نکته ­های آموزشی درباره تقویت خلاقیت کودکان

 با انجام فعالیت ­های ساده در خانه می ­توان خلاقیت کودکان را پرورش داد.
 

چکیده:فکرها و ایده‌ها سرچشمۀ خلاقیت هستند، اما وقتی ایده‌های کودکان عملی شوند، آن­ها باید نقشی را ایفا کنند و مسئولیتی را بپذیرند. در واقع بچه‌ها به این وسیله خلاقیت خود را نشان می­ دهند. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1210 /  تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

فعالیت­ های مختلفی برای رشد و پرورش خلاقیت در کودکان وجود دارد، این فعالیت ­ها صرفا مربوط به بازی­ های فکری یا اسباب­ بازی­ هایی آموزشی که مارک خلاقیت به آن خورده است نمی­ شود؛ بلکه با انجام کارهای ساده در خانه نیز می­توان خلاقیت کودکان را پرورش داد. علاوه بر این، انجام این فعالیت­ های ساده، می ­تواند موجب تقویت حس مسئولیت پذیری در فرزندان شده و اعتماد به نفس آنان را نیز افزایش دهد.
 

  فکر کردن
  تصمیمهای منطقی گرفتن
بعضی از چیزهایی که در اتاق بچه‌ها به نظر بی‌ارزش می‌آیند، واقعاً گنجینه‌ای هستند. اما برخی چیزهای دیگر، واقعاً به درد نخورند و بچه‌ها هم همین‌طور فکر می‌کنند و با کمی تشویق، بچه‌ها آنها را دور می‌ریزند. با انجام این فعالیت، بچه‌ها به تمیزی تشویق می‌شوند و تمرین ریاضی نیز می‌کنند. برای این کار احتیاج به پاکت میوۀ بزرگ و اتاقی پر از خرت و پرت (اغلب اتاق بچه‌ها) دارید. حمام نیز برای این کار مناسب است.
به فرزندانتان چند پاکت و این دستورالعمل­ ها را بدهید: «امروز روز خِرت و پِرت­هاست. برو و تمام چیزهای به درد نخور یا چیزهایی را که می‌خواهی دور بریزی از کمد و کشو و اتاق خواب بیرون بیاور. من چیزهای به درد نخور را می‌خرم!» وقتی فرزندتان پاکت ها را می‌آورد، با همدیگر به داخل آنها نگاه کنید تا ببینید آیا همۀ آن چیزها دور ریختنی هستند. پاکت­ها را وزن کنید.
برای هر کیلو از این اشیا، قیمتی پیشنهاد کنید. می‌توانید با هم در مورد آن تصمیم بگیرید. مثلاً هر کیلوگرم هزار تومان، پس سه کیلوگرم می‌شود سه­ هزار تومان. بگذارید بچه‌ها مقدار پولی را که باید بگیرند حساب کنند، بعد آشغال­ها را در سطل زباله بریزند و پولی را که به آنها داده‌اید در جعبۀ مخصوصی بگذارند.
همۀ ما می‌دانیم اشیایی که از نظر یک فرد به درد نخور محسوب می‌شوند، ممکن است از نظر شخص دیگر گنجی باشد. وقتی این گنجینه‌ها را مرتب بچینیم از آنها لذت بیشتری می‌بریم.
در واقع با ایجاد چنین نظمی در خانه، ما و بچه‌ها می‌دانیم برای انجام هر کاری آماده هستیم و قادریم از ایده‌های خوبی که به ذهنمان می‌رسد، نهایت استفاده را ببریم.
 

  فکر کردن
  نظر دادن
  به حرف های هم گوش کردن و با هم صحبت کردن
این فعالیت، برای تمرینِ پیشنهادِ کمک کردن است؛ بدون آنکه کاری را از شخص خواسته باشند. تنها چیزی که لازم دارید، کارهایی است که باید در خانه انجام گیرد.
از آنها بخواهید کاری را انتخاب کنند که اغلب می‌خواهید انجام دهند. این کار ممکن است بیرون بردن آشغال­ها، تمیز کردن اتاق و یا شستن لباس­ها باشد. پیشنهاد کنید که به مدت دو روز، بدون آنکه کسی از آنها بخواهد، این کارها را انجام دهند. در مورد آن صحبت کنید. آیا قبل از آنکه کسی به آنها یادآوری کند آن کار را انجام دادند؟ آیا از انجام کار احساس خوبی داشتند؟ آیا آنها پیشنهادِ کمک به دیگران را دادند؟ چه احساسی داشتند؟
از افراد خانواده نظرسنجی کنید. از آنها بپرسید کدام یک از کارهای خانه را بیشتر دوست دارند و از کدام بیشتر بدشان می‌آید. برای آنکه تمایل خود را به انجام کارها و سخاوت روحی خود را نشان دهید یک روز، کاری را که دیگری از آن متنفر است انجام دهید. کسی چه می‌داند، شاید آنچه یک نفر از آن متنفر است، مورد علاقۀ دیگری باشد.
 

اگر بیش از اندازه منضبط باشیم، ممکن است خطری پیش آید. من در خانه‌های بسیار تمیز و بیش از حد مرتب می‌ترسیدم روی فرش راه بروم. کلاس های بیش از حد تمیز و به اصطلاح استریل نیز همین گونه‌اند. خانه مکانی است که در آن ممکن است چیزی کثیف باشد؛ حادثه‌ای رخ دهد؛ اشتباهات احمقانه‌ای صورت گیرد؛ برنامه‌هایی لغو شود و یا بچه‌ها در آخرین دقایق، قبل از انجام یک کار، بیمار شوند. وقتی با یکی از دوستانم که خانم عاقلی است، دربارۀ مسائل ناخوشایندی که فکرشان را نکرده بودم صحبت می‌کردم، او گفت: «این کار مبارزۀ جالبی است.» من همیشه سعی می‌کنم این کلمات را به یاد آورم. حتی وقتی از عصبانیت دندان­ هایم را به هم می‌سایم، این حرف­ ها مرا یاری می‌دهد.
 

وقتی به خلاقیت فکر می‌کنم، به یاد اجدادمان می‌افتم که با دارایی اندک یا بدون هیچ وسیله‌ای، در میان اقیانوس سفر می‌کردند؛ واگن و بعدها قطار را ساختند تا در سرزمین ­های جدید برای خود زندگی تشکیل دهند.
به بچه‌ها کمک کنید تا با گذشتگان خود ارتباط برقرار کنند. دربارۀ والدین، پدربزرگ و مادربزرگ و اجدادی که سفرهای مختلفی می‌کردند و خلاقیت به خرج می‌دادند صحبت کنید. در مورد افرادی که امروزه تلاش می‌کنند تا زندگی بهتری بسازند به آنها بگویید. ما مردمی هستیم که فکرها و ایده‌های خوبی داریم و در زندگی تلاش می‌کنیم.[1]
 

با چند نمونه نوآوری شروع کنید. حتماً لازم نیست این خلاقیت­ ها تلاش های بزرگی باشند. ایده‌های روزمرۀ کوچک نیز مفیدند. مثلاً در یک تعطیلی آخر هفته شما می‌پرسید «چه کار کنیم؟ چه کسی ایده‌ای دارد؟» فرزندتان یکباره می‌گوید: «بیایید به پیک‌نیک برویم.»
وقتی کسی در خانۀ شما چنین ایده‌ای یا نظرات دیگری دارد، چه اتفاقی می‌افتد؟ نظرات فرزندانتان را جدی بگیرید. بچه‌ها می‌دانند که وقتی اعضای خانواده با همدیگر تصمیم می‌گیرند، نظرات آنها مورد توجه قرار می‌گیرد. بله. ما می‌توانیم این کار را انجام دهیم؛ زیرا... یا نه، نمی‌توانیم؛ چون... و منطقی است که گاهی طبق نظر فرزندتان عمل کنید و هر چه بیشتر، بهتر است. اما به خاطر داشته باشید وقتی ایده‌ها عملی می‌شوند، بچه‌ها باید نقشی را ایفا کنند. اگر می‌خواهید به پیک‌نیک بروید، باید مواد غذایی را خرید، پخت و آماده کرد و یا حتی دوستانی را دعوت کرد. بچه‌ها باید این کارها را انجام دهند تا خلاقیت خود را نشان دهند.
 

فکرها و ایده‌ها سرچشمۀ خلاقیت هستند. جالب است که دربارۀ این موارد صحبت کنیم:
  آیا اگر خیلی سریع با خلاقیت­ها پیش برویم، به دردسر می‌افتیم؟ اگر پاسخ مثبت است چه نوع مشکلی؟
  آیا اگر عملی کردن نظرات خود را خیلی به تعویق بیندازیم، مشکلی ایجاد می‌شود؟ اگر این‌طور است، چه نوع مشکلی پیش می‌آید؟
  آیا شما دربارۀ هر مسئله‌ای، ایده‌های زیادی دارید که تقریباً همه‌شان یکباره به ذهنتان می‌رسد، یا اینکه صبر می‌کنید تا ایدۀ کاملی را دنبال کنید؟
ضرب‌المثل عاقلانه‌ای هست که می‌گوید: «کامل، دشمن خوب است.» پس سعی کنید وقتی فکر خوبی دارید آن را بشناسید.


منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت­های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.