6 راه‌ حل کلیدی برای گوش دادن فعال در زندگی مشترک

چکیده: ارتباطات خوب بر اساس ویژگی‌های زیادی ساخته می‌شود، اما هیچ‌کدام به‌اندازه اینکه در جایگاه یک شنونده همدل شناخته شوید مهم نیست. در هر رابطه‌ای، هرچه شنونده بهتری باشید، ارزشمندتر خواهید بود. در این مقاله با راه‌حل‌های کلیدی برای گوش دادن فعال در زندگی مشترک آشنا می‌شویم.

تعداد کلمات 1205 / زمان تقریبی مطالعه 6 دقیقه

آیا هیچ‌گاه فکر کرده‌اید که چرا گوش دادن این‌قدر مشکل است؟ شاید به این دلیل است که ما به‌جای آن‌که واقعاً گوش کنیم، به این فکر می‌کنیم که پس از تمام شدن سخنان همسرمان چه جوابی به او بدهیم! گوش دادن بسیار مؤدبانه‌تر از در انتظار نوبت صحبت ماندن است.

گفته‌شده است «با دقت گوش کنید، آرام حرف بزنید و دیر عصبانی شوید.» در اغلب موارد ما برعکس عمل می‌کنیم. به‌کندی گوش می‌کنیم، تند حرف می‌زنیم و به‌سرعت عصبانی می‌شویم![1]
بنابراین بدون اینکه حرف همسرتان را قطع کنید، در سکوت مطلق به حرف‌هایش گوش دهید. به‌طوری‌که انگار برای شما در آن لحظه در جهان چیز مهم‌تری ازآنچه فرد سخنگو می‌گوید وجود ندارد.

کافی نیست که فقط کلمات را بشنویم. باید به‌کل پیام گوش کنیم. سال‌ها قبل شرکت یک موسسه پژوهشی، به تحقیقی دست زد تا مشخص شود که چه چیزی «کل پیام» را تشکیل می‌دهد. نتایج این تحقیق به‌صورت زیر است[2]: 
یعنی تأثیر کلی یک‌کلام، حدوداً 7 درصد کلامی، 38 درصد صوتی (آهنگ صدا، صرف افعال و دیگر آواها) و 55 درصد ارتباطات غیرکلامی (اشاره‌ها، حرکات اندام، وضع اندامی، حالت‌های چهره[3] و پدیده‌های مشابه آن) است.[4]
درواقع ارتباطات غیرکلامی، هنگامی روی می‌دهد که یک فرد به‌وسیله حالات چهره، لحن صدا، یا هر مجرای ارتباط دیگر، فرد دیگری را تحت تأثیر قرار دهید.[5]

هنگامی‌که همسرتان صحبت می‌کند، کار دیگری انجام ندهید. خوب گوش کردن یا به‌عبارت‌دیگر، گوش کردن فعال، پایه و اساس هر نوع ارتباط سالمی است. نمی‌توان هم کتاب خواند، و هم به صحبت‌های طرف مقابل گوش داد. چون بین شنیدن و گوش دادن، تفاوت زیادی وجود دارد. پس تلویزیون را خاموش‌کنید، کتاب یا روزنامه را ببندید و باجان و دل گوش کنید.
همچنین توجه کنید که هنگام صحبت کردن همسرتان، به‌صورت او نگاه کنید تا مطمئن باشد نسبت به صحبت‌هایش، هرچند معمولی و عادی، دقت، حرمت و حساسیت لازم را قائلید. حتی گاه با اظهار کلماتی چون بله! عجب! خوب! فهمیدم! پس این‌طور! به او نشان دهید که کاملاً به صحبت‌هایش و آنچه می‌گوید، توجه دارید و برای این توجه تمرکز کافی داشته باشید.
از زبان بدن خودتان به بهترین صورت ممکن استفاده کنید. درواقع رفتار و زبان بدن شما باید به همسرتان بگوید که «من به‌طور کامل بر روی آنچه می‌گویید تمرکز دارم، هر کلمه‌ای که بیان می‌کنید برای من بسیار مهم است.»[6]
حتماً این ضرب‌المثل قدیمی را شنیده‌اید که «خدا به ما دو گوش و یک‌دهان داده است. پس باید دو برابر آنچه حرف می‌زنیم گوش کنیم.» این ضرب‌المثل را آویزه گوشتان کنید.

به‌جای اینکه در لحظه‌ای که همسرشما نفسی تازه می‌کند در حرف او بپرید، 3 تا 5 ثانیه صبر کنید. اجازه دهید سکوت  و وقفه‌ای به وجود بیاید؛ فقط آرام باشید.
وقتی سکوت می‌کنید، سه چیز اتفاق می‌افتد که همه آن‌ها خوب است. اول‌ازهمه اگر همسرتان فقط برای سازمان‌دهی مجدد حرف‌هایش قبل از ادامه دادن گفت‌وگو توقف کرده باشد، پس از پریدن در حرف‌های او جلوگیری می‌کنید. دوم اینکه با مکث کردن به او می‌فهمانید که آنچه او گفته مهم بود و شما با دقت در حال سنجیدن آن هستید. این موضع ارزش انسانی او را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که شمارا جذاب‌تر و باهوش‌تر دریابد. سوم اینکه به او نشان می‌دهید فقط آنچه را که می‌گوید نمی‌شنوید، بلکه منظور وی و آنچه را که در عمق ذهن گوینده نیز هست، می‌فهمید. [7]

هرگز این‌گونه فکر نکنید آنچه را که منظور واقعی همسرتان است، با گفته‌هایش درک کرده‌اید. در عوض به او کمک کنید تا بیشتر گفته‌های قبلی را، مفصل‌تر توضیح دهد. مثلاً سؤال کنید: منظورت چیست؟ یا دقیقاً منظورت چه بود؟
اینجا یکی از مهم‌ترین قانون‌های گفت‌وگو بیان‌شده است: «کسی که سؤال می‌پرسد کنترل گفت‌وگو را در دست دارد»؛ کسی که به سؤال‌ها جواب می‌دهد، به‌وسیله کسی که سؤال‌ها را می‌پرسد تحت کنترل است. زمانی که کسی در حال جواب دادن به سؤالی است تمام حواس و تمرکزش به این است که چه می‌گوید. او نمی‌تواند به چیز دیگری فکر کند و کاملاً به‌وسیله پرسشگر سؤال، تحت کنترل است.[8]
روش جذب کردن یک نفر با این تکنیک این است که سؤال‌های خود را متفکرانه و عمیق بپرسید. تمام کسانی که بسیار خوب ارتباط برقرار می‌کنند این فن را می‌دانند و اغلب از آن استفاده می‌کنند.

این روش، نشان‌دهنده این است که صحبت‌های همسر خود را واقعاً گوش کرده‌اید یا سرسری و بی‌توجه شنیده‌اید. زمانی که همسر شما صحبتش را تمام می‌کند، یک‌لحظه مکث کرده و سپس بپرسید: «پس گفتی که در مسیر خانه، مادرت زنگ زد و ... و به خاطر آن مسیرت را عوض کردی». درواقع، اینجا به انعکاس نکات مهم و کلیدی صحبت‌های همسرتان می‌پردازید و با حذف مطالب کم‌اهمیت صحبت‌های او هیچ نکته جدیدی به آن اضافه نمی‌کنید.[9]
توجه داشته باشید که در این موقعیت فقط زمانی می‌توانید صحبتتان را ادامه دهید که همسرتان آنچه را که شما گفته‌اید تأیید کند.

[1]. دیوید آرپ و دیگران، ده قرار ده قرار مهم در زندگی مشترک، ترجمه اکرم قیطاسی، انتشارات: موسسه انتشارات صابرین، چاپ چهارم، قم، 1389، ص 62

[2]. دیوید آرپ و دیگران، همان، ص 62.

[3]. چهره انسان، به‌ویژه ناحیه اطراف چشم‌ها، مهم‌ترین بخش در انتقال پیام‌های غیرکلامی به شمار می‌آید.

[4]. آلن پیز، زبان بدن، مترجم زهرا فرهادی، انتشارت ابتکار دانش و گنج عرفان، چاپ اول، 1392، ص 18.

[5]. ریچموند ویرجی نایاپی و دیگران، رفتار غیرکلامی در روابط میان فردی، ترجمه فاطمه سادات موسوی، نشر دانژه، چاپ دوم، 1388، ص 19.

[6]. برایان تریسی و دیگران، نیروی جذبه، مترجم زهرا صابرنسب، انتشارات پدیده دانش، چاپ پنجم، 1390، ص 60.

[7]. برایان تریسی و دیگران، همان، ص 33.

[8]. برایان تریسی و دیگران، همان، ص 34.

[9]. حمید اصغری پور ودیگران، مشاوره بادانش آموزان در مدارس، تهران، انتشارات ورای دانش، چاپ سوم، 1391.