آشنایی با گروه های اصلی مواد غذایی (بخش اول)

استفاده از گروه های اصلی مواد غذایی، تامین کننده سلامت بدن است.
 

چکیده: بدن برای انجام اعمال حیاتی خود به انرژی نیاز دارد و این انرژی یا کالری مورد نیاز فقط از طریق مواد غذایی تامین می شود. در واقع سلامت بدن همواره به سلامتی مواد غذایی بستگی دارد. در این مقاله به معرفی گروه های اصلی مواد غذایی، می پردازیم.

تعداد کلمات 881 / تخمین زمان  مطالعه 4 دقیقه

 

تغذیه سالم یکی از مهم ترین و شاید اساسی ترین راه های رسیدن به سلامت جسم و روان است. در واقع تغذیه صحیح به معنای رعایت دو اصل تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه است. تعادل به معنی مصرف مقدار کافی از مواد مغذی مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن است و تنوع یعنی مصرف انواع مختلف مواد غذایی که در گروه های اصلی غذایی معرفی می شوند.

در هر غذایی که ما مصرف می کنیم، تعدادی ترکیب شیمیایی وجود دارد که به هریک از این ترکیبات مواد مغذی گفته می شود. این مواد مغذی به ۵ گروه تقسیم می شوند که ۳ گروه از آنها شامل کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها هستند و به مواد مغذی انرژی زا معروفند و در بدن تولید انرژی می کنند. دسته دوم شامل ویتامین ها، عناصر معدنی و املاح هستند که در بدن انرژی تولید نمی کنند و فقط نقش ساختمانی دارند و در ترکیب با مواد دیگر در بدن به کار گرفته می شوند. مثلا ویتامین ها مستقیما در بدن انرژی تولید نمی کنند، اما در متابولیسم بدن شرکت دارند، چاق کننده نیستند و اشتها را زیاد می کنند. آب هم جزو مواد مغذی به حساب می آید و حیات انسان و تمامی واکنش ها و فعل و انفعالات بدن، وابسته به آن است.

بدن انسان به چهار گروه غذایی مهم نیاز دارد که باید از طریق تغذیه روزانه خود، آن ها را تأمین کند. در واقع، برای اینکه بدن انسان بتواند به زندگی و فعالیت روزانه خود پردازد، باید از این چهار گروه مواد مفید و حیاتی تغذیه کند. در غیر این صورت بدن دچار نقص و یا کمبود می شود و به راحتی نمی تواند وظایف خود را انجام دهد. البته در اینجا گروه دیگری از مواد غذایی نیز با نام گروه چربی ها و قندها بیان شده است که جزو گروه های اصلی نیستند، اما مورد نیاز بدن هستند.
 

بزرگ ترین بخش هرم غذایی گروه نان و غلات است که شامل غلات صبحانه (فرم حجیم شده غلاتی مانند ذرت، گندم، جو و یا برنج است)، ماکارونی، بیسکوییت، برنج، لازلانیا، رشته فرنگی، رشته پلویی و انواع نان ها (مخصوصا نان های سبوس دار) است. غلات از نظر کالری باارزش هستند و دارای پروتیئن، ویتامین های گروه B و آهن می باشند. ویتامین های E، منیزیم و فیبر نیز در این مواد به وفور یافت می شود. همچنین غلات از خطر سکته قلبی جلوگیری می کنند، میزان گلوکز را در خون پایین می اورند و خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند. علاوه بر این، استفاده از جوانه غلات جذب آهن در بدن را دو برابر می کند و سرشار از ویتامین های مورد نیاز بدن است. این گروه از مواد غذایی دستگاه گوارش را تقویت می کنند و باید در هر سه وعده غذایی مصرف شوند؛ زیرا مواد نشاسته ای به راحتی هضم شده و انرژی تولید می کنند. مقدار مصرف توصیه شده از مواد غذایی این گروه 11-6 واحد در روز است و یک واحد از گروه نان و غلات معادل 30 گرم نان یا نصف لیوان ماکارونی یا نصف لیوان برنج پخته است.
 

این گروه شامل انواع سبزی های سبز رنگ مانند ریحان، تره، جعفری، گشنیز، شوید، ترخون، نعناع، پونه و سبزی­های نشاسته ای مثل باقلا، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، مرکبات، هویج و انواع میوه ها است. این گروه بخش قابل توجهی از املاح و ویتامین­ های مورد نیاز بدن را تأمین می کند. همچنین دارای کلسیم، منیزیم، مقدار بالایی از فیبر و ویتامین C هستند که بدن را در برابر عفونت ها مقاوم می کند و باعث ترمیم زخم ها، اصلاح دید در تاریکی و سلامت و شادابی پوست می شود. فیبرهای موجود در سبزی ها و میوه­ها، چربی خون را پایین آورده و از یبوست جلوگیری می کند و خطر ابتلا به سرطان روده را کم می کند. سبزی ها را باید به صورت خام مصرف کرد، زیرا پختن سبزی به ویژه اگر به مدت طولانی باشد موجب از بین رفتن ویتامین های آن می شود. مقدار مصرف توصیه شده از سبزی ها بطور متوسط روزانه 5-3 واحد در روز است و هر واحد معادل یک لیوان سبزی خام یا نصف لیوان سبزی پخته است. همچنین مصرف میوه بعد از غذا (البته در صورتی که بلافاصله بعد از غذا نباشد)، می تواند جذب آهن را افزایش دهد. مقدار توصیه شده از میوه­های مختلف، روزانه 4-2 واحد بوده و یک واحد از گروه میوه­ها معادل یک میوه متوسط مثل یک عد سیب یا پرتقال است.

ادامه دارد....

گردآوری : حدیثه اسفندیار
 
منبع :
آمنه محمود آبادی، (1395)، خواص و مضرات غذاها، انتشارات ابتکار دانش، چاپ اول