چقدر تيك را مى شناسيد؟

آيا تا به حال كودكانى را ديده ايد كه پشت سر هم به طور كنترل نشده اى چشمك مى زنند يا بچه هايى كه به طور مرتب شانه هاى خود را بالا مى اندازند. شايد هم احتمالا بچه هايى را ديده ايد كه صداهايى به شكل غرغر كردن يا سينه صاف كردن درمى آورند.استفاده از واژه هايى مانند: چيز، مثلا، به قول معروف، در واقع، به اصطلاح و … را مى توان از جمله مواردى ياد كرد كه بارها در گفت وگوى افراد شنيده مى شوند. به كار بردن تكرارى واژه ها در برخى موارد سبب واكنش هاى منفى افراد مى شود ،اما اغلب موارد، طرف گفت وگو توجه چندانى به آن نمى كند. تكان دادن غيرارادى پا، بازى كردن و كندن موهاى سر و صورت و … نيز از موارد رفتارى است كه برخى افراد از خود نشان مى دهند. بسيارى از پدر و مادرها و مربيان تربيتى، از برخى رفتارهاى شكلك گونه يا تكيه كلام هاى تكرارى و به اصطلاح تيك در فرزندانشان شكايت دارند. تيك نوعى پرش ناگهانى يا انقباض غيرارادى عصبى است كه مى تواند به صورت مزمن يا زودگذر در كلام يا رفتار ظاهر شود، تيك ساده مدت كوتاهى به طول مى انجامد و به ندرت بيش از يك ثانيه تداوم مى يابد كه در اغلب موارد پس از چند هفته يا چند ماه خود به خود از بين مى رود.
بررسى هاى انجام شده از سوى انجمن روانشناسان امريكايى نشان مى دهد كه تقريبا ۱۳ درصد از پسران و ۱۵ درصد از دختران به اين عارضه دچار مى شوند. بنابراين كودكان در سنين هفت تا يازده سالگى بيشترين ميزان تيك را از خود نشان مى دهند و اين حالت ممكن است تا سنين ميانسالى ادامه پيدا كند.
برخى از مبتلايان داراى پيشينه خانوادگى يا فاميلى اند و اين موضوع احتمال دخالت يك عامل ژنتيكى و يا زيستى را افزايش مى دهد. عوامل محيطى، عاطفى و هيجانى نيز از جمله موارد شناخته شده اى هستند كه در تشديد تيك موثرند.
وظيفه اطرافيان در قبال رفتار با افرادى داراى تيك بسيار مهم است. نبايد به اين حركات اهميت داد و يا به كودك مرتبا گوشزد كرد زيرا با آگاه شدن فرد از اين مشكل، رفتارش روى آن متمركز مى شود و با اين تذكرات تيك وى افزايش مى يابد. تيك هاى حركتى بر عملكرد شغلى و تحصيلى فرد، كناره گيرى از ديگران، كمرويى، خلق افسرده اثر دارند. شرايط خانوادگى در ايجاد و تشديد تيك بسيار حائز اهميت است حتى هنگامى كه والدين با يكديگر قهر هستند اين سكوت سنگين بر روى فرزندان استرس شديدى وارد مى كند.
براى درمان اين عارضه در درجه نخست بايد محيط خانواده مورد بررسى قرار گيرد. بسيار ضرورى مى نمايد كه والدين در جريان تربيت فرزندان خود، سن و ظرفيت آنها را به دقت در نظر بگيرند و از شيوه تربيتى مبتنى بر تشويق به جاى تنبيه استفاده كنند. يعنى در مواقعى كه كودك تيك ندارد به وى بيشتر توجه و نگاه كنند و بيشتر با او حرف بزنند و او را مورد نوازش قرار دهند و برعكس در مواقعى كه حالت هاى تيك را از خود نشان مى دهد بى اعتنايى كنند. وجود اين عارضه گاهى مواقع از چند هفته تا چند ماه به طول مى انجامد و در مواردى هم به چند سال مى رسد.روان شناسان معتقدند با توجه به غيرارادى بودن اين رفتارها، والدين و اطرافيان از متمركز شدن روى آن پرهيز كنند و در صورت تداوم حتما به روانشناس مراجعه كنند در غير اين صورت به درمان دارويى بپردازند.