15 آذر1387 / 6 ذی الحجه 1429 / 5 دسامبر 2008

كليه ذخاير ارزي ايران دربانكهاي انگليسي با اقدام دولت اين كشور توقيف شد. اين اقدام درادامه سياستهاي استعمارگرانه امريكا در مورد ايران انجام گرفت. دولت انگليس به منظور تحت فشار قراردادن نظام جمهوري اسلامي و آزاد سازي گروگانهاي جاسوس امريكايي درايران، مبادرت به توقيف ذخاير ارزي ايران كرد.
«منوچهر جهانبگلو» از اساتيد موسيقي اصيل ايراني درگذشت. دكتر جهانبگلو بعد از اتمام تحصيلات متوسطه موسيقي را نزد استادان بزرگي چون استاد ابوالحسن صبا آموخت. وي سپس درجهت تكميل تحصيلاتش راهي اتريش شد و موفق به اخذ درجه دكتري در رشته موسيقي شد. دكتر جهانبگلو دربازگشت به ايران به تدريس موسيقي پرداخت و دراين زمينه آثاري نيز ازخود به يادگار گذاشت كه كتاب «آموزش سنتور» از آن جمله است.
دكتر عيسي صديق معروف به اعلم، يكي از نامداران فرهنگي سده اخير تاريخ فرهنگ ايران، در سال 1273ش در تهران به دنيا آمد و پس از گذراندن علوم مقدماتي و اتمام دوره دارالفنون، در 17 سالگي به فرانسه رفت و موفق به دريافت دانشنامه ليسانس در رشته رياضي گرديد. دكتر صديق سپس چند سالي در ايران در وزارت فرهنگ مشغول به خدمت شد و در سال 1309 جهت ادامه تحصيل عازم آمريكا گرديد. وي پس از اخذ دكتراي فلسفه به ايران مراجعت نمود و از طرف دولت ايران، مامور تهيه طرح تاسيس دانشگاه تهران شد. صديق اعلم پس از اين كار، مامور راه‏اندازي اين دانشگاه گرديد. وي پس از تاسيس دانشگاه، تا سال 1319، رياست و استادي دانشسراي عالي، دانشكده ادبيات و دانشكده علوم را برعهده گرفت. وي تا سال 1340، شش بار به وزارت فرهنگ انتخاب شد و تا سال 1353، در مقام استادي دانشگاه، انجام وظيفه كرد. علاوه بر تهيه طرح و قانون تاسيس دانشگاه تهران و ايجاد هسته مركزي آن، دكتر صديق منشأ خدمات برجسته فرهنگي ديگري گرديد كه تاسيس نخستين مدارس جديد گيلان، پيشنهاد اعزام محصل به اروپا و تهيه قانون آن، تجديد سازمان و برنامه‏هاي مدارس كشور، وارد كردن روش‏هاي جديد آموزشي در دانشسراي عالي و تربيت هزاران دبير، تاسيس دانشگاه تبريز و تاسيس نزديك به دو هزار مدرسه در طول فعاليت فرهنگي خود، از آن جمله‏اند. وي سرانجام در 15 آذر 1357ش در 84 سالگي در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاك سپرده شد.
پس از آن كه دولت‏هاي غربي، جمهوري اسلامي ايران را به مين‏گذاري در خليج فارس متهم كردند، نيروهاي نظامي پيمان آتلانتيك شمالي، ناتو، وارد خليج فارس شدند تا به اصطلاح به پاكسازي خليج اقدام نمايند. اما مين روب‏هاي غربي پس از يك ماه تجسس در آب‏هاي خليج فارس، تنها چهار مين را كشف كردند و عدم موفقيت آنان باعث شد كه خليج فارس را ترك كنند. مجموعه حركت‏هاي شتاب زده غرب در طول جنگ تحميلي و به ويژه ماه‏هاي آخر جنگ، براي خروج از بن‏بست‏هايي كه خود به وجود آورده بودند به حدي آشكار شده بود كه از ديد مطبوعات معتبر خودشان نيز پنهان نماند و به افشاگري عليه هم پرداختند؛ به طوري كه غرب را در مقابله با ايران شكست خورده معرفي كردند.



«ابو علي محمد بن هُمام » از علماي بزرگ شيعه و از محدثان پرآوازه ی اسلام متولد شد. او با« ثقة الاسلام »هم اثر بود و در حديث بيش از ديگرعلوم و معارف اسلامي تبحّر داشت. همام شاگردان بسياري تربيت كرد كه بعدها هر يك استادي در علم حديث و ديگر علوم شدند. از مهمترين آثاري كه از همام باقيست اَلاَنوارُ في تاريخِ الاَطهار(ع) را مي توان نام برد.
« سيّد علي همداني» از عارفانِ بزرگ و مشهور قرن هشتم هجري قمري وفات يافت. نَسَب وي با چند واسطه به امام زين العابدين (ع) مي رسد. سيد علي عمر خود را در سياحت، رياضت و مجاهدت در راه كسب علم گذراند و در اين سفرها چهار صد تن از علماي بنام را ملاقات كرد و بر اندوخته هاي علمي خود افزود. او از پيروان علاء الدّوله سمناني و مريد شيخ محمود فرقاني بود و به توصيه و پيشنهاد شيخ بود كه سفر هاي طولاني و پر مرارت خويش را آغاز كرد. از سيد علي همداني رساله هايي چون« شرحِ اَسماءُ الله؛ انسان كامل؛ شرح فُصوصُ الحِكَم؛ و مقدمه مَشارِبُ الاَذواق» باقيست.
سيد نظام الدّين محمّد ترمذي متخلص به نامي از شاعران و تاريخ نويسان معروف هند بدرود حيات گفت. او از دانشمندان پر كار زمان خود بود و كتاب هاي ارزشمندي چون طب نامي، مفردات معصومي، و كتابي در تاريخ سند معروف به تاريخ معصومي نوشت.
در ششم ذيحجه‏ي سال 1407 ق برابر با يازدهم مرداد ماه سال 1366 ش، صدها زائر ايراني و تعدادي از زائران ديگر كشورها در شهر مكه‏ي منوّره، در حال انجام فريضه‏ي الهي برائت از مشركين به دست ماموران دولت عربستان به شهادت رسيدند. زائران خانه‏ي خدا، اين مراسم را همه ساله با الهام ازتعاليم اسلام و قرآن برگزار مي‏كنند ودر آن، ضمن دعوت مسلمانان به اتحاد، بيزاري خود را از دشمنان اسلام به ويژه آمريكا و رژيم صهيونيستي اعلام مي‏كنند. برگزاري مراسم برائت از مشركين در جريان اجتماع بزرگ و پرشكوه حج، تاثير آن را دو چندان مي‏كند. با توجه به اين موضوع رهبر كبير انقلاب اسلامي و حضرت آيت اللَّه خامنه‏اي بر انجام هر چه باشكوه‏تر مراسم برائت، تاكيد داشته و دارند. بر اثر اين يورش بي‏رحمانه، چهارصد زائر به شهادت رسيده و بيش از هزار نفر زخمي شدند.
«آلبرت كبير» فيلسوف و شيميدان آلماني درگذشت. وي درسايه تحقيقات مستمر خود به ميل تركيبي عناصر از مهمترين و عمده ترين مباحث علم شيمي پي برد. آلبرت كبير به عنوان اولين كشف مهم خود دراين زمينه دريافت كه مي توان فلز مس را با آرسنيك سفيد كرد. اين مبحث ها بعدها توسط ديگر شيميدانان تكميل شد.
گرهارْدْ كِرْمِرْ جغرافي‏دان بلژيكي جغرافي‏دان بلژيكي كه به رسم معمول عصر خود، تخلّص لاتيني گراردوس مركاتور را براي خود برگزيده بود، در پنجم مارس 1512م در بلژيك به دنيا آمد. وي از جواني به جغرافيا و مسائل جغرافيايى علاقه‏مند بود. مركاتور در همان سال‏هاي جواني تصميم گرفت نقشه‏هايى براي دريانوردان تهيه كند. وي با همين فكر و تصميم، در سال 1534م، مؤسسه عالي جغرافيايى را تأسيس كرد و با استفاده از وسايل مهندسي كه شخصاً ساخته بود، به تهيه مجموعه‏اي از نقشه‏هاي جغرافيايى صحيح و دقيق پرداخت. اين در حالي بود كه در آن زمانْ، اصول جغرافيايى، صرفاً بر پايه عقايد و نظرات بطلميوس، دانشمند يونان باستان بود و نقشه‏ها نيز بر آن مبنا رسم مي‏شد. مركاتور هم نخست تحت تاثير نفوذ عقايد بطلميوس قرار گرفت. با اين حال، بزرگ‏ترين پيشرفت مركاتور در سال 1568م رخ داد. وي كوشيد تا سطح كروي زمين را روي سطحي صاف و مستوي بكشد. بديهي است كه ضمن انتقال از سطح كروي به سطح مسطح، تغيير شكل‏هايى روي مي‏داد كه اجتناب‏ناپذير بود. مركاتور به اين فكر افتاد كه از تصوير استوانه‏اي استفاده كند. بدين ترتيب كه وي استوانه‏اي در نظر گرفت كه مقياس شعاع قاعده آن برابر شعاع كره زمين بود. وي چراغي را در مركز زمين فرض كرد كه نور اين چراغ، سايه قسمت‏هاي مختلف زمين را بر سطح استوانه مي‏افكنْد. حال اگر استوانه، گسترش يافت، نقشه از سطح كروي بر صفحه مستوي و صاف به وجود مي‏آمد. اين همان است كه به "تصوير مركاتور" تعبير مي‏شود. از ويژگي‏هاي اين نقشه اين كه، نصف النهارها به صورت عمودي و موازي يك‏ديگر هستند. اين نصف النهارها از دو طرف بر سطح كُره به تدريج به يك‏ديگر نزديك شده و در قطبين به هم ملحق مي‏گردند. امروزه بيشتر نقشه‏هاي جغرافيايى بر طبق اصول تصوير مركاتور ترسيم مي‏شود. مركاتور سال‏هاي آخر عمر خود را به تهيه مجموعه‏اي از نقشه‏هاي مختلف اروپا گذرانيد. با كارهاي مركاتور در زمينه جغرافيا، اعتبار دانش جغرافيايي يونان به پايان رسيد و عصر جغرافيايي نويني آغاز گرديد. گراردوس مركاتور سرانجام در پنجم دسامبر 1594م در 82 سالگي در آلمان درگذشت.
ناپلئون بُناپارت پس از فتوحات فراوان در اروپا، در 22 ژوئن 1812م حمله بزرگ خود را به كشور پهناور روسيه آغاز كرد. در اين عمليات تهاجمي كه نزديك به شش ماه به طول انجاميد، ناپلئون مسكو را نيز تصرف كرد. اما سپاهيان وي به علت سرماي شديد روسيه و حملات ايذايى ارتش اين كشور به سختي شكست خوردند، به طوري كه از ارتش 530 هزار نفري ناپلئون، تنها 30 هزار نفر زنده به فرانسه بازگشتند. ناپلئون در اوايل دسامبر و در آخرين مراحل عقب‏نشيني از خاك روسيه، فرماندهي باقي‏مانده سپاه شكست خورده خود را به يكي از سرداران خود سپرد و به فرانسه بازگشت تا به جمع‏آوري قوا براي دست زدن به حمله ديگري به روسيه در بهار سال بعد بپردازد. ولي اين بار در فرانسه از نقشه‏هاي او براي ادامه كشورگشايى استقبال چنداني به عمل نيامد، ضمن آنكه در قلمرو پيشين امپراتوري، از جمله اسپانيا، ايتاليا و پروس، اغتشاشاتي بروز كرد. از سوي ديگر، در همينْ زمان انگلستان، روسيه، پروس، اتريش و سوئد اتحادي برضد ناپلئون تشكيل داده و در طول سال 1813م به حملاتي بر ضد نيروهاي ناپلئون دست زدند. اين جنگ‏ها، موجبات تضعيف ناپلئون را فراهم آورد تا اين كه به سقوط امپراتوري و تبعيد نهايي وي در سال 1815م انجاميد.
الكساندر دوما معروف به دوماي پدر، رمان نويس و نمايش‏نامه نويس بلندآوازه فرانسوي در 18 ژوئيه 1802م در فرانسه به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات، به سبب داشتن خط زيبا به منشي‏گري در يك دفترخانه پرداخت و پس از چندي به شغل دبيري مشغول شد. در اين هنگام ذوق نويسندگي، او را به نوشتن داستان‏هاي كوتاه كشانيد و اولين كار نمايشي‏اش با نام "هانري سوم و دربارش" بود كه در سال 1829م در پاريس به معرض نمايش گذاشته شد. الكساندر دوما كه جزئيات انقلاب كبير فرانسه را از دهان پدر خود شنيده بود، بعدها در رمان‏هاي خود توانست صحنه‏هاي مهيج و مخوف آن را با قلم سحرانگيزش مجسم سازد. هم‏چنين اسناد و مدارك و يادداشت‏هاي خصوصي نيز كه در طي سال‏هاي مختلف به دستش افتاد، او را در نوشتن رمان‏هاي متعددي كه زمينه همه آن‏ها تاريخ فرانسه است، بسيار كمك كرد. در اين زمان بود كه الكساندر دوما، از چاپ داستان‏هايش زندگي مجلل و باشكوهي ترتيب داد. وي در مدت زندگي براي به دست آوردن موضوعات جديد، سفرهاي فراواني كرد ولي در اواخر عمر به ساخت تماشاخانه اقدام نمود و سرانجام تمام پس‏انداز خود را بر سر اين كار گذاشت. وي در حدود سي‏صد رمان و نمايش‏نامه و تعداد بي‏شماري مقاله از خود به يادگار گذاشت كه شامل يك‏صد و سه جلد است.الكساندر دوما از پيش‏گامان رشته ادبيات جديد است و كتاب مشهور او با نام "سه تفنگدار" شهرت جهاني دارد. هم‏چنين كنت مونت كريستو، گودال جهنم، برج كج و تبعيدشدگان از جمله ده‏ها اثر اوست. الكساندر دوماي پدر در اواخر عمر تحت نام و آوازه پسرش معروف به الكساندر دوماي پسر قرار گرفت تا اين كه سرانجام در 5 دسامبر 1870م در 68 سالگي درگذشت. وي با بهره‏گيري از منابع تاريخ ملي فرانسه و استخراج نمايش‏نامه‏هاي رمانيتك از اين ذخاير، راهگشاي هنر تئاتر جديدي شد كه مدت ربع قرن بر فرانسه مسلط بود. از ديدگاه وي، تاريخ سرچشمه‏اي از هيجان‏هاست كه تنها از امور استثنايى و غيرعادي برمي‏آيد نه از واقعيت‏هاي ساده. دوما اگرچه سبك خاصي نداشت اما آثارش از پرخواننده‏ترين آثار عصر رمانيتك به حساب مي‏آيند. هم‏چنين شايد نتوان دوما را با معيار ارزش‏هاي ديگر نويسندگان سنجيد، اما وي خالق افسانه‏هايي است كه فرانسه از قرن‏ها پيش به خود نديده است.