رصدگزارش های منابع غربی حکایت از آن دارد تمرکز دیپلماتیک و اطلاعاتی غرب روی راکتور آب سنگین اراک به شدت در حال افزایش است.
به گزارش راسخون به نقل از ایران هسته ای، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود درباره برنامه هسته‌ای ایران خبر داده است که ایران به برنامه ساخت در اراک از جمله کار گذاشتن مخزن راکتور ادامه می‌دهد. آژانس با تاکید بر اینکه ایران باید طراحی اطلاعات این نیروگاه را در اختیار این نهاد قرار دهد، اعلام کرد ایران تصمیم دارد در سه ماهه نخست سال 2014 سوخت هسته‌ای را وارد این نیروگاه کند و در سه ماهه سوم آن را راه‌اندازی کند.
این گزارش موجب شده است که حساسیت منابع و تحلیلگران غربی بویژه اسراییلی نسبت به تاسیسات اراک برانگیخته شود.
علت از دید کارشناسان فنی این است که راکتور اراک از نوع آب سنگین است. راکتورهای آب سنگین بر خلاف راکتورهای آب سبک به جای اورانیوم غنی شده از اورانیوم خام به جای سوخت استفاده می‌کنند، اما خروجی آنها به جای زباله‌های آلوده‌ای که راکتورهای آب سبک تولید می‌کنند، پلوتونیوم خالص است.
منابع غربی ادعا می‌کنند عملیاتی شدن راکتور آب سنگین اراک مسیر دومی به موازات مسیر غنی سازی برای دست یابی ایران به سلاح هسته ای خواهد گشود.
این در حالی است که ایران کل این ادعاها را واهی می‌داند و رسما اعلام کرده قصد دارد راکتور اراک را جایگزین راکتور تحقیقاتی تهران کند که عمر مفید آن در حال به سرآمدن است و طبعا باید با راکتور دیگری که توان تولید رادیو داروهای لازم برای بیماران سرطانی را داشته باشد، جایگزین شود.
خبرگزاری رویترز روز 12 خرداد (2 ژوئن 2013) در گزارشی از وین و قدس اشغالی، تلاش کرده این موضوع را برجسته کند که اراک در حال تبدیل شدن به یک نگرانی جدی برای غرب است.
این خبرگزاری نوشته است: « برنامه زمانی آغاز مرکز تحقیقاتی آب سنگین اراک به دقت تحت نظر است: کارشناسان اسرائیلی و غربی می‌گویند هر مهاجمی احتمالا ترجیح می‌دهد پیش از عملیاتی شدن به آن حمله کند تا از آلودگی رادیو اکتیو جلوگیری کند. جمهوری اسلامی می‌گوید در این رئاکتور ایزوتوپ‌های دارویی و کشاورزی تولید خواهد شد. اما تحلیلگران می‌گویند در صورتی که سوخت استفاده شده، فراوری دوباره شود، چنین تاسیساتی می‌تواند پلوتونیوم مورد نیاز برای ساخت سلاح نیز تولید کند اما ایران گفته است قصد چنین کاری را ندارد. اکنون زمان برای دشمنانی که می‌خواهند اقدام کنند می‌تواند محدود باشد. آموس یادلین رئیس سابق اطلاعات نظامی اسرائیل با اشاره به حادثه نیروگاه چرنوبیل شوروی سابق در سال 1986 که غبار رادیو اکتیو آن سراسر اروپا را فراگرفت گفت: «هر کس بخواهد به یک رئاکتور فعال حمله کند، در واقع یک چرنوبیل دیگر را رقم خواهد زد. هیچ‌کس نمی‌خواهد چنین کاری انجام دهد».
این خبرگزاری ادامه داده است: «یک دیپلمات در وین که مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آن قرار دارد گفت که نگرانی در مورد راه ساخت پلوتونیوم و تاسیسات اراک بسیار بیشتر شده است. این دیپلمات که از قدرت‌های بزرگ نیست افزود: فکر می‌کنم این یک خط قرمز دیگر است».
با این حال، یووال اشتاینیتز وزیر امور راهبردی و اطلاعاتی اسرائیل –که مسئول پرونده ایران در کابینه نتانیاهو است- گفته است که اراک « قطعا یک نگرانی » است اما روند غنی‌سازی اورانیوم ایران همچنان یک مساله «بسیار مهم تر» است.
همچنین مارک فیتزپاتریک مدیر برنامه منع تکثیر و خلع سلاح در موسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی گفته است اراک این توانایی را دارد که ظرف یک سال به اندازه ساخت یک بمب، پلوتونیوم تولید کند. وی گفته به این ترتیب «در صورتی که دشمنان ایران تصمیم بگیرند علیه برنامه هسته‌ای این کشور از نیروی نظامی استفاده کنند اراک یکی از اهداف اصلی خواهد بود.»
کارشناسان در تهران می‌گویند حرکت اراک به سمت راه‌اندازی قدرت چانه‌زنی ایران را به شدت افزایش خواهد داد و حتی احتمالا بحث فردو و غنی‌سازی 20 درصد را به حاشیه می‌برد.
این کارشناسان همچنین عقیده درند به همان دلایلی که اسراییل نتوانست به نطنز یا فردو حمله کند، قادر به ترتیب دادن هیچ حمله ای علیه اراک هم نخواهد بود.
/111/
