مهدويت مايه اميد مستضعفان

نويسنده: سيد جواد حسينى
در عصرى كه پيشرفت‏هاى مادى به اوج خود رسيده اما معنويات كمرنگ شده و دين دارى از جوامع رخت‏بسته، و اديان تحريف شده و يا مكاتب ساخته دست‏بشرى جوابگوى نيازهاى بشر امروزى نيست، بشر سخت‏سرخورده و نا اميد شده است . نااميد از آينده‏اى روشن، نااميد از عدالت واقعى و رفاه حقيقى، نااميد از آرامش و امنيت و سلامت عاطفى و . . .
در اين آشفته بازار، تنها دينى كه به بشريت، مخصوصا مستضعفان و محرومان جهان اميد و نويد مى‏دهد و ياس و نااميدى از آينده را گناه نابخشودنى مى‏داند، اسلام حقيقى يعنى مذهب تشيع است . اين مذهب امامى را چشم به راه است كه جهان را پر از عدل و داد و علم و تكامل و امنيت و سلامت كند و صالحان و پاكان و مستضعفان و پابرهنگان متدين را، حاكمان زمين قرار دهد . اين اميد و انتظار، بشريت را طراوت و زندگى مى‏بخشد .
در اين مقال بر آنيم كه بخشى از نويدهايى كه در مورد دوران پس از ظهور امام زمان عليه السلام داده شده است را بررسى كنيم تا روشناى دل مستضعفان گردد .

1- برقرارى عدالت جهانى

عدل از آشكارترين صفات نيك آن امام است .
در دعا مى‏خوانيم: «اللهم وصلّ على ولىّ امر القائم المؤمل والعدل المنتظر (1) ; خداوندا! به ولى امر [خود] كه قيام كننده مورد آرزو و عدل مورد انتظار همه است، درود فرست .» و يا در زيارت، درباره او مى‏خوانيم: «اول العدل وآخره; اول و آخر عدل است .» و يا «العدل المشتهر (2) ; عدل مشهور است .»
به برخى روايات در اين زمينه توجه كنيد:
الف) امام صادق عليه السلام فرمود: «يفرق المهدى اصحابه فى جميع البلدان ويامرهم بالعدل والاحسان (3) ; مهدى اصحاب خويش را به تمامى شهرها اعزام مى‏كند و آنان را به عدالت و احسان فرمان مى‏دهد .»
ب) امام باقر عليه السلام فرمود: «اذا قام قائمنا فانه يقسم بالسوية ويعدل فى خلق الرحمان البر منهم والفاجر (4) ; چون قائم ما قيام كند به طور مساوى تقسيم مى‏كند، و در ميان خلق خدا - با نيك و بد - به عدالت رفتار مى‏نمايد .»

2- فقر زدايى عمومى

امام باقر عليه السلام فرمود: «اذا ظهر القائم سوى بين الناس حتى لاترى محتاجا الى الزكاة (5) ; چون قائم ظهور كند آنگونه بين مردم به مساوات رفتار نمايد كه نيازمند به زكات ديده نشود .»

3- آبادانى فراگير

يكى از آرزوهاى ديرين مستضعفين جهان آبادانى فراگير، عمومى و جهانى است; به گونه‏اى كه ديگر جهان سوم، و كشورهاى عقب مانده‏اى در كار نباشد . اين آرزو در دوران حضرت مهدى عليه السلام تحقق عينى خواهد يافت .
امام باقر عليه السلام فرمود: «القائم منا منصور بالرعب مؤيد بالنصر يبلغ سلطانه المشرق والمغرب . . . فلا يبقى على وجه الارض خراب الا عمر (6) ; قائم ما به وسيله هراس [در دشمنان] يارى مى‏شود و با پيروزى تاييد گردد، حكومت او مشرق و مغرب را فرا مى‏گيرد، پس در تمامى روى زمين خرابى باقى نمى‏ماند مگر آنكه آباد شود .»

