انقلاب توسط رئیس پاسگاهی بنام «جیلوده» مقبره آنها به شکل امروزی درست می شود».

جمعیت تولون

ورودی روستای تولون

در سرشماریهای سالهای ۱۳۶۵ و ۱۳۷۰ این روستا بترتیب ۱۳۳ و ۱۰۸ خانوار و ۸۱۵ و ۶۶۷ نفر جمعیت داشته و در سرشماری سال ۱۳۷۵ هم ۱۰۶ خانوار و ۵۲۶ نفر جمعیت داشته‌است. بر اساس سرشماری اخیر از کل جمعیت آن ۲۴۸ نفر مرد و ۲۸۱ نفر زن بوده‌اند. در این سال همچنین از ۴۶۴ نفر جمعیت ۶ ساله و بالاتر آن ۳۰۵ نفر باسواد بوده‌اند.[۶]

اقتصاد و شغل اهالی

این روستا محلی مناسب برای دامپروری و کشاورزی بوده و به همین جهت اکثر ساکنان آن به دامپروری و کشاورزی دیم مشغول و از این طریق امرار معاش و کسب درآمد می‌نمایندو به سبب کوهستانی بودن، دامداری در آن بیشتر از کشاورزی رونق دارد.[۷]

مراسمات فرهنگی مذهبی

شبیه خوانی تولون

مراسم تعزیه و شبیه خوانی روز یازدهم محرم همه ساله برگزار می‌شود. اجرای این مراسم توسط سادات و بزرگان تولون و با شوق و حرارت وسبک خاصی انجام می‌گردد.[۸]

جاذبه‌های گردشگری

ایسمی خان باغی روستای تولون

روستای تولون بدلیل واقع شدن در دامنه کوهها دارای معماری زیبا و منحصر بفرد به اصطلاح ماسوله‌ای بوده و در ردیف روساهای زیبای گردشگری ایران قرار دارد.

تولون دارای مراتع سرسبز و پوشیده از انواع رستنی‌ها و گیاهان دارویی و گلهای رنگارنگ و برکه هاو چشمه‌های آب سرد خودجوش مسکن اعصاب و روان و جویبارهای جاری بوده که همه ساله پذیرای میهمانان و گردشگران از اقصی نقاط کشور می‌باشد که برای گذراندن تعطیلات و استراحت به تولون سفر می‌نمایند.

اسامی چند نقطه محل مهم

۱-دولان بلاغی ۲- ایسمی خان باغی ۳- سوکسر ۴-علی داشی ۵-مدرسه میرجلیل خاقانی

گیاهان دارویی

بهار روستای تولون

اغلب گیاهان روییده درارتفاعات تولون خاصیت دارویی دارنداز این گیاهان می‌توانیم به بویمه درن یا بومادرن که از تیره کاسنی هاست و برای تقویت معده و آرامش بخشیدن به اعصاب از آن استفاده می‌شود و سومورخان(گل گاوزبان)، یارپوز(پونه)، چول یئمیشی(خربزه ابوجهل)، ختمی، کهلیگ اوتی(آویشن)، همه کوجی، جی گیتگان، اوزرریگ(اسفنج یا اسپند)، قارغادیلی، بالدیرغان، قوزی قولاغی، کیشنیش، گنده لش، جین جلیغ، بات بات، باغایارپاغی و قانقال(قالغان) را نام ببریم.

رودخانه تولون

رودخانه تولون

کوههای اطراف روستای خان کندی(قبله داشی و قلی تاش) سرچشمه رودخانه تولون(تولون چایی) یکی از مهم‌ترین رود خانه‌های فصلی شهرستان گرمی می‌باشد که با شیبی تند پس از طی مسیر میان روستاهای لسگه درق، عزیزلو، تولون، سلیمانلو، مشهدلو، قشلاق و روستای تنگ سرانجام به شهر گرمی می رسدودرآنجا برخی آن را گرمی چایی می‌نامند.

رودخانه تولون یا به زبان محلی تولون چایی با گذر از شهر گرمی شیب آن ملایم تر شده و در شمال شهرستان گرمی با رودخانه محلی دیگری تلفیق شده و در مرز جمهوری آذربایجان به رودخانه بالهارود پیوسته و در شهر بیله سوار وارد خاک جمهوری آذربایجان می‌شود

روستای خان‌کندی

• روستای خان‌کندی
• روستای لسگه درق
• روستای عزیزلو
• روستای تولون
• روستای سلیمانلو
• روستای مشهدلو

منابع: