هاشم بحرانی

(وف 1109 /1107 ق)، فقیه، مفسر، محدث و رجالى امامى. معروف به علامة البحرین. در كتكان از توابع بحرین به دنیا آمد. نسب او را به سید مرتضى علم الهدى و از او به امام موسى كاظم (ع) مى‏رسانند. او محدثى متتبع بود و در كثرت تتبع او را ثانى مجلسى مى‏دانند. دامنه مرجعیت او از بحرین فراتر رفت و در بیشتر شهرهاى شیعه‏نشین از وى تقلید مى‏كردند. صاحب «جواهر» او و مقدس اردبیلى را، به عنوان نمونه یاد مى‏كند و واجد ملكه عدالت مى‏داند. سید هاشم بحرانى از كسانى چون شیخ فخرالدین طریحى نجفى و سید عبدالعظیم استرآبادى نقل روایت كرده و علمایى همچون شیخ حر عاملى از وى روایت كرده‏اند. او داراى بیش از هفتاد و پنج تألیف بزرگ و كوچك دارد كه صاحب «ریاض العلماء» اكثر این كتابها را در نزد فرزندش، سید محسن دیده است. از جمله آثار وى: «اثبات الوصیة»؛ «ارشاد المسترشدین»؛ «البرهان فى تفسیر القرآن»، در شش مجلد، گردآورى خبرهایى در زمینه تفسیر از كتابهاى ناشناخته كهن؛ «معالم الزلفى فى معارف النشأة الاولى و الاخرى»؛ «مدینة المعجزات» یا «مدینة المعاجز»؛ ترتیب كتاب «تهذیب» شیخ طوسى؛ «البهجة المرضیة فى اثبات الخلافة و الوصیة»؛ «نزهة الابرار و منار الافكار فى الجنة و النار»؛ «روضة العارفین»؛ «غایة المرام و حجة الخصام فى تعیین الامام من طریق الخاص و العام»؛ «الدر النضید فى فضائل الحسین الشهید»؛ «تنبیه الاریب»، در رجال «تهذیب».