میرزامحمد ارباب قمی
مرحوم آيتاللّه حاج ميرزا محمد ارباب قمي در سال 1273 ق، در بيت علم و فضل - در عين حال كشاورز - در شهر قم چشم به جهان گشود.حاج ميرزا محمد ارباب، به سامراء و سپس نجف مهاجرت كردو ساليان بسيار در درسهاي آيات عظام، ميرزا حبيب رشيتي وآخوند ملا محمدكاظم خراساني حضور يافت، تا آنكه پس از تحصيل و تكميل علوم ديني، به درجه رفيع اجتهاد نائل آمد.
گروه : علوم انساني
رشته : الهيات و معارف اسلامي
والدين و انساب : پدر بزرگوارش، مرحوم محمد تقي بيك ارباب - معروف به جان بابا - از فاضلان و اديبان و شاعران قم به شمار مي رفت.
تحصيلات رسمي و حرفه اي : مرحوم ميرزا محمد ارباب قمي ، پس از پشت سر نهادن دوران نوجواني به تحصيل ادبيات همت گمارد و پس از آن به تهران رفت و نزد اساتيد هر فن از هنر علمي توشهاي و از هر خرمن خوشهاي برچيد تا مشار بالبنان گرديد. مرحوم حاج ميرزا محمد ارباب، به همراه دوستان گرانقدرش مرحوم آيتاللّه حاج ملا آقا حسين قمي (م 1327 ق) و آيتاللّه مولي عبداللّه قمي به سامراء مهاجرت كردند و چندي در درسهاي آيتاللّه العظمي ميرزاي شيرازي شركت نمود. پس از آن به همراه ملا عبداللّه قمي به نجف كوچيد.و ساليان بسيار در درسهاي آيات عظام، ميرزاحبيباللّه رشتي و آخوند ملا محمد كاظم خراساني حضور يافت، تا آنكه پس از تحصيل و تكميل علوم ديني، به درجه رفيع اجتهاد نائل آمد و با اخذ اجازات متعدد روايي (از آيات عظام: محدث نوري و شريعت اصفهاني و حاج ميرزا حسين خليلي تهراني) و اجتهادي (از آخوند خراساني و ميرزا حبيباللّه رشتي) به زادگاهش بازگشت.
استادان و مربيان : از استادان ميرزا محمد ارباب قمي مي توان به آيات عظام زير اشاره كرد: ميرزاحبيباللّه رشتي آخوند ملا محمد كاظم خراساني آيتاللّه العظمي ميرزاي شيخ عبدالرحيم نهاوندي ميرزا ابوالحسن جلوه آقا محمد رضا قمشهاي
هم دوره اي ها و همکاران : از همدوره ايهاي ميرزا محمد ارباب قمي مي توان به موارد زير اشاره كرد: مرحوم آيتاللّه حاج ملا آقا حسين قمي (م 1327 ق) آيتاللّه مولي عبداللّه قمي
همسر و فرزندان : از آن فقيه بزرگ ميرزا محمد ارباب قمي ، فرزنداني والامقام بر جاي مانده كه عبارتند از:مرحوم حجة الاسلام ميرزا محمد باقر رباني و ميرزا محسن اشراقي و در حال حاضر آقاي حاج آقا سعيد اشراقي از جمله فرزندان معظمله به شمارند. اما از همه معروفتر استاد سخن و خطيب شيرين شكّرشكن مرحوم حجةالاسلام و المسلمين حاج ميرزا محمد تقي اشراقي است.
زمان و علت فوت : سرانجام آن فقيه بزرگ ميرزا محمد ارباب قمي، پس از عمري تلاش و كوشش در ترويج دين و بزرگداشت شعاير الهي، در سال 1341 ق در 68 سالگي چشم از جهان فرو بست و به مواليان طاهرينش پيوست. در وفات ايشان، مردم و حوزه علميه قم يكپارچه عزادار شدند و به خصوص مرحوم آيتاللّه حايري، بسيار متأثر و نگران شده و در تسليت مرحوم اشراقي و برادران او فرمود:«نه تنها شما يتيم شديد، بلكه برادري هم از دست من رفته است.»مردم حق شناس قم، پيكر پاكش را پس از يك تشييع باشكوه، در قبرستان شيخان - در جوار مرقد ميرزاي قمي - به خاك سپردند.
مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مرحوم ميرزا محمد ارباب قمي ، پس از مراجعت به تدريس و تاليف و اقامه جماعت و موعظه و حلّ و فصل دعاوي و رفع مخاصمات اشتغال داشت. وي در اين زمان رياستي عام و شهرتي تام پيدا كرد و آوازه فقاهت و فضيلت او به همه جا رسيد و مجلس درس و بحث او، يكي از پررونقترين مجالس درسي حوزه بود. منبري داشت شيرين و متين و محضري بس نمكين، در نهي از منكر و منع اهل فجور قلبي قوي و قدمي راسخ داشت و در حفظ حدود شرعيه دقيقهاي فرو نگذاشت... جماعت علما در محضر وي، خود را كوچك ميشمردند و بزرگان دين و دنيا نام مباركش را به حرمت تمام ميبردند.
فعاليتهاي آموزشي : ميرزا محمد ارباب قمي، همه روز به تدريس فقه و حديث اشتغال داشت و از مجلس درس وي گروهي بسيار به مدارج عاليه نائل آمدند.
شاگردان : آن فقيه بزرگ، همه روز به تدريس فقه و حديث اشتغال داشت و از مجلس درس وي گروهي بسيار به مدارج عاليه نائل آمدند. برخي از آنان عبارتند از:1 - آيتاللّه حاج شيخ عباس محدث قمي (1294 - 1359 ق) نويسنده «سفينةالبحار» و «الكني و الالقاب»2 - آيتاللّه حاج ميرزا محمد فيض قمي (1293 - 1370 ق) نويسنده «كتاب الفيض» و «ذخيرةالعباد»3 - آيتاللّه حاج ميرزا محمد كبير قمي (1290 - 1369 ق) نويسنده «مطالع الشموس» در علم اصول4 - آيتاللّه حاج شيخ حسن نويسي قمي (1291 - 1371 ق)5 - مرحوم حاج شيخ علي محمد باغ پنبهاي قمي6 - مرحوم حاج سيد علي اكبر برقعي قمي (1317 - 1407 ق) نويسنده «راهنماي دانشوران» و «كانون احساسات»7 - مرحوم حاج شيخ ابوالحسن فقيهي قمي8 - مرحوم ميرزا محمد تقي اشراقي (1313 - 1368 ق) نويسنده «تفسير سوره يوسف» و «تفسير سوره قلم»9 - حاج سيد محمد صادق طاهري10 - حاج شيخ محمد صادق فقيهي قمي11 - حاج شيخ احمد فقيهي قمي12 - آقا ميرزا محمد باقر رباني - فرزند معظم له -13 - مرحوم آقا سيد ناصرالدين قمي
آرا و گرايشهاي خاص : ميرزا محمد ارباب قمي آن فقيه بزرگ داراي سجايا و صفاتي بود كه از ديگران، متمايزش ساخته بود. از جمله ويژگيهايش دستگيري از مستمندان و كمك به مردم بود. جود و احسان شيوه او بود.
چگونگي عرضه آثار : در سبب تأليف الاربعين الحسينيه كتاب، آوردهاند:از مرحوم محدث نوري ميخواهند كه بحارالانوار را براي چاپ، مقابله و تصحيح نمايد و ايشان، اين كار را به مرحوم ميرزا محمد ارباب قمي حواله ميدهد. معظمله نيز ميپذيرد، اما در اثر انجام اين كار سنگين و طاقتفرسا، نور چشم خود را از دست ميدهد و كم ديد ميشود لذا نذر ميكند كه اگر خداوند او را شفا دهد كتاب اربعين را بنويسد. و خداوند متعال او را شفا داد و او هم اين كتاب را در سال 1328 ق نگاشت و در سال 1330 به چاپ رسيد.(13)مؤلف محترم، در آغاز سلسله سند خويش را به ائمه اطهار (ع) از طريق محدث نوري، و در حديث 40، از طريق آيات عظام: حاج ميرزا حسين خليلي تهراني، سيد محمد هندي نجفي، شيخ الشريعه اصفهاني و محدث نوري بازگو كرده است.
--------------------------------------------------------------------------------
آثار :
1 الاربعين الحسينيه
ويژگي اثر : .اين كتاب، معروفترين نوشتار وي است. مؤلف، در اين كتاب شريف چهل حديث درباره امام حسين (ع) را شرح نموده و در آن از مطالب بسيار در فنون حديث، تفسير، تاريخ، كلام، شعر عربي و فارسي، لغت و فقه سخن گفته است.(11)اين كتاب، آكنده از فوائد گوناگون و مطالب خواندني بوده و نوشتهاي توسط نگارنده پيرامون آن به چاپ رسيده است.(12) مؤلف بزرگوار، بسياري از اشعار عربي و فارسي خود را در اين كتاب - به تناسب مقام - ذكر نموده و چيرهدستي خود را در فنّ قصيدهسرايي نشان داده است.
2 تصحيح و مقابله و چاپ كتاب اثبات الوصية مسعودي
3 تصحيح و مقابله و چاپ كتاب غيبت نعماني
4 تصحيح و مقابله و چاپ كتاب كنزالعرفان فاضل مقداد و منهاج النجاة فيض كاشاني
5 تصحيح و مقابله و طبع كتاب شريف «بحارالانوار»
6 حاشيه بر كتاب «جواهر الكلام»
7 حاشيه بر كتابهاي بسيار، مانند: اسفار
8 ديوان اشعار
ويژگي اثر : (مجموعهاي از اشعار عربي و فارسي، كه برخي از آنها بسيار معروف است و اگر گردآوري شود، ديواني بزرگ خواهد شد.)
9 رجوم الشياطين، در ردّ بر فرقه ضاله بابي و بهايي
10 شرح قصيده عينيه سيد حميري (لامّ عمرو باللوي مربع)
11 شرح كتاب «بيان» شهيد اول - دوره فقه
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
