حجه الاسلام والمسلمین «محمد قطبی»
حجه الاسلام والمسلمین «محمد قطبی» افزود: معاونت فرهنگی وتبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی استان اصفهان٬ اقدام به برگزاری این جشنواره در قالب الگوها و روشهای نوین پیامرسانی و نشر معارف دینی که بخشهای اصلی جشنوارهی فرهنگی هنری حوزه را شکل میدهند، نموده است . لذا از طلاب و فضلای علوم دینی اصفهان دعوت نموده تا خلاقیّتها و ابتکارات خود در زمینههای ذکر شده را در یک یا چند محور از بخش های جشنواره تهیه و به دبیرخانهی جشنواره ارایه دهند تا ضمن رقابت در جشنواره بتوان بین طلاب هنرمند و فعال فرهنگی پل ارتباطی به وجود آورد و جهت اجرایی کردن ایدههای برتر آنها اقدام نماییم.
قطبی در مورد طرح واره های مطرح شده در این جشنواره افزود: طرح واره ها نوعی فناوری های نرم و هویت ساز می باشندکه به جای نمایش مستقیم یک پدیده و یا انتقال مفاهیم انفرادی به مخاطب از نوعی قالب بندی و پیکربندیِ مدیریتی برخوردارند که میتوانند ارزشهای دینی را به صورت الگوهای جامع و تعمیمپذیر در جامعه گسترش دهند. این روش که در ادبیات روایی با «عنوان سنّتسازی» و در ادبیات روز با عنوان «آئینسازی» از آن یاد میشود تعمیمبخش بسیاری از ارزشهای فرهنگی و اسلامی در میان مسلمانان و جهانیان بوده است.
وی خاطر نشان کرد این جشنواره تنها به برخی از این طرح وارهها پرداخته است.حجه الاسلام والمسلمین «محمد قطبی» افزود: برای بزرگداشت مناسبتهای مذهبی، ملّی و انقلابی تاکنون روشها و قالبهای مختلفی به کار گرفته شده است. برخی از این روشها از نفوذ و ماندگاری بالایی برخوردار بوده و اثرگذاری زیادی نیز داشته است.
از جملهی این طرحوارهها میتوان به «هیأت عزاداری» اشاره نمود که در قالب یک اجتماع و با استفاده از روشهای سینه زنی، زنجیرزنی و ... و با استفاده از ابزارهای مختلف توانسته سالهای سال موجب جذب جوانان و نوجوانان و اقشار مختلف جامعه به خیمهی حضرت سیدالشّهدا علیهالسّلام و در نهایت نشر معارف دینی بشود.
همچنین مناسبتهای دیگری، از قبیلِ دههی فجر انقلاب اسلامی، روز عید غدیر، روز عرفه، نوروز، روز ازدواج و خانواده، روز جوان، روز جهانی مسجد، یلدا و ... نیازمند طراحی مدلها و الگوهای مناسبی است که میتوان در قالب آنها ارزشها و مفاهیم متناسب با آن ایام را در جامعه بسط و گسترش داد.
وی در خصوص مراحل طراحی یک الگوی مناسب گفت:
در نظر گرفتن مناسبتی که میبایست الگو برای آن طراحی شود، یافتن مهمترین ویژگیهایی که در مناسبت یاد شده وجود دارد ، یافتن مهمترین توصیههایی که از سوی دین برای آن مناسبت ارایه شده است،در نظر گرفتن قالب و روشی که بتواند توصیههای دینی را متناسب با ویژگیهای موجود در مناسبت مذکور در خود جای دهد.
در نظر گرفتن ویژگیهای عام و جذّاب در قالب و روش مدنظر از قبیلِ هیجان،تنوع، زیبایی، مشارکت، روشی آسان، فراگیر و عام، مورد علاقهی همه یا اکثریت، و... از جمله مواردی هستند که باید در مراحل الگوی مناسب باید در نظر گرفته شوند.
وی در خصوص طرح واره های موضوعی افزود:همانگونه که در طرحوارههای مناسبات اشاره شد، بسیاری از موضوعات از قبیلِ جشن تولّد، جشن تکلیف، مراسم عقد، عروسی، ترحیم و... نیز میتواند در قالب الگوها و طرحوارههای عملیاتی و اجرایی، پیامآور ارزشهای دینی در جامعه باشد.
جوامع اسلامی برای بزرگداشت موضوعات و مسایلی از این دست سعی نمودهاند آداب و الگوهایی را ترسیم نموده و بدان عمل نمایند. این آداب و الگوها در جوامع مختلف متفاوت است و در برخی موارد از ویژگیهای بسیار خوبی نیز برخوردار است، لکن بازآفرینی و اصلاح و تکمیل این الگوها میتواند ضمن کاهش آسیبهای موجود، به بسط و گسترش معارف اسلامی در قالب آن الگوها مدد رساند.
بیتردید طراحی چنین الگویی میتواند سالهای سال در گسترهای وسیع، روح توحیدیِ اسلام را در کالبد بشریت بدمد و موجب نشر معارف دینی گردد.اگر یک فیلم یا نمایش دارای نفوذ زیاد و تأثیر بالایی است، یک طرحواره و الگوی مناسب نیز میتواند ازعُمق زیاد و گسترهی وسیع و استمرار خوبی برخوردار باشد.
همچنین در خصوص طرح واره های سازمان یافته وی بیانگر این نکته شد که برخی طرحوارهها با داشتن ساختار و سازماندهیِ تعریف شدهای میتوانند موجب اجرایی شدن یک ارزش در جامعه شوند. به طور مثال، میتوان به مدل اجرایی «صندوق قرضالحسنه» اشاره نمود. شاید بتوان تصور کرد قبل از پیدایش این مدل، «قرض دادن» که یک ارزش اسلامی است به صورت انفرادی و موردی انجام میشد و هرکس نیازمند قرض بود تنها میتوانست به کسانی مراجعه نماید که هم توان قرض دادن داشته باشند و هم او را از قبل شناخته و به او اعتماد داشتهباشند، ولی پس از طراحی مدل قرضالحسنه در گذشتههای دور این ارزش در میان مسلمانان بسط و گسترهی زیادی یافته و امروزه به عنوان یک مدل مدیریتی در اقتصاد اسلامی و ادارهی معیشت مسلمانان مورد توجّه جوامع مختلف واقع شده است. این مدل با طراحی خاص خود حلقهی وصلی بین وام گیرنده و وام دهنده ایجاد نموده، به گونهای که آن دو بدون شناخت یکدیگر و بدون این که وام دهنده (سرمایه گذار) نگران سرمایهی خود باشد، فرایند قرض در جامعه اجرا میشود.
این مدل افزون بر توسعهی واسطهگری در قرض، موجب شده «پس انداز» در قالب پس اندازِ همراه با خیراندیشی و صالحنگری و با هدف متعالیِ کمک به دیگران در جامعه فرهنگ سازی شود در صورتی که اگر به خودیِ خود رها میشد، آسیبهای کثرتگرایی و بهرهکشی از پول را به دنبال میداشت.
وی خاطر نشان کرد:برخی از این ارزشها که میتوان در قالب طرحهای سازمانیافته گسترش داد عبارتند از: فرهنگ ایثار، دیگر دوستی، همدردی و همدلی با دیگران، تکریم انسان، صلح، صبر، پرسشگری، عبودیّت، اعتماد به مؤمنین، نظم، وقف، نظارت عمومی و ...
قطبی در خصوص بخش ادبیات نیز یادآور شد: تاریخ نشان میدهد در طول هزاران سال زندگی بشر٬ ادبیات از مهمترین ابزارها و روشهای ارتباط بین انسانها و اقوام و ملل بوده و همچنان در زمرهی اوّلین و مهمترین روشهای ارتباطی و انتقال فرهنگ محسوب می شود.بیگمان ادبیات با گسترهی رشتهها و شاخههای متعددِ خود٬ از جمله مهمترین روشهای نشر معارف دینی و توسعهی فرهنگ دینمداری است.در واقع بسیاری از ارزشهای دینی و آموزههای اخلاقی از طریق ادبیات به نسلهای بعدی منتقل شده که به توسعهی باورهای دینی و اخلاق اسلامی انجامیده است.شاعران و ادیبان مسلمان کوشیدهاند مفاهیم بلند اسلامی را در این قالب به بشریّت عرضه نمایند؛ ادیبانی از جمله حافظ٬ سعدی٬ مولوی٬ فیض کاشانی٬ محتشم و...
طلاب نیز در این زمینه تلاشهای وافری از خود نشان داده و در زمینهها و موضوعات متعدد آثار ادبی فاخری آفریدهاند.
قطبی در بخش هنرهای نمایشی نیز خاطر نشان کرد: نمایش یکی روشهای پیام رسانی و نشر معارف دینی است که قالبها و شاخههای گوناگونی دارد. با پیدایش هنر سینما٬ عرصهی ترویج معارف با استفاده از این قالب نیز توسعه یافته است. با توجّه به نفوذ چشمگیر این هنر در میان جوامع، میزان اثربخشی آن نیز بسیار بالا رفته است. هنرِ معناگرای دینی در صدد است با استفاده از این عرصهی بسیار مهم و حیاتی ارزشها و آموزههای دینی و اخلاقی را به جامعه منتقل ساخته و فرهنگ دینمداری را توسعه بخشد. در سالهای اخیر، برخی از طلاب علوم دینی با ورود به این عرصه توانستهاند آفرینشهای جاودانی را از خود برجای بگذارند.
بنا براین طلاب علوم دینی، میتوانند با بهرهگیری از این روشِ ارزشمند، باورها و آموزههای دینی را به جامعه عرضه کنند. لکن این امر میسور نیست مگر با آشنایی طلاب از ظرافتها و ویژگیهای این هنر، از این رو، ورود طلاب محترم در این عرصه مفید بوده و ثمرات خوبی برجای گذاشته و خواهد گذاشت.
هنرهای تجسمی از دیگر بخش های این جشنواره است که قطبی در این مورد افزود: هنرهای تجسّمی هرگاه با سوگیریِ فرهنگی دنبال شود میتواند از پنجرهی هنر و با ظرافتهای هنری، بسیاری از پیامهای دینی را در عُمق وجود مخاطب نفوذ داده و به توسعهی فرهنگ دینمداری کمک نماید.نفوذ در ذهن مخاطب و کاشتن بذر معرفت در وجود او از طریق هنرهای تجسّمی از جمله روشهایی است که کمتر بدان توجّه شده است. این در حالی که دشمنان برای تهاجم به فرهنگ دینی و گسترش فرهنگ خود به مراتب بیش از مسلمانان از این هنر بهره جسته و آن را به کار بستهاند.
از این رو، بایسته است طلاب و فضلای حوزه با آشنایی بیشتر با این گونه هنرها و استفادهی مطلوب از زبان فاخر هنر به توسعهی معارف دینی و تعمیق باورها و ارزشهای الهی همّت گمارند.
مهلت ارسال آسار به این جشنواره تا پایان سال جاری تمدید و جشنواره در سال آینده برگزار خواهد شد
1005/
گفتگو : زينب تاج الديني
/1001/
