مهارت های زندگی

مهارت، یعنی توانایی های لازم برای انجام صحیح یک کار.
 

چکیده : آموختن و به کارگیری مهارت های زندگی نقش مهمی در سلامت روان دارد؛ زیرا فرد را قادر می سازد تا دانش ها، ارزش ها و نگرش ها را به توانایی های بالفعل تبدیل کرده و انگیزه لازم جهت انجام رفتار سالم را داشته باشد .

تعداد کلمات 797 / تخمین زمان مطالعه 4 دقیقه

 

مهارت های زندگی شامل مجموعه ای از توانایی ها هستند که قدرت سازگاری و رفتار مثبت و کارآمد را افزایش می دهند. یادگیری مهارت های زندگی موجب افزایش ظرفیت روانشناختی اشخاص می شود.
باید مهارت رانندگی را فرا بگیریم؛ اگر بخواهیم راننده خوبی شویم - برای نقاش ماهر و نجار خبره شدن، بدون تمرین و فراگیری فنون لازم به درجه استادکاری نمی رسیم. پس چطور ممکن است خوب و صحیح زندگی کردن را ذاتاً یاد داشته باشیم؟ مطمئناً همه ما برای بهتر زیستن احتیاج به کسب مهارت هایی داریم، پس: بایستی مهارت های مقابله با چالش ها را بیاموزیم و آنها را در زندگی به کار گیریم؛ 
سلامت روانی را در زندگی خویش متبلور سازیم، تا بتوانیم  شکست، تنهایی، افسردگی،تنیدگی و فشار روانی و ... . را از خود برانیم. در اختیار داشتن منابع و مهارت هایی که به ما کمک می کنند تا در جریان این دشواری ها  تسکین بخش و امیدوارکننده باشند. کمک می کنند تا ازعهده حل مشکلات خود برآییم.  مهارتهای زندگی مجموعه ای از توانایی های روانی برای افراد فراهم می آورد. 
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی مهارت های مقابله ای و توانایی های روانی اجتماعی در بهبود زندگی بسیار مؤثر است.  تحقیقات نشان داده ، بدبینی، تندخویی، اضطراب و تعداد افراد مبتلا به افسردگی ناسازگاری و به طور کلی اختلال های روانی روز به روز در جهان در حال افزایش است. از این رو سازمان بهداشت جهانی تلاش می کنند تا با ریشه یابی مشکلات و آموزش مهارت های زندگی یک برنامه پیشگیرانه و ارتقایی ( که سعی دارد سطح بهداشت روانی جامعه را ارتقاء بخشیده ) با آسیب های روانی و اجتماعی تهدیدکننده افراد مقابله کند.  
 

 مهارت خودآگاهی 
 مهارت همدلی  
مهارت برقراری رابطه مؤثر 
مهارتهای روابط بین فردی 
مهارت مقابله با هیجان های منفی   
مهارت مدیریت استرس   
مهارت تصمیم گیری   
مهارت تفکر خلاق  
مهارت تفکر نقادانه 
مهارت حل مسئله                  

به طور کلی برنامه ها و راهبردهای پیشگیری از مشکلات روانی اجتماعی در دو دسته اساسی قرار می گیرند:
راهبردهای متمرکز بر محیط
راهبردهای متمرکز بر فرد
راهبردهای متمرکز بر محیط سعی می کنند از طریق ایجاد راهی در جامعه مانند تغییر در قوانین، هنجارها، رفع تبعیض و ایجاد فضای مثبت،  از بروز ناهنجاری های اجتماعی جلوگیری کنند.
در مقابل، راهبردهای متمرکز بر فرد تلاش می کنند از طریق افزایش توانایی مقابله ای ظرفیت افراد را  برای مقابله با چالش ها، کشمکش ها و ناملایمات زندگی روزمره ارتقاء دهند. یکی از بهترین و مؤثر ترین رویکردهای متمرکز بر فرد، برنامه آموزش مهارت های زندگی است.
 از طرف یونیسف 1993 برنامه آموزش مهارت های زندگی( که یک برنامه پیشگیری اولیه است) به عنوان مدلی برای پیشگیری از آسیب های روانی اجتماعی به جهانیان معرفی شد. در این مدت این برنامه آموزشی درکشورهای زیادی به کار بسته شده است و نتایج مطالعات متعدد حاکی از اثربخشی آن در پیشگیری از انواع مشکلات روانی اجتماعی بوده است. مهارت های زندگی  برای افزایش توانایی های روانی اجتماعی افراد آموزش داده می شوند و فرد را قادر می سازد تا به طور مؤثر با مقتضیات و کشمکش های زندگی روبرو شود.
 

پیشگیری از آسیب های روانی  اجتماعی
ارتقای سلامت روانی اجتماعی
 

 شناخت بهتر و پذیرش خود
  تقویت اعتماد به نفس /  تقویت هویت
  مدیریت هیجان ها و استرس
  حل کردن هرچه بهتر مسایل و مشکلات زندگی
  تقویت فرآیند اجتماعی شدن (احترام به ارزش های جامعه)
  تقویت احساس مسئولیت نسبت به نقش های اجتماعی
 حل تعارض ها و کشمکش ها
  پیشگیری از مصرف سیگار
  پیشگیری از سوء مصرف مواد
  پیشگیری از خشونت و پرخاشگری
  پیشگیری از بی بند وباری جنسی و ایدز
  پیشگیری از افت تحصیلی
  افزایش انگیزه بیشتر برای مراقبت از خود
  ایجاد و توسعه قضاوت صحیح
  ارتقاء سطح فرهنگ جامعه
  استحکام هویت ملی
 

 از کاربردهای مهارت های زندگی می توان به موارد زیر اشاره داشت:
الف) افزایش سلامت روانی و جسمانی؛
 تقویت اعتماد به نفس و احترام به خود
 تجهیز اشخاص به ابزار و روش های مقابله با استرس های محیطی و روانی
 کمک به تقویت و توسعه ارتباطات دوستانه و سالم
ارتقای سطح رفتارهای سالم و مفید اجتماعی
 ب) پیشگیری از مشکلات روانی، رفتاری و اجتماعی؛ 
  مصرف سیگار و مواد مخدر
  بروز اختلالات روانی و مشکلات روانی اجتماعی
خودکشی در نوجوانان و جوانان
 رفتارهای خشونت آمیز
شیوع ایدز
بی بند و باری جنسی
افت عملکرد تحصیلی

 
منابع:
مهارتهای زندگی اسلامی/ سید هاشم شریفی
مهارتهای زندگی/ شهرام محمدخانی
مهارتهای زندگی/ لادن فتی، فرشته موتابی و...

تهیه و تنظیم: سیده نرجس رضایی