مترجم: سهیلا حاجی‏زاده
منبع:راسخون



 

لازم است که تفاوت بین خواص فیزیکی و شیمیایی. را به منظور مطالعه‏ی ماهیت یک ماده‏ی خاص بدانیم. این مقاله برخی از اطلاعات درباره‏ی این خواص و مقایسه‏ی بین آن دو را ارائه می‏دهد.
خواص فیزیکی یک ماده آن دسته از خواصی است که می‏توان بدون تغییر ترکیب آن مشاهده نمود. خواص شیمیایی آن دسته از خواص می‏باشد که در طول یک واکنش شیمیایی مربوط به آن ماده مشاهده می‏شود.
همه‏ی مواد می‏توانند توسط خواص آن‏ها شناسایی شوند. این خواص می‏تواند به دو دسته، یعنی خواص فیزیکی و شیمیایی طبقه بندی گردد.

خواص فیزیکی

خواص فیزیکی آن دسته از خواص مواد هستند که قابل مشاهده می‏باشد و یک ماده بدون تغییر هویت این تغییرات را نشان می‏دهد. این است که، ترکیب ماده تغییر نمی‏کند. مثال‏های متداول از خواص فیزیکی یک ماده شامل رنگ، بافت، بو، نقطه‏ی ذوب، نقطه‏ی جوش، چگالی، حلالیت، قطبیت و غیره می‏باشد.
در این مورد، ماده ممکن است تحت یک تغییر فیزیکی قرار بگیرد، اما تغییر شیمیایی نداشته باشد. در تغییرات فیزیکی، منظور ما تغییرات در حالت یا فاز ماده می‏باشد. ماده در چهار فاز وجود دارد، که جامد، مایع، گاز و پلاسما می‏باشد. هنگامی که یک ماده تحت این نوع از تغییرات قرار می‏گیرد (مانند ذوب، انجماد، میعان و غیره)، یک ماده‏ی جدید ایجاد نمی‏شود. یک مثال بارز در این رابطه ذوب یخ می‏باشد.
اجازه بدهید مثالی در رابطه با کلسیم مطرح کنیم. کلسیم یک جامد فلزی نقره‏ای – سفید می‏باشد و ساختار بلورین آن مکعبی شکل است. در این‏جا تنها برخی خواص فیزیکی کلسیم (آن‏هایی که بدون تغییر هویت آن‏ها قابل مشاهده هستند) را شرح می‏دهیم.
خواص فیزیکی می‏تواند بر اساس تغییرات در مقدار ماده به دو نوع طبقه‏بندی گردد. آن‏ها شدتی و مقداری می‏باشند.
خواص شدتی آن‏هایی هستند که خواص فیزیکی آن‏ها توسط اندازه و جرم نمونه تغییر نمی‏کند. برخی مثال‏ها از این نوع خواص، رنگ، درخشش، چگالی، انعطاف‏ پذیری و غیره می‏باشد.
خواص مقداری آن دسته از خواص هستند که خواص فیزیکی با یک تغییر در مقدار ماده‏ی موجود در نمونه تغییر می‏کند. برخی از مثال‏ها از این نوع خواص جرم، حجم و طول می‏باشد.
عباراتی مانند خواص همسانگرد و ناهمسانگرد نیز وجود دارد. آن‏ها مرتبط با خواص فیزیکی می‏باشند. خواص فیزیکی همسانگرد و ناهمسانگرد بر اساس وابستگی آن‏ها درجهت یک نمونه می‎باشد. این است که، آن‏ها در صورتی به عنوان خواص ناهمسانگرد در نظر گرفته می‏ شود خواص آن‏ها در جهات مختلف متغیر باشد و برای تحلیل این مواد باید خواص را در جهات مختلف تعریف کرد. اگر خواص آن از جمله مدول الاستیسیته و ضریب پوآسون و ضریب هدایت حرارتی و ... مستقل از جهت باشد، همسانگرد هستند.

خواص شیمیایی

خواصی وجود دارد که تنها بعد از اینکه ماده دستخوش تغییر شیمیایی قرار گرفت، قابل مشاهده و اندازه‏گیری می‏باشد. در این‏جا هویت شیمیایی ماده تغییر می‏کند. مثال‏های رایج از خواص شیمیایی شامل سمیت، پایداری شیمیایی، گرمای احتراق، آنتالپی تشکیل، اشتعال‏پذیری، واکنش‏پذیری با مواد شیمیایی دیگر و غیره می‏باشد.
در این‏جا ماده دستخوش یک تغییر شیمیایی می‏گردد. در تغییرات شیمیایی، منظور ما تغییرات در ساختار مولکولی یا تغییرات درگیر در ایجاد و شکستن اتم‏ها می‏باشد. بنابراین، یک ماده‏ی شیمیایی جدید تشکیل می‏گردد. مثال‏های مربوط به تغییرات شیمیایی شامل زنگ زدن آهن یا ترش شدن شیر می‏باشد.
اجازه دهید مثال در رابطه با کلسیم را ادامه دهیم. این ماده به عنوان یک اکسیدزدا در فولاد (خواص: اکسیداسیون) مورد استفاده قرار می‏گیرد. هنگامی که در هوا یا اکسیژن حرارت می‏بیند، آتش می‏گیرد. در این‏جا، ما می‏توانیم خواص آن را با کمک فعالیت‏های شیمیایی مربوط به کلسیم شرح دهیم. کلسیم دارای خواص شیمیایی می‏باشد (آن‏هایی که تنها بعد از اینکه ماده دستخوش تغییر شیمیایی قرار گرفت، مشاده می‏گردد).
در این‏جا یک جدول مقایسه‏ای وجود دارد که در درک بهتر تفاوت‏های بین خواص فیزیکی و شیمیایی یک ماده به ما کمک می‏کند.

خواص فیزیکی خواص شیمیایی

خواص فیزیکی به عنوان خواص قابل مشاهده تعریف شده که می‏تواند یک ماده بدون تغییر هویت آن را شرح دهد. خواص شیمیایی تنها هنگامی که ماده تحت یک تغییر شیمیایی قرار گرفت، قابل مشاهده و اندازه‏گیری می‏باشد.
در این‏جا هویت شیمیایی ماده تغییر نمی‏کند. در این‏جا هویت شیمیایی ماده تغییر می‏کند، که منجر به تشکیل یک ماده‏ی جدید می‏گردد.
یک تغییر فیزیکی ممکن است شامل تغییر در آرایش ماده باشد، با این حال ساختار مولکولی آن تغییر نمی‏کند. یک تغییر شیمیایی شامل تغییر در ساختار مولکولی می‏باشد.
مثال: رنگ، بافت، چگالی، بو، قطبیت، طیف مادون قرمز، سطح کدری، ویسکوزیته، حلالیت، هدایت الکتریکی، هدایت حرارتی، شکل‏پذیری، انعطاف‏پذیری و غیره مثال:آنتالپی تشکیل، اشتعال‏پذیری، ثبات شیمیایی، نیروی محرکه‏ی الکتریکی، گرمای احتراق، سمیت، واکنش با مواد شیمیایی دیگر و غیره.
هر دو خواص فیزیکی و شیمیایی مهم بوده و ما را قاد به درک یا مطالعه‏ی ماهیت یک ماده‏ی خاص می‏سازد. بنابراین، ماده می‏تواند مدل شده و رفتار آن تحت شرایط مختلف درک شده و مورد مطالعه قرار گیرد و برنامه‏های کاربردی در آینده مورد استفاده قرار گیرد.