مهدی قاسم خانی

تصویربردار، كارگردان. تولد: 1306، تهران. درگذشت: 8 دى 1374، تهران. مهدى‏امیر قاسم‏خانى، مشهور به «خانى» در سال 1306 در تهران متولد شد و پس از تمام كردن تحصیلات خود در مدرسه‏ى صنعتى به نواختن ویولن پرداخت. آشنایى با عطاءالله زاهد، احمد شیرازى و احمد مغازه‏اى باعث شد به سینما و صداپیشگى علاقه‏مند شود. او با همكارى سه تن استودیوى «آریا فیلم» را تأسیس كرد و نخستین فیلمى كه در آن استودیو صدابرگردانى شد فیلم «آهنگ شهرزاد» بود. بعدها به استودیو «ایران نو فیلم» رفت و در آنجا تصویربردارى كرد «اشتباه» (1331، منصور مبینى) بود كه در فروردین 1332 در سینما مایاك به نمایش درآمد. خانى بعدها به «استودیو عصر طلایى» رفت و سه فیلم عطاءالله زاهد را تصویربردارى كرد و همچنین تصویربردار بسیارى از فیلم‏هاى امین امینى بود، از جمله «فرزند گمراه» (1334)؛ «مادموازل خاله» (1336) و «سایه» (1338). وى همچنین تصویربردارى «هفده روز به اعدام» (1335، هوشنگ كاوسى)؛ «روزنه‏ى امید» (137، سردار ساگر) و «پیمان» (1339، مهدى رئیس فیروز) را به عهده گرفت. در سال 1339 «آخرین هوس» را كارگردانى كرد ولى تا آخر عمرش فقط شش فیلم را كارگردانى كه «حادثه جویان» (1349) آخرین فیلمش در مقام كارگردانى بود. خانى 58 فیلم ایرانى را تصویربردارى كرد و آخرین كارش «سه ماه تعطیلى» (1356، شاپور قریب) بود. وى همچنین مجموعه‏ى تلویزیونى «مستنطق» (1356، عباس جوانمرد) را تصویربردارى كرد كه هرگز به نمایش درنیامد. جلال مقدم از او براى تصویربردارى «راز درخت سنجد» (1350) دعوت كرد و دو سالى بعد فیلم «قیامت عشق» (هوشنگ حسامى) را تصویربردارى كرد. خانى در سال‏هاى آخر عمرش اغلب در بستر بیمارى بود.