پرسش :
براي كنترل غريزه شهوت در سنّ نوجواني يا جواني چه بايد كرد؟
پاسخ :
بيترديد يكي از نيرومندترين غرايز، نيروي شهوت و غريزة جنسي است. اين نيرو كه از ابتداي تولد به صورت نهفته در وجود آدمي به وديعه نهاده شده است. تا زمان بلوغ هم چنان دوران آرام و بيتحركي را پشت سر ميگذارد، اما به محض شروع دوران نوجواني آرام، آرام زمان بيداري و شكفتگي آن فرا ميرسد و رفته رفته تمامي وجود نوجوان را در برميگيرد و بر تمامي رفتار انسان اثر ميگذارد. به همين دليل غريزة جنسي و نيروي شهوت فرد را با مشكلاتي مواجه ميسازد.
براي جلوگيري از حس شهوت راههاي متعددي وجود دارد كه به برخي از آنها اشاره ميكنيم. اما قبل از آن بيان اين نكته لازم است كه كنترل غريزة جنسي به صورت خداپسندانه كه منطبق با فطرت انساني باشد، امري ممكن و در عين حال پيچيده و دشوار است. آنهايي كه از مباني اخلاقي و معنوي محكم و متيني برخوردارند و نيز از شرايط خانوادگي خوب و مطلوبي از حيث ارزشهاي اخلاقي بهرهمند هستند و ارادة قوي دارند، به خوبي ميتوانند از پيامدهاي منفي آن مصون باشند.
براي كنترل غريزة هم خود فرد و هم والدين و اطرافيان مسئوليت دارند. آن چه مربوط به خود فرد ميشود و سؤال شما نيز از اين زاويه طرح گرديده، عبارتند از:
1. برنامهريزي براي كار مداوم
نوجوانان از نيروي سرشار و فوقالعادهاي برخوردارند. اين نيرو اگر در زمينههاي ديگر مورد استفاده قرار نگيرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرايط سني نوجوان در قالب امور جنسي و شهواني ظاهر خواهد شد. اگر نوجوانان به كار مداوم عادت كنند و نيرو و توان خود را در اين زمينه به مصرف برسانند تا حدودي از انحرافات اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي در آنان پيشگيري ميشود. كارهاي بدني موجب تعادل جسم و روان ميشود. اگر نيك بنگريم افرادي كه به كار مداوم مشغول هستند و نيرو و استعدادشان در زمينههاي مثبت و سالم به كار مياندازند، كمتر دچار انحرافات اخلاقي و بحرانهاي روحي ميشوند. كار موجب ميشود نيرو و انرژي نوجوان قبل از آن كه به چربيهاي اضافي تبديل گردد و اختلالاتي در ساز و كار اندامهاي بدن ايجاد گردد، از طريق سوخت و ساز مفيد و سالم به مصرف برسد.[1]
2. تنظيم خواب
تحقيقات نشان ميدهد كه بيشتر انحرافات به خصوص در زمينه مسايل جنسي از فكرهاي ناسالم و خيال پردازيهايي كه نوجوانان قبل از به خواب رفتن دارند، ناشي ميشود. اگر نوجوان قبل از آن كه به خواب برود، فكرش به خودش و يك سري مسايل و موضوعات مربوط به دورة نوجواني، معطوف گردد، كم كم به انحرافات كشيده خواهد شد. بنابراين، يكي از روشهاي پيشگيري از انحرافات اين است كه برنامة خواب به صورت دقيق تنظيم شود و تا زماني كه خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نرويد. وقتي به رختخواب برويد كه كاملاً خسته و آمادة خواب هستيد. لازمة اين كار اين است كه در طول روز مشغول فعاليتهاي مهم بوده و به اندازة كافي كار كرده باشيد.
طبيعي است اگر نوجوان با خستگي به رختخواب نرود، به ناچار مدت زماني را در بستر بيدار خواهد ماند تا به تدريج به خواب رود و چون افكار و انديشههاي شهواني و تحريكآميز معمولاً در اين مواقع به سراغ نوجوان ميآيند، نوعي تنظيم ساعات خواب براي نوجوان، ضرورت خاصي مييابد. يكي از روانشناسان در اين باره ميگويد: نيمة اول شب بيش از نيمة دوم آن به بدن نيرو ميدهد بنابراين بايد از آن به نحوي مفيد استفاده شود. و صبحگاهان به محض اينكه از خواب بيدار شديد. بيدرنگ از بستر برخيزيد و توجه داشته باشيد كه بامدادان بيدار ماندن در بستر خواب، بسيار زيانبار است، جسم را سست و ناتوان ميسازد و وسوسههاي شوم در دل فرد ايجاد ميشود.[2]
3. دوري از محيطهاي آلوده و ناسالم
يكي از علل و عوامل انحرافات جنسي و به طور كل انحرافات اخلاقي، محيط آلوده و محركهاي شهواني است. محيط از طريق وارد نمودن عناصر محرك در گرايشهاي انحرافي، منجر به طغيان غريزة جنسي در نوجوان ميشود. مسايلي از قبيل بدحجابي، بيحجابي، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، سريالهاي تلويزيوني و فيلمهاي خارجي و همچنين استفادة نادرست از اينترنت در تحريك شهوت و غريزة جنسي نوجوان مؤثر است شايد براي برخي از نوجوانان يادآوري و تذكر مسايل ديني و اخلاقي چيز بيهوده و غير ضروري تلقي شود، زيرا آنها نه در فكر سلامت خويش هستند و نه مسايل اخلاقي و ديني را ميپذيرند، اما براي شما كه روحية مذهبي قوي داريد و همين مسئله باعث شد تا نگران آيندهتان باشيد، گفتن اين مسايل مهم و ضروري است. اگر واقعاً ميخواهيد از جوانيتان به خوبي استفاده كنيد و در راه درست و سالم گام برداريد، سعي كنيد از محيطهاي آلوده و ديدن عوامل تحريك كننده، جدّاً پرهيز نماييد.
4. استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت
يكي از زمينههاي پيدايش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفادة نادرست آنها از اوقات فراغت است.[3] اوقات فراغت طولاني و بيبرنامه نوجوانان را عاصي و سرگردان ميكند. آنها به تدريج سرخورده و مأيوس ميشوند و در نتيجه به دنياي درون خويش پناه ميبرند و در كنج خلوت و انزوا راهي براي مشغوليت خود ميجويند.
5. پيشگيري از روابط ناسالم
نوجواناني كه روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بيبندوبار دوست و رفيق هستند، كمكم به انحرافات كشيده ميشوند و تحت تأثير امور شهواني قرار ميگيرند. نفوذپذيري نوجوانان از دوستان و همسالان بيش از ساير گروهها است. در سنين بلوغ صحبتهاي آهسته و در گوشي بين نوجوانان بيشتر ميشود و محور اين گفتگوها، غالباً مسايل جنسي و امور شهواني است كه به صورت مخفيانه و به دور از انظار بزرگترها طرح ميشود. براي پيشگيري از انحرافات اخلاقي سعي كنيد از دوستيهاي آلوده و مشكوك جداً پرهيز نموده و با افراد سالم و مذهبي ارتباط برقرار نماييد.[4]
6. پرورش تقوا و معنويت در وجود خويش
همة آنچه بيان شد، به نحوي ميتوانند در پيشگيري از انحرافات اخلاقي و طغيان شهوت و غريزة جنسي نقش داشته باشند، اما آن چه بيش از همه ضروري است و به صورت زيربنايي در شخصيت و رفتار نوجوان مؤثر است. پرورش معنويت و تقويت ايمان و تقواي الهي است. ما در عصري زندگي ميكنيم كه جهان به شدت در ماديات فرو رفته و يك سره غرق در جاذبههاي نفساني و امور شهواني گرديده است. در شرايط كنوني،خلأ عظيم و هولناكي از اخلاق و معنويت پديد آمده و تمامي مشكلات انسانها نيز از همين جا ناشي شده است.
اگر با تقويت ايمان و نيروي اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقويت گردند، بدون شك بخشي از مشكلات آنان به ويژه در زمينة مسايل اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي درمان ميشود.
اگر نوجوان از ته دل باور نمود كه تمام اعمال و رفتار او را خدا ميبيند و بر اساس عملكرد افراد به آنها پاداش ميدهد و اساساً سعادت و خوشبختي انسان به دست خودش ميباشد، در اين صورت احتمال اينكه مرتكب گناه نشود بسيار زياد است.[5]
يقين داشته باشيد، تا زماني كه نيروي ايمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقويت نگردد، هيچ ضمانتي از شهوت و انحرافات اخلاقي وجود ندارد. به خصوص در وضعيت كنوني كه عوامل تحريك كنندة بسيار زياد است. بنابراين قبل از هر چيز سعي كنيد نيروي ايمان و تقوا را در وجود خويش بارور كنيد. اگر فكر و ذهن شما متوجه خدا باشد و هميشه نماز خود را اول وقت انجام دهيد، خداوند شما را ياري ميكند تا از هر گناهي مصون بمانيد و تحت تأثير شهوت و غريزة جنسي قرار نگيريد. خداوند در قرآن ميفرمايد: «ان الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنكر»[6] به درستي كه نماز انسان را از هرگونه آلودگي و عمل زشت و گناه دور نگه ميدارد. نماز واقعي نه تنها والاترين عامل كنترل شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقي تلقي ميشود، بلكه عامل تهاجمي عليه انحرافات و شهوتها نيز محسوب ميگردد.
6. تسهيل و تسريع ازدواج
علاوه بر آن كه نوجوان سعي در كنترل شهوت و غريزة جنسي ميكند، بايد براي ازدواج كه يگانه راه درست ارضاي غريزة جنسي ميباشد، نيز اقدام كند. از 18 سالگي به بعد شما ميتوانيد جداً به فكر ازدواج باشيد و اگر شرايط را مساعد ميبينيد، از همين حالا مقدمات آن را فراهم كنيد.
اميد است با رعايت اين نكات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانيد غريزة جنسي و حس شهوت را در خويش كنترل و مهار نماييد و زماني كه فرصت مناسب براي ازدواج فراهم گرديد، به ازدواج اقدام كنيد،
معرفي كتاب:
1. علي قائمي، دنياي نوجواني، سازمان ملي جوانان، 1381.
2. ستارة آخوندي، بررسي مشكلات نوجوانان، همشهري، 1378.
3. موسوي خراساني، جوان، دار اهلبيت _ عليهم السّلام _ 1378.
علي _ عليه السّلام _ ميفرمايد: اكره نفسك علي الفضائل فان الرذائل انت مطبوع عليها»[7]
با سعي و مجاهدت فضايل اخلاقي را به نفس سركش خود تحميل كن، زيرا خواهش طبيعي بشر بر شهوات و رذايل اخلاقي است.
[1] . علي قائمي، دنياي بلوغ، سازمان ملي جوانان، 1380، بخش سوم.
[2] . سيبوانس استانس، آن چه يك جوان بايد بداند، ترجمه: كاسمي، شركت سهامي كتابهاي جيبي، 1356، ص 38.
[3] . وحيد ذوالاكتاف، فراغت فرصتي براي باز آفريني،انتشارات جهاد دانشگاهي، چاپ اول، 1380، فصل سوم.
[4] . تيم هوخ، دنياي پسران، ترجمه، كتايون تجلي، انتشارات پيدايش، 1380، قسمت سوم.
[5] . حسن موسوي خراساني، جوان، دار اهلبيت _ عليهم السّلام _ ، چاپ اول، 1378.
[6] . عنكبوت، 45.
[7] . كليني،كافي، ج 1، ص 25.
( اندیشه قم )
بيترديد يكي از نيرومندترين غرايز، نيروي شهوت و غريزة جنسي است. اين نيرو كه از ابتداي تولد به صورت نهفته در وجود آدمي به وديعه نهاده شده است. تا زمان بلوغ هم چنان دوران آرام و بيتحركي را پشت سر ميگذارد، اما به محض شروع دوران نوجواني آرام، آرام زمان بيداري و شكفتگي آن فرا ميرسد و رفته رفته تمامي وجود نوجوان را در برميگيرد و بر تمامي رفتار انسان اثر ميگذارد. به همين دليل غريزة جنسي و نيروي شهوت فرد را با مشكلاتي مواجه ميسازد.
براي جلوگيري از حس شهوت راههاي متعددي وجود دارد كه به برخي از آنها اشاره ميكنيم. اما قبل از آن بيان اين نكته لازم است كه كنترل غريزة جنسي به صورت خداپسندانه كه منطبق با فطرت انساني باشد، امري ممكن و در عين حال پيچيده و دشوار است. آنهايي كه از مباني اخلاقي و معنوي محكم و متيني برخوردارند و نيز از شرايط خانوادگي خوب و مطلوبي از حيث ارزشهاي اخلاقي بهرهمند هستند و ارادة قوي دارند، به خوبي ميتوانند از پيامدهاي منفي آن مصون باشند.
براي كنترل غريزة هم خود فرد و هم والدين و اطرافيان مسئوليت دارند. آن چه مربوط به خود فرد ميشود و سؤال شما نيز از اين زاويه طرح گرديده، عبارتند از:
1. برنامهريزي براي كار مداوم
نوجوانان از نيروي سرشار و فوقالعادهاي برخوردارند. اين نيرو اگر در زمينههاي ديگر مورد استفاده قرار نگيرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرايط سني نوجوان در قالب امور جنسي و شهواني ظاهر خواهد شد. اگر نوجوانان به كار مداوم عادت كنند و نيرو و توان خود را در اين زمينه به مصرف برسانند تا حدودي از انحرافات اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي در آنان پيشگيري ميشود. كارهاي بدني موجب تعادل جسم و روان ميشود. اگر نيك بنگريم افرادي كه به كار مداوم مشغول هستند و نيرو و استعدادشان در زمينههاي مثبت و سالم به كار مياندازند، كمتر دچار انحرافات اخلاقي و بحرانهاي روحي ميشوند. كار موجب ميشود نيرو و انرژي نوجوان قبل از آن كه به چربيهاي اضافي تبديل گردد و اختلالاتي در ساز و كار اندامهاي بدن ايجاد گردد، از طريق سوخت و ساز مفيد و سالم به مصرف برسد.[1]
2. تنظيم خواب
تحقيقات نشان ميدهد كه بيشتر انحرافات به خصوص در زمينه مسايل جنسي از فكرهاي ناسالم و خيال پردازيهايي كه نوجوانان قبل از به خواب رفتن دارند، ناشي ميشود. اگر نوجوان قبل از آن كه به خواب برود، فكرش به خودش و يك سري مسايل و موضوعات مربوط به دورة نوجواني، معطوف گردد، كم كم به انحرافات كشيده خواهد شد. بنابراين، يكي از روشهاي پيشگيري از انحرافات اين است كه برنامة خواب به صورت دقيق تنظيم شود و تا زماني كه خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نرويد. وقتي به رختخواب برويد كه كاملاً خسته و آمادة خواب هستيد. لازمة اين كار اين است كه در طول روز مشغول فعاليتهاي مهم بوده و به اندازة كافي كار كرده باشيد.
طبيعي است اگر نوجوان با خستگي به رختخواب نرود، به ناچار مدت زماني را در بستر بيدار خواهد ماند تا به تدريج به خواب رود و چون افكار و انديشههاي شهواني و تحريكآميز معمولاً در اين مواقع به سراغ نوجوان ميآيند، نوعي تنظيم ساعات خواب براي نوجوان، ضرورت خاصي مييابد. يكي از روانشناسان در اين باره ميگويد: نيمة اول شب بيش از نيمة دوم آن به بدن نيرو ميدهد بنابراين بايد از آن به نحوي مفيد استفاده شود. و صبحگاهان به محض اينكه از خواب بيدار شديد. بيدرنگ از بستر برخيزيد و توجه داشته باشيد كه بامدادان بيدار ماندن در بستر خواب، بسيار زيانبار است، جسم را سست و ناتوان ميسازد و وسوسههاي شوم در دل فرد ايجاد ميشود.[2]
3. دوري از محيطهاي آلوده و ناسالم
يكي از علل و عوامل انحرافات جنسي و به طور كل انحرافات اخلاقي، محيط آلوده و محركهاي شهواني است. محيط از طريق وارد نمودن عناصر محرك در گرايشهاي انحرافي، منجر به طغيان غريزة جنسي در نوجوان ميشود. مسايلي از قبيل بدحجابي، بيحجابي، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، سريالهاي تلويزيوني و فيلمهاي خارجي و همچنين استفادة نادرست از اينترنت در تحريك شهوت و غريزة جنسي نوجوان مؤثر است شايد براي برخي از نوجوانان يادآوري و تذكر مسايل ديني و اخلاقي چيز بيهوده و غير ضروري تلقي شود، زيرا آنها نه در فكر سلامت خويش هستند و نه مسايل اخلاقي و ديني را ميپذيرند، اما براي شما كه روحية مذهبي قوي داريد و همين مسئله باعث شد تا نگران آيندهتان باشيد، گفتن اين مسايل مهم و ضروري است. اگر واقعاً ميخواهيد از جوانيتان به خوبي استفاده كنيد و در راه درست و سالم گام برداريد، سعي كنيد از محيطهاي آلوده و ديدن عوامل تحريك كننده، جدّاً پرهيز نماييد.
4. استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت
يكي از زمينههاي پيدايش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفادة نادرست آنها از اوقات فراغت است.[3] اوقات فراغت طولاني و بيبرنامه نوجوانان را عاصي و سرگردان ميكند. آنها به تدريج سرخورده و مأيوس ميشوند و در نتيجه به دنياي درون خويش پناه ميبرند و در كنج خلوت و انزوا راهي براي مشغوليت خود ميجويند.
5. پيشگيري از روابط ناسالم
نوجواناني كه روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بيبندوبار دوست و رفيق هستند، كمكم به انحرافات كشيده ميشوند و تحت تأثير امور شهواني قرار ميگيرند. نفوذپذيري نوجوانان از دوستان و همسالان بيش از ساير گروهها است. در سنين بلوغ صحبتهاي آهسته و در گوشي بين نوجوانان بيشتر ميشود و محور اين گفتگوها، غالباً مسايل جنسي و امور شهواني است كه به صورت مخفيانه و به دور از انظار بزرگترها طرح ميشود. براي پيشگيري از انحرافات اخلاقي سعي كنيد از دوستيهاي آلوده و مشكوك جداً پرهيز نموده و با افراد سالم و مذهبي ارتباط برقرار نماييد.[4]
6. پرورش تقوا و معنويت در وجود خويش
همة آنچه بيان شد، به نحوي ميتوانند در پيشگيري از انحرافات اخلاقي و طغيان شهوت و غريزة جنسي نقش داشته باشند، اما آن چه بيش از همه ضروري است و به صورت زيربنايي در شخصيت و رفتار نوجوان مؤثر است. پرورش معنويت و تقويت ايمان و تقواي الهي است. ما در عصري زندگي ميكنيم كه جهان به شدت در ماديات فرو رفته و يك سره غرق در جاذبههاي نفساني و امور شهواني گرديده است. در شرايط كنوني،خلأ عظيم و هولناكي از اخلاق و معنويت پديد آمده و تمامي مشكلات انسانها نيز از همين جا ناشي شده است.
اگر با تقويت ايمان و نيروي اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقويت گردند، بدون شك بخشي از مشكلات آنان به ويژه در زمينة مسايل اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي درمان ميشود.
اگر نوجوان از ته دل باور نمود كه تمام اعمال و رفتار او را خدا ميبيند و بر اساس عملكرد افراد به آنها پاداش ميدهد و اساساً سعادت و خوشبختي انسان به دست خودش ميباشد، در اين صورت احتمال اينكه مرتكب گناه نشود بسيار زياد است.[5]
يقين داشته باشيد، تا زماني كه نيروي ايمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقويت نگردد، هيچ ضمانتي از شهوت و انحرافات اخلاقي وجود ندارد. به خصوص در وضعيت كنوني كه عوامل تحريك كنندة بسيار زياد است. بنابراين قبل از هر چيز سعي كنيد نيروي ايمان و تقوا را در وجود خويش بارور كنيد. اگر فكر و ذهن شما متوجه خدا باشد و هميشه نماز خود را اول وقت انجام دهيد، خداوند شما را ياري ميكند تا از هر گناهي مصون بمانيد و تحت تأثير شهوت و غريزة جنسي قرار نگيريد. خداوند در قرآن ميفرمايد: «ان الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنكر»[6] به درستي كه نماز انسان را از هرگونه آلودگي و عمل زشت و گناه دور نگه ميدارد. نماز واقعي نه تنها والاترين عامل كنترل شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقي تلقي ميشود، بلكه عامل تهاجمي عليه انحرافات و شهوتها نيز محسوب ميگردد.
6. تسهيل و تسريع ازدواج
علاوه بر آن كه نوجوان سعي در كنترل شهوت و غريزة جنسي ميكند، بايد براي ازدواج كه يگانه راه درست ارضاي غريزة جنسي ميباشد، نيز اقدام كند. از 18 سالگي به بعد شما ميتوانيد جداً به فكر ازدواج باشيد و اگر شرايط را مساعد ميبينيد، از همين حالا مقدمات آن را فراهم كنيد.
اميد است با رعايت اين نكات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانيد غريزة جنسي و حس شهوت را در خويش كنترل و مهار نماييد و زماني كه فرصت مناسب براي ازدواج فراهم گرديد، به ازدواج اقدام كنيد،
معرفي كتاب:
1. علي قائمي، دنياي نوجواني، سازمان ملي جوانان، 1381.
2. ستارة آخوندي، بررسي مشكلات نوجوانان، همشهري، 1378.
3. موسوي خراساني، جوان، دار اهلبيت _ عليهم السّلام _ 1378.
علي _ عليه السّلام _ ميفرمايد: اكره نفسك علي الفضائل فان الرذائل انت مطبوع عليها»[7]
با سعي و مجاهدت فضايل اخلاقي را به نفس سركش خود تحميل كن، زيرا خواهش طبيعي بشر بر شهوات و رذايل اخلاقي است.
[1] . علي قائمي، دنياي بلوغ، سازمان ملي جوانان، 1380، بخش سوم.
[2] . سيبوانس استانس، آن چه يك جوان بايد بداند، ترجمه: كاسمي، شركت سهامي كتابهاي جيبي، 1356، ص 38.
[3] . وحيد ذوالاكتاف، فراغت فرصتي براي باز آفريني،انتشارات جهاد دانشگاهي، چاپ اول، 1380، فصل سوم.
[4] . تيم هوخ، دنياي پسران، ترجمه، كتايون تجلي، انتشارات پيدايش، 1380، قسمت سوم.
[5] . حسن موسوي خراساني، جوان، دار اهلبيت _ عليهم السّلام _ ، چاپ اول، 1378.
[6] . عنكبوت، 45.
[7] . كليني،كافي، ج 1، ص 25.
( اندیشه قم )
