راسخون: کامران عدل، عکاس در مورد عکسهای پرتره به خبرنگار مهر گفت:عکاسی از پرتره چون زاویهای از زندگی اجتماعی را نشان میدهد، دارای اهمیت است و به همین دلیل، تاریخ را میسازد.
وی در مورد فروش عکسهای پرتره عنوان کرد: این نوع عکسها دو نوع خریدار دارند. دسته اول تعدادی از مردم عادی و دسته دوم رسانهها هستند. در اروپا به خصوص فرانسه، عکسهای پرتره زیاد خریداری میشوند. خیلی از این عکسها در نگارخانهها ارائه میشوند و خریدار هم دارند حتی گاهی تعجب میکنم که چه کسانی این آثار را میخرند.
عدل در مورد وضعیت عکاسی پرتره در ایران توضیح داد: من تا به حال در ایران ندیدهام عکسهایی که از افراد سرشناس و مشهور گرفته میشود، نشان دهنده شخصیت سوژه باشد. درحالی که عکاس باید برای گرفتن عکسهای پرتره به کنه وجود فرد برود تا با به اصطلاح با سوژه، ندار شود و بتواند عکس بگیرد.
من تا به حال در ایران ندیدهام عکسهایی که از افراد سرشناس و مشهور گرفته میشود، نشان دهنده شخصیت سوژه باشد
وی سپس به تجربه خود در این زمینه اشاره کرد: حتی اگر بخواهم از یک فرد عادی عکس بگیرم، مطمئنا 300 ـ400 عکس اول خراب میشود تا اینکه بتوانم با او ارتباط برقرار کنم. تازه این مربوط به زمانی است که سوژه من یک فرد عادی است چه برسد به یک فرد سرشناس مثل نویسنده، بازیگر و...
عدل افزود: در ایران بیشتر پرتره افراد مشهور حتی بازیگرانی که بلد هستند جلوی دوربین نقش بازی کنند، خوب نیستند. انگار خشک و مصنوعی هستند. چشمهایشان باز است و گویی به ما نگاه میکنند. نور بیشتر این عکسها خوب نیست و بیننده کاملا حس میکند ارتباط راحت و صمیمی میان عکاس و سوژه شکل نگرفته است.اساس کار عکاس این است که اطمینان کسی را که عکاسیمی شود را برانگیزد.
وی در مورد اینکه نمایشگاه پرترههای محمود دولت آبادی (نویسنده) تا چه حد توانسته است، ارتباط میان نویسنده و عکاس را ایجاد کند، گفت: یارتا یاران دوست دولت آبادی است و چون خود دولت آبادی هم خوش عکس است، برای همین به صورت بالقوه میتوان انتظار عکسهای خوبی داشت. تعدادی از آثاری که در نمایشگاه بودند مثل پرترههایی که در کافه گرفته شده بودند، خیلی خوب بودند.
عدل ادامه داد: این پرترهها خیلی راحت گرفته شده بودند و دولت آبادی در آنها سوژه نبود یعنی حس میکردید که خود او را میبینید. چنین عکسهایی را که به اصطلاح خودم، تکان خوردهاند، دوست دارم.
وی همچنین به چینش آثار به نمایش گذاشته شده، اشاره کرد: وقتی از یاران پرسیدم عکسها را چگونه چیده است و آیا سیر تحولی دارد، گفت که بخشی از عکسهای خانوادگی در یک بخش و عکسهای دیگر در تالار اصلی نصب شدهاند. یاران گفت که 40 سال است از دولت آبادی عکس میگیرد.
عدل توضیح داد: با اینهمه برداشت من از عکسها اینطور بود که او مدام عکاسی کرده که تعدادی از عکسها به واسطه دوستی با دولت آبادی، خانوادگی بودهاند ولی من در این نمایشگاه 40 سال عکسهای دولت آبادی را ندیدم.
وی در مورد نمایشگاه عکسهای خود اظهار داشت: وقتی نمایشگاهی برگزار میکنم که موضوعی است، قصهای را روایت میکنم که میتوان سیر آنها را در عکسها دید اما این سیر و قصه را در پرترههای دولت آبادی ندیدم.
عدل درباره عکسهای پرتره در کشورهای دیگر گفت: تا به حال ندیدهام در ایران عکس فرد مهمی مثل دولت آبادی در خانههای مردم باشد اگر هم باشد بیشتر پوستر نویسندهها یا هنرپیشهها است نه عکس آنها درحالی که بیشتر این افراد طرفداران زیادی دارند. اما در کشوری مثل فرانسه اینطور نیست و پرتره عکسی از یک فرد محبوب در خانههای مردم نصب شده است.
وی در ارزیابی سلیقه مردم نسبت به عکس گفت: مردم در ایران عکسهای رئالیستی دوست ندارند.عکاسان خوبی در دوران جنگ کار کردند مثل شاندیز و سعید صادقی که عکسهای بینظیری از وقایع گرفتهاند. با اینهمه تمایل مردم بیشتر به سمت عکسهای آبستره است که احتمالا طنزی هم در آن باشد.
عدل افزود: البته مردم موج جدید عکسهای فتوشاپی را هم دوست دارند چون دکوراتیو هستند. بغیر از تعدادی مجموعهدار، مردم عادی دنبال خرید عکسهایی هستند که عکاس آنها مشهور و طنز و گفتگویی در آنها وجود داشته باشد.
وی در ادامه به تجربه خود در زمینه عکاسی اشاره کرد: 56 سال قبل وقتی اولین عکسم را گرفتم، به فکر فروش نبودم و به همین دلیل مجموعه این آثار به آرشیو تبدیل شد. عکسهایی از مردم ایران در زمان جنگ گرفتم که از نظر قیافه، شکل، لباس، و..با مردم الان بسیار تفاوت دارند و برای همین معتقدم عکاسی پرتره تاریخ را میسازد.