پرسش :
اگر دختر خانم خواستگارانی داشته باشد که بطور رسمی به خواستگاری آمده باشند و این خواستگاری ها به ازدواج منتهی نشده باشد ، آیا لازم است به خواستگاران بعدی درباره ی آنها صحبتی بکند ؟
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام حسين دهنوي:
خیر در اینجا اصلا گفتن ندارد . دنیای خواستگاری با دنیای ارتباط قبل از ازدواج متفاوت است . در مورد این روابط ناشایست گفته بودم که اگر عده ای از آن خبر دارند ، باید آنرا به خواستگار بگویید ولی در مورد خواستگاری این جوری نیست . اگر شما پنجاه تا خواستگار داشته اید و یا پنجاه مورد خواستگاری رفته اید ، اصلا گفتن ندارد . نه تنها لزومی ندارد بلکه ترغیب می کنیم اصلا نگویید . زیرا گفتن آن مشکل دارد زیرا یکی از عوامل بدبینی هایی که در زندگی ایجاد میشود همین گفتن خواستگارها ست. حتی اگر خواستگاری شما به بله برون هم کشیده باشد یعنی فرایند خواستگاری شروع شده باشد و سه ماه هم طول کشیده باشد و مسیر را هم طی کرده باشید وبه بله برون هم رسیده باشید و بعد بهم بخورد ، این هم گفتن ندارد. چون خواستگاری نقص نیست . خواستگاری رفتن عیب نیست . خواستگار آمدن برای خانم عیب نیست . این ها ضوابط خواستگاری بوده و شرع رعایت شده ، نقص و عیبی نیست . نه تنها لزومی ندارد که بگویید بلکه اگر بگویید مشکلات دارد . مگر اینکه در این فرایند خواستگاری صیغه محرمیتی خوانده باشید که این قضیه اش فرق می کند . یک صیغه محرمیت موقتی خوانده شده و دیگران هم می دانند و اگر این جوری شد ، این را باید گفت . البته من با این صیغه ها با ادله ای موافق نیستم. حالا بعضی ها این کار را می کنند و متاسفانه مشکلاتی هم برایشان ایجاد میکند . حالا اگر این جوری شد ، این حتما باید گفته شود. موردي داشتیم که آقایی گفته بودند که از وقتی فهمیده ام که خانمم قبل از من خواستگار داشته، دچار بدبینی شده ام یا خانمی پیامکی داده بودند که از وقتی فهمیده ام که شوهرم با خانمی قول و قرار ازدواج گذاشته بودند ولی به ازدواج نرسیده ، من به او بدگمان شده ام . آخر این چه بدبینی است ؟ چرا این کار را می کنید ؟ عزیزان بیایید سعه صدرمان را بیشتر کنیم ، دل هایمان را دریایی تر کنیم ، خواستگاری رفتن و خواستگار آمدن عیب نیست . گفتن ندارد مگر همان صیغه محرمیت که عده ای هم از آن خبر داشته باشند که در اینجا حتما باید گفت زیرا اگر نگفته نشود و طرف بعدا بفهمد که صیغه ی محرمیت خوانده شده است ، اثبات این خیلی سخت است که بگوییم این صیغه در حد گفت و گو در فرایند خواستگاری بوده است . دوره ی نامزدی به معنای حقوقی با نامزدی که مردم بعد از عقد می گویند تفاوت دارد ولی اگر حتی به دوره نامزدی قبل از محرمیت هم برسد ، گفتن ندارد . در حقوق مدنی از لحظه ی خواستگاری تا قبل از عقد را دوره ی نامزدی می گویند . هر چه تا قبل از عقد اتفاق بیفتد ، گفتن ندارد . حالا اگر آقا یا خانم از هم سوال کنند که شما قبلا خواستگار داشته اید یا نه ؟ البته این سوال بیجایی است ولی صادقانه بگویید من مثلا سه تا خواستگار داشته ام . این با ارتباط قبل از ادواج فرق دارد زیرا آن رابطه ناشایست بوده و کسی نمی داند و طرف هم توبه کرده است پس گفتن ندارد ولی گفتن خواستگار اشکالی ندارد . در مورد صیغه خواندن چند اشکال وجود دارد . اصلا چرا این صیغه را می خوانند ؟ حالا خواستگاری انجام شده و از زمان نامزدی تا قبل از عقد رسمی صیغه عقد موقت میخوانند . بعضی ها در دوره نامزدی به معنای حقوقی از خواستگاری تا عقد دائم که به آن دوره ی نامزدی میگوییم ، می خواهد سه سال باشد . در مناطق جنوبی کشور ما نامزدی های دو الی سه ساله مرسوم است . چون این دوره طولانی است یک عقد موقت می خوانند تا به عقد دائم برسند . من با این نوع نامزدی ها مخالف هستم . چون واقعا مشکلات دارد . خیلی خیلی مشکلات ایجاد میکند . پس دلیلی ندارد که شما این دوره را این قدر طولانی کنید و مجبور بشوید عقد موقتی بخوانید . دوره نامزدی تا سه ماه خوب است و بیشتر از آن خسته کننده میشود و نقاط ضعف برجسته میشود و انسان به وسوسه و تردید می افتد و بعضی از خانواده های مذهبی برای همین سه ماه هم این کار را می کنند و عقد موقتی می خوانند تا اینها در کلام و نگاه راحت باشند و بتوانند ارتباط راحت تری برای شناخت بیشتر پیدا بکنند . با توجه به مشکلاتی که پیش می آورد ، بنده می گویم چه لزومی دارد که این کار را می کنید ؟ شما که متدین هستید و بچه هایتان اهل رعایت هستند و میتوانند با رعایت ضوابط شرع با هم حرف بزنند و بهم نگاه بکنند و ضوابط شرع را هم رعایت بکنند و تبادل فکر بکنند و شناخت پیدا بکنند و نیازی هم به صیغه محرمیت نیست . بعضی ها تا نامزدی هم می آیند و وقتی می خواهند عقد دائم بکنند ، می بینند فرصت مناسبی برای جشن نیست مثلا تالار نیست و یا ... و میگویند از حالا تا آن موقع یک عقد موقت می خوانیم . من میگویم لازم نیست عقد همراه با جشن باشد . چه لزومی دارد ؟ شما محضر برویید و عقد بکنید و جشن تان را برای دو ماه دیگر بگذارید . این ها انگیزه های عقد موقت است . من به چند دلیل با آن مخالف هستم . اول اینکه تعهد ایجاد میکند . اینها وقتی عقد موقت میشوند یک جورهایی زن و شوهر بحساب می آیند و ما ترس داریم که در فرایند خواستگاری آقا برسد به اینکه این طرف مناسبش نیست و این ازدواج به صلاح نیست ولی یک جورهایی احساس تعهد می کند و اگر بخواهد آن را بهم بزند احساس گناه می کند و این باعث میشود که ازدواجی بکند که خواسته اش نیست . دوم اینکه علقه و محبت ایجاد میکند . امام صادق (عليه السلام) می فرمایند: وقتی بین زن و مردی صیغه ی محرمیت خوانده میشود ، خدا فرشته ای دارد که آن فرشته باعث محبت بین آن زن و مرد میشود . در اینجا نگفته اند که صیغه دائم باشد یا موقت و بنابراین در اینجا محبت و علقه پیش می آید . و ممکن است جوانان دست از اصولشان بر دارند . این صیغه اثر متافیزیکی دارد و احساس ها را نسبت بهم عوض می کند مثلا مادر زن داماد را مثل پسرش دوست دارد و او را می بوسد . سوم اینکه پرونده ی دختر خانم سیاه میشود . اگر به ازدواج منتهی نشود . حالا اگر به خواستگار بعدی نگوید که بعدا می فهمد و اگر بگوید طرف باورش نمیشود که در حد گفتگو بوده است و می گوید اینها زن و شوهر بوده اند و شاید ارتباطات دیگری هم داشته اند . خیلی از خانواده های دختر تلقی شان این است که وقتی ما عقد موقت کردیم این به عقد دائم منتهی میشود . آخر چه کسی این را گفته است ؟ ما خیلی موارد داریم که منتهی به عقد دائم نشده است . چون مهریه ی درست و حسابی ندارد و جایی هم ثبت نمیشود و بار حقوقی ندارد و دختر خانم و خانواده اش لطمه می خورند . بوده که بعضی مواقع روابطشان از آن حد خارج شده و دختر خانم مراقب نبوده اند و دیگر دوشیزه نبوده اند یا حتی باردار شده اند و این مشکل را به بحران تبدیل میکند . چهارم اینکه اگر به ازدواج منتهی بشود ، مادر این دختر خانم به آقای داماد محرم میشود ولی اگر به ازدواج منتهی نشود باز هم این آقا به مادر این دختر خانم محرم می ماند الی ابد . ممکن است در آینده مشکلاتی ایجاد کند . اولا این کار را نکنید و اگر این کار را کردید به این نکته ای که اشاره میکنم توجه کنید . مثلا آقا دختر خانم را سه ماه عقد موقت کرده اند و بعد از دوماه به این نتیجه میرسند که عقد دائم بکنند و بدون اینکه آقا این یک ماه را ببخشد ، عقد دائم میکند و فقیهان میگویند که این عقد باطل است . چه مطلب را نمی دانسته و این کار را کرده و چه می دانسته و یادش رفته ، فرقی نمی کند . عقد باطل است . آنها باید صبر کنند تا آن یک ماه بگذرد و بعد عقد دائم بکنند . ببینید چه پیچ و خم هایی دارد . حالا اگر صیغه نود ونه ساله بخوانند عملا این ازدواج دیگر سر نمی گیرد . من نظرم این است که این کار را نکنید البته منع شرعی ندارد . چون بعضی ها گفته بودند که دهنوی با صیغه موقت و حکم خدا مخالفت کرده است . این ها حرف ما را خوب نفهمیده اند . شرع با آن مخالفتی ندارد ولی این مشکلات را ایجاد می کند . خودمان را در این مشکلات نیندازیم .
www.ch3.irbtv.ir
پاسخ از حجت الاسلام حسين دهنوي:
خیر در اینجا اصلا گفتن ندارد . دنیای خواستگاری با دنیای ارتباط قبل از ازدواج متفاوت است . در مورد این روابط ناشایست گفته بودم که اگر عده ای از آن خبر دارند ، باید آنرا به خواستگار بگویید ولی در مورد خواستگاری این جوری نیست . اگر شما پنجاه تا خواستگار داشته اید و یا پنجاه مورد خواستگاری رفته اید ، اصلا گفتن ندارد . نه تنها لزومی ندارد بلکه ترغیب می کنیم اصلا نگویید . زیرا گفتن آن مشکل دارد زیرا یکی از عوامل بدبینی هایی که در زندگی ایجاد میشود همین گفتن خواستگارها ست. حتی اگر خواستگاری شما به بله برون هم کشیده باشد یعنی فرایند خواستگاری شروع شده باشد و سه ماه هم طول کشیده باشد و مسیر را هم طی کرده باشید وبه بله برون هم رسیده باشید و بعد بهم بخورد ، این هم گفتن ندارد. چون خواستگاری نقص نیست . خواستگاری رفتن عیب نیست . خواستگار آمدن برای خانم عیب نیست . این ها ضوابط خواستگاری بوده و شرع رعایت شده ، نقص و عیبی نیست . نه تنها لزومی ندارد که بگویید بلکه اگر بگویید مشکلات دارد . مگر اینکه در این فرایند خواستگاری صیغه محرمیتی خوانده باشید که این قضیه اش فرق می کند . یک صیغه محرمیت موقتی خوانده شده و دیگران هم می دانند و اگر این جوری شد ، این را باید گفت . البته من با این صیغه ها با ادله ای موافق نیستم. حالا بعضی ها این کار را می کنند و متاسفانه مشکلاتی هم برایشان ایجاد میکند . حالا اگر این جوری شد ، این حتما باید گفته شود. موردي داشتیم که آقایی گفته بودند که از وقتی فهمیده ام که خانمم قبل از من خواستگار داشته، دچار بدبینی شده ام یا خانمی پیامکی داده بودند که از وقتی فهمیده ام که شوهرم با خانمی قول و قرار ازدواج گذاشته بودند ولی به ازدواج نرسیده ، من به او بدگمان شده ام . آخر این چه بدبینی است ؟ چرا این کار را می کنید ؟ عزیزان بیایید سعه صدرمان را بیشتر کنیم ، دل هایمان را دریایی تر کنیم ، خواستگاری رفتن و خواستگار آمدن عیب نیست . گفتن ندارد مگر همان صیغه محرمیت که عده ای هم از آن خبر داشته باشند که در اینجا حتما باید گفت زیرا اگر نگفته نشود و طرف بعدا بفهمد که صیغه ی محرمیت خوانده شده است ، اثبات این خیلی سخت است که بگوییم این صیغه در حد گفت و گو در فرایند خواستگاری بوده است . دوره ی نامزدی به معنای حقوقی با نامزدی که مردم بعد از عقد می گویند تفاوت دارد ولی اگر حتی به دوره نامزدی قبل از محرمیت هم برسد ، گفتن ندارد . در حقوق مدنی از لحظه ی خواستگاری تا قبل از عقد را دوره ی نامزدی می گویند . هر چه تا قبل از عقد اتفاق بیفتد ، گفتن ندارد . حالا اگر آقا یا خانم از هم سوال کنند که شما قبلا خواستگار داشته اید یا نه ؟ البته این سوال بیجایی است ولی صادقانه بگویید من مثلا سه تا خواستگار داشته ام . این با ارتباط قبل از ادواج فرق دارد زیرا آن رابطه ناشایست بوده و کسی نمی داند و طرف هم توبه کرده است پس گفتن ندارد ولی گفتن خواستگار اشکالی ندارد . در مورد صیغه خواندن چند اشکال وجود دارد . اصلا چرا این صیغه را می خوانند ؟ حالا خواستگاری انجام شده و از زمان نامزدی تا قبل از عقد رسمی صیغه عقد موقت میخوانند . بعضی ها در دوره نامزدی به معنای حقوقی از خواستگاری تا عقد دائم که به آن دوره ی نامزدی میگوییم ، می خواهد سه سال باشد . در مناطق جنوبی کشور ما نامزدی های دو الی سه ساله مرسوم است . چون این دوره طولانی است یک عقد موقت می خوانند تا به عقد دائم برسند . من با این نوع نامزدی ها مخالف هستم . چون واقعا مشکلات دارد . خیلی خیلی مشکلات ایجاد میکند . پس دلیلی ندارد که شما این دوره را این قدر طولانی کنید و مجبور بشوید عقد موقتی بخوانید . دوره نامزدی تا سه ماه خوب است و بیشتر از آن خسته کننده میشود و نقاط ضعف برجسته میشود و انسان به وسوسه و تردید می افتد و بعضی از خانواده های مذهبی برای همین سه ماه هم این کار را می کنند و عقد موقتی می خوانند تا اینها در کلام و نگاه راحت باشند و بتوانند ارتباط راحت تری برای شناخت بیشتر پیدا بکنند . با توجه به مشکلاتی که پیش می آورد ، بنده می گویم چه لزومی دارد که این کار را می کنید ؟ شما که متدین هستید و بچه هایتان اهل رعایت هستند و میتوانند با رعایت ضوابط شرع با هم حرف بزنند و بهم نگاه بکنند و ضوابط شرع را هم رعایت بکنند و تبادل فکر بکنند و شناخت پیدا بکنند و نیازی هم به صیغه محرمیت نیست . بعضی ها تا نامزدی هم می آیند و وقتی می خواهند عقد دائم بکنند ، می بینند فرصت مناسبی برای جشن نیست مثلا تالار نیست و یا ... و میگویند از حالا تا آن موقع یک عقد موقت می خوانیم . من میگویم لازم نیست عقد همراه با جشن باشد . چه لزومی دارد ؟ شما محضر برویید و عقد بکنید و جشن تان را برای دو ماه دیگر بگذارید . این ها انگیزه های عقد موقت است . من به چند دلیل با آن مخالف هستم . اول اینکه تعهد ایجاد میکند . اینها وقتی عقد موقت میشوند یک جورهایی زن و شوهر بحساب می آیند و ما ترس داریم که در فرایند خواستگاری آقا برسد به اینکه این طرف مناسبش نیست و این ازدواج به صلاح نیست ولی یک جورهایی احساس تعهد می کند و اگر بخواهد آن را بهم بزند احساس گناه می کند و این باعث میشود که ازدواجی بکند که خواسته اش نیست . دوم اینکه علقه و محبت ایجاد میکند . امام صادق (عليه السلام) می فرمایند: وقتی بین زن و مردی صیغه ی محرمیت خوانده میشود ، خدا فرشته ای دارد که آن فرشته باعث محبت بین آن زن و مرد میشود . در اینجا نگفته اند که صیغه دائم باشد یا موقت و بنابراین در اینجا محبت و علقه پیش می آید . و ممکن است جوانان دست از اصولشان بر دارند . این صیغه اثر متافیزیکی دارد و احساس ها را نسبت بهم عوض می کند مثلا مادر زن داماد را مثل پسرش دوست دارد و او را می بوسد . سوم اینکه پرونده ی دختر خانم سیاه میشود . اگر به ازدواج منتهی نشود . حالا اگر به خواستگار بعدی نگوید که بعدا می فهمد و اگر بگوید طرف باورش نمیشود که در حد گفتگو بوده است و می گوید اینها زن و شوهر بوده اند و شاید ارتباطات دیگری هم داشته اند . خیلی از خانواده های دختر تلقی شان این است که وقتی ما عقد موقت کردیم این به عقد دائم منتهی میشود . آخر چه کسی این را گفته است ؟ ما خیلی موارد داریم که منتهی به عقد دائم نشده است . چون مهریه ی درست و حسابی ندارد و جایی هم ثبت نمیشود و بار حقوقی ندارد و دختر خانم و خانواده اش لطمه می خورند . بوده که بعضی مواقع روابطشان از آن حد خارج شده و دختر خانم مراقب نبوده اند و دیگر دوشیزه نبوده اند یا حتی باردار شده اند و این مشکل را به بحران تبدیل میکند . چهارم اینکه اگر به ازدواج منتهی بشود ، مادر این دختر خانم به آقای داماد محرم میشود ولی اگر به ازدواج منتهی نشود باز هم این آقا به مادر این دختر خانم محرم می ماند الی ابد . ممکن است در آینده مشکلاتی ایجاد کند . اولا این کار را نکنید و اگر این کار را کردید به این نکته ای که اشاره میکنم توجه کنید . مثلا آقا دختر خانم را سه ماه عقد موقت کرده اند و بعد از دوماه به این نتیجه میرسند که عقد دائم بکنند و بدون اینکه آقا این یک ماه را ببخشد ، عقد دائم میکند و فقیهان میگویند که این عقد باطل است . چه مطلب را نمی دانسته و این کار را کرده و چه می دانسته و یادش رفته ، فرقی نمی کند . عقد باطل است . آنها باید صبر کنند تا آن یک ماه بگذرد و بعد عقد دائم بکنند . ببینید چه پیچ و خم هایی دارد . حالا اگر صیغه نود ونه ساله بخوانند عملا این ازدواج دیگر سر نمی گیرد . من نظرم این است که این کار را نکنید البته منع شرعی ندارد . چون بعضی ها گفته بودند که دهنوی با صیغه موقت و حکم خدا مخالفت کرده است . این ها حرف ما را خوب نفهمیده اند . شرع با آن مخالفتی ندارد ولی این مشکلات را ایجاد می کند . خودمان را در این مشکلات نیندازیم .
www.ch3.irbtv.ir