4- نوسازى فكرى و فرهنگى و پيشرف علوم

دوران ظهور مهدى عليه السلام، دوران گسترش علم و دانايى، تكامل عقل، تجديد سنت و كتاب و نوسازى فكرى همه جانبه خواهد بود . امام صادق عليه السلام فرمود: «اذا خرج القائم يقوم بامر جديد وكتاب جديد وسنة جديد وقضاء جديد (7) ; هنگامى كه قائم خروج كند، امر جديد، و كتاب جديد و روش جديد و داورى جديدى [با خود ] مى‏آورد .»
امام باقر عليه السلام فرمود: «اذا قام قائمنا وضع الله يده على رؤوس العباد فجمع بها عقولهم وكملت‏بها احلامهم (8) ; هنگامى كه قائم ما قيام كند خداوند دستش را بر سر بندگان مى‏گذارد و عقول آن‏ها را با آن جمع كرده و افكارشان با آن تكميل مى‏شود .»
در حديثى از امام صادق عليه السلام مى‏خوانيم: «العلم سبعة وعشرون حرفا فجميع ما جائت‏به الرسل حرفان فلم يعرف الناس حتى اليوم غير الحرفين فاذا قام قائمنا اخرج الخمسة والعشرين حرفا فبثها فى الناس وضم اليها الحرفين حتى يبثها سبعة وعشرين حرفا (9) ; علم و دانش بيست و هفت‏حرف (شعبه و شاخه) است . تمام آنچه پيامبران الهى [براى مردم ] آوردند دو حرف بيش نبود و مردم تا كنون جز دو حرف را نشناخته‏اند، اما هنگامى كه قائم ما قيام كند بيست و پنج‏حرف (بيست و پنج‏شاخه يا شعبه) ديگر را آشكار مى‏سازد و در ميان مردم منتشر مى‏سازد و دو حرف ديگر را به آن ضميمه مى‏كند تا بيست و هفت‏حرف كامل و منتشر گردد .»
اين حديث ‏به روشنى جهش فوق العاده علمى عصر انقلاب مهدى عليه السلام را مشخص مى‏سازد كه تحولى بيش از 12 برابر! نسبت‏به علوم و دانش هايى كه در عصر همه پيامبران راستين به بشريت اعطا شده پيش مى‏آيد و درهاى همه رشته‏ها و همه شاخه‏هاى علوم مفيد و سازنده به روى انسان‏ها گشوده مى‏شود و راهى را كه بشر طى هزاران سال پيموده، به ميزان 12 برابر در دوران كوتاهى مى‏پيمايد . چه جهشى از اين بالاتر و سريعتر (10) ؟ !
شايد بتوان حديث زير را شاهدى بر پيشرفت علم در زمان حضرت مهدى عليه السلام دانست، به صورتى كه انتقال صدا و تصوير در آن زمان همگانى و بسيار ساده است .
در حديثى از امام صادق عليه السلام چنين آمده است: «ان قائمنا اذا قام مد الله شيعتنا فى اسماعهم وابصارهم حتى لا يكون بينهم وبين القائم بريد، يكلمهم فيسمعون وينظرون اليه وهو فى مكانه (11) ; هنگامى كه قائم ما قيام كند خداوند آنچنان گوش و چشم شيعيان ما را تقويت مى‏كند كه ميان آن‏ها و قائم (رهبر و پيشوايشان) نامه رسانى نباشد، با آن‏ها سخن مى‏گويد و سخنش را مى‏شنوند و به او مى‏نگرند در حالى كه او در مكان خويش است [و آن‏ها در نقاط ديگر جهان . ]»

5- احياى قرآن و سنت

يك جامعه سالم بيش از پيشرفت علمى و صنعتى و . . . به آگاهى صحيح دينى آميخته با ايمان نياز دارد و جامعه دوران مهدويت چنين جامعه‏اى خواهد بود . امام على عليه السلام فرمود: «فيريكم كيف عدل السيرة ويحيى ميت الكتاب والسنة (12) ; [مهدى عليه السلام] شيوه عدالت را به شما نشان مى‏دهد و [احكام] از بين رفته كتاب و سنت را زنده مى‏سازد .»

6- تعليم همگانى قرآن; آنچنان كه نازل شده است .

در اين‏باره امام باقر عليه السلام فرمودند: «اذا قام القائم ضرب فساطيط لمن يعلم الناس القرآن على ما انزل الله (13) ; چون قائم [آل محمد صلى الله عليه و آله] قيام نمايد، خيمه‏هايى براى افرادى كه قرآن را آنگونه كه خداى نازل فرموده است‏به مردم مى‏آموزند، بر پاى مى‏دارد .»

7- امنيت همه جانبه

از مهم‏ترين نيازهاى اساسى بشر، نياز به امنيت است، آن هم امنيت همه جانبه; امنيت‏حقوقى، اجتماعى، اقتصادى، روانى، قضائى و . . . .
آنچه از حجم زيادى از روايات مهدويت‏برمى‏آيد، نشان مى‏دهد كه دوران مهدى عليه السلام دوران امنيت همه جانبه، آن هم به معناى واقعى آن است .
در روايتى از امام صادق عليه السلام در تفسير آيه شريفه «وعد الله الذين آمنوا منكم وعملوا الصالحات ليستخلفنهم فى الارض كما استخلف الذين من قبلهم وليمكنن لهم دينهم الذى ارتضى لهم وليبدلنهم من بعد خوفهم امنا» (14) ; «خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و عمل صالح انجام داده‏اند وعده داده كه آن‏ها را حكمران روى زمين خواهد كرد، همان گونه كه به پيشينيان آن‏ها خلافت روى زمين را بخشيد; و دين و آيينى را كه براى آن‏ها پسنديده است، پا برجا و ريشه دار خواهد ساخت و ترسشان به امنيت مبدل خواهد ساخت .» وارد شده است كه امام صادق عليه السلام فرمود: «هو القائم واصحابه (15) ; او [كه ايمان آورده و عمل صالح انجام داده است، ] حضرت مهدى و اصحاب او مى‏باشد .»
در ذيل به چند روايت درباره امنيت در ابعاد مختلف در دوران ظهور اشاره مى‏شود:
الف) امنيت قضايى: امام على عليه السلام فرمود: «لينزعن عنكم قضاة السوء (16) ; او (مهدى) قاضيان زشت [كردار] را بر كنار مى‏كند .» و امام صادق عليه السلام فرمود: «اذا قام قائم آل محمد عليه السلام حكم بين الناس بحكم داود لا يحتاج الى بينة . يلهمه الله تعالى فيحكم بعلمه ويخبر كل قوم بما استبطنوه (17) ; هنگامى كه قائم آل محمد قيام كند، در بين مردم به حكم داوود عليه السلام حكم خواهد كرد كه نيازى به بينه ندارد . خداوند به او الهام مى‏كند، پس با علم خود حكم مى‏كند وهر قومى را از آنچه پوشيده داشته‏اند خبر مى‏دهد .»
ب) امنيت راه‏ها: در قسمتى از حديثى كه از امام صادق عليه السلام نقل شده، مى‏خوانيم: «اذا قام القائم . . . آمنت‏به السبل (18) ; هنگامى كه قائم قيام كند . . . جاده‏ها در پرتو وجودش امن وامان مى‏گردد .»
ج) امنيت‏حقوقى: پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد: «يبلغ من رد المهدى المظالم حتى لو كان تحت ضرس انسان شى‏ء انتزعه حتى يرده (19) ; كار امام مهدى در بازپس گرفتن حقوق [و ايجاد امنيت‏حقوقى ] بدانجا رسد كه حتى اگر در بن دندان انسانى چيزى باشد، آن را بر مى‏گيرد تا به [صاحبش] برگرداند .»
د) امنيت روحى و روانى: امام على عليه السلام فرمودند: «وضع يده على رؤوس العباد فلا يبقى مؤمن الا صار قلبه اشد من زبر الحديد واعطاه قوة اربعين رجلا (20) ; [مهدى عليه السلام] دست‏خود را بر سر بندگان [خداوند] خواهد كشيد، پس هيچ مؤمنى باقى نمى‏ماند جز آنكه قلبش محكمتر از پاره آهن گردد و به او نيروى چهل مرد را عنايت فرمايد .»

8- حكومت مستضعفان

مايه اصلى اميد مستضعفان به عصر مهدويت، جابجايى قدرت و تغيير در ساختار آن است . حكومت در دوران مهدى به دست توده‏هاى محروم و مستضعف صالح جامعه خواهد افتاد . آنان كه پيش از ظهور، بار سنگين فقر و بيچارگى و نامردمى را تحمل كرده‏اند، در آن دوران به جانشينى و خلافت در زمين خواهند رسيد . قرآن كريم مى‏فرمايد: «ونريد ان نمن على الذين استضعفوا فى الارض ونجعلهم ائمة ونجعلهم الوارثين‏» (21) ; «ما اراده كرده‏ايم كه بر مستضعفان زمين منت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم .»

پي نوشت :

1) محمد تقى موسوى اصفهانى، مكيال المكارم، ج‏1، ص‏118 .
2) شيخ عباس قمى، مفاتيح الجنان، زيارت صاحب الامر، ص 1055 .
3) كامل سليمان، يوم الخلاص (بيروت، دارالكتاب اللبنانى، 1402 ه . ق)، ص‏395 .
4) شيخ صدوق، علل الشرايع (قم مكتبة الداورى - بى‏تا)، ص‏161 .
5) محمد باقر مجلسى، بحار الانوار (تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1398 ه . ق)، ج‏52، ص‏39، روايت 212 .
6) خوئى، منهاج البراعه (قم، بنياد فرهنگى امام المهدى 1405 ه . ق)، ج‏8، ص‏353 .
7) كورانى، موسوعة احاديث الامام المهدى (قم، مؤسسة المعارف الاسلامية، 1411)، ج‏1، ص‏221 .
8) بحار الانوار (پيشين)، ج‏12، ص‏182 .
9) ر . ك: موسوعة احاديث المهدى (پيشين)، ج‏4، ص‏53 .
10) ر . ك: آية الله ناصر مكارم شيرازى، مهدى انقلابى بزرگ، (قم مطبوعاتى هدف)، ص‏293 .
11) منتخب الاثر (پيشين)، ص‏483 .
12) نهج البلاغه، محمد دشتى، خطبه 138، ص‏256 .
13) ميرجهانى، نوائب الدهور، (كتابخانه صدر، 1369)، ج‏3، ص‏409 .
14) نور/55 .
15) ر . ك: الغيبة (پيشين)، ص‏240 .
16) بحار الانوار، (پيشين)، ج‏51، ص‏120، ح‏23 .
17) همان، ج‏52، ص‏339 .
18) همان، ج‏52، ص‏338 .
19) موسوعة احاديث المهدى، (پيشين)، ج‏1، ص‏221 .
20) كمال الدين، (پيشين)، ص‏653 .
21) قصص/5 .

منبع: گنجینه معرفت