دنیا فنیزاده
دنیا فنیزاده عروسکگردان ایرانی و دختر پرویز فنیزاده بازیگر ایرانی است.
دنیا فنی زاده متولد آبان ۱۳۴۶ در تهران، عروسک گردان است
در رشته علوم تجربه دیپلم گرفته است، پدرش مرحوم پرویز فنی زاده از بازیگران نام آشنا قبل از انقلاب و مادرش هایده غیوری است و تنها یک خواهر بنام هستی دارد.
دنیا فنیزاده از کودکی به خاطر شغل پدرش معمولاً در جشنوارههای مختلف کودک و نوجوانی که در ایران برگزار میشد حضور داشت و آثار داخلی و خارجی شرکتکننده در این جشنوارهها را میدید. همین مسئله سبب شد تا از کودکی با تولیدات و نوع آثار عروسکی که برای کودک و نوجوان ساخته میشود آشنا شود. پس از آن، کمکم که از برنامههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بیشتر استفاده کرد، تکرار دیدن این آثار موجب علاقهٔ او به حضور در این رشته شد و در نهایت با انتخاب رشتهٔ عروسکگردانی برای همیشه در دنیای کودکان و نوجوانان باقی ماند. او هدف و دغدغهٔ مهم زندگیاش را شاد کردن کودکان و نوجوانان میداند.
فنیزاده نخستین بار در سال ۱۳۶۴ در برنامهٔ عروسکی تلویزیونی «چتر با آواز باران» عروسکگردانی را تجربه کرد. این برنامه برای شبکهٔ اول سیما در قسمتهای ۲۵ دقیقهای طراحی شده بود که در آن ۲ عروسک جوجه وجود داشت که فنیزاده عروسکگردانی و آوازخوانی یکی از آنها را بر عهده داشت. وی پس از آن در کاری با نام «زاغچهٔ کنجکاو» به کارگردانی رضا فیاضی حضور داشت. او با حضور در این برنامهها کمکم جای خود را به عنوان عروسکگردان در تلویزیون تثبیت کرد. عروسکگردانی در آثاری چون «گربه آوازخوان» ساخته کامبوزیا پرتوی از دیگر آثار او در این دوره می باشد.
بهرام بیضایی به دنیا فنّیزاده پیشنهاد بازیگری داده بود، ولی وی به خاطر این که پدرش در کودکی دوست نداشت دخترش بازیگر شود نپذیرفت.
وی که قبل از کلاهقرمزی با ایرج طهماسب و حمید جبلی چند کار عروسکی انجام داده و با کار یکدیگر به خوبی آشنا بودند اما با برنامهٔ صندوق پست و ورود کلاهقرمزی به آن بود که به شهرت رسید. کلاه قرمزی که اصلاً قرار نبود در این برنامه ماندگار شود اما ماندگار شد و بدل به مشهورترین کار وی گشت.
از نظر فنیزاده شکل ظاهری عروسک چندان مهم نیست. او ساختار بیرونی عروسک چندان مهم نمیداند و برایش بیش از هر چیز سازندهٔ عروسک مهم است زیرا معتقد است تا زمانی که یک عروسک به خوبی ساخته نشود، عروسکگردان نمیتواند بهخوبی با آن عروسک ارتباط برقرار کرده و آن را حرکت دهد. فنیزاده بیش از این که به دنبال عروسکهای زیبا باشد به دنبال عروسکیست که بتواند با آن خوب کار کند. در مرحلهٔ بعدی اهمیت، گروه تولید برای وی اهمیت دارد و این که برای ساخت برنامه چهقدر فکر و اندیشه برای گروه مهم است و چهقدر برای برنامهٔ عروسکی کار میکنند.
آثار
گربه آوازخوان
کلاهقرمزی و پسرخاله
کلاهقرمزی و سروناز
کلاهقرمزی و بچهننه
کلاهقرمزی ۸۸
کلاه قرمزی ۹۰
کلاه قرمزی ۹۱
کلاه قرمزی ۹۲
کلاه قرمزی ۹۳
کلاه قرمزی ۹۴
درگذشت
دنیا فنیزاده هنرمند تئاتر عروسکی و عروسکگردان «کلاه قرمزی»، «خاله قورباغه» و برخی عروسکهای «شهرموشها» صبح روز چهارشنبه ۸ دیماه ۱۳۹۵ و پس از مدتها تحمل بیماری سرطان در یکی از بیمارستانهای تهران از دنیا رفت.