درخت خرما یا نخل از گیاهان بسیار قدیمی و مقدس است که نامش در قرآن مجید ۴۲ بار تکرار شده است و مسلمانان آن را از میوه های بهشتی می دانند. در دیانت مسیح برگ خرما سمبل و نشانه شهادت و روح شهدایی است که در راه دیانت حضرت مسیح جان باخته اند. یک ضرب‌المثل عربی می‌گوید: «خواص درخت خرما به اندازه روزهای سال است.»( برای اطلاعات بیشتر درباره خرما در ادیان مختلف به این مقاله رجوع کنید)
 
خرما یا به انگلیسی DATES میوه ای است بهشتی و بسیار مقوی ، که مواد معدنی بسیاری چون آهن ، پتاسیم ، روی ، منگنز، و ویتامین A – B - E را داراست. تحقیقات درباره ی خرما نشان داده که این میوه می تواند پیش گیری بسیاری از سرطان ها مانند سرطان کولون، معده و غیره را در پی داشته باشد.یکی از خواص خرما ملین بودن آن است. البته اگر 6 تا 7 عدد خرما را در 2 لیوان آب جوش خیس کرده و صبح و شب آن را صورت گرم بنوشید و یا مقداری خرما میل کنید و بلافاصله یک تا دو لیوان آب گرم روی آن بنوشید، خاصیت دیگر خرما، خنثی کردن اسید اضافی معده است از آنجا که که زیادی اسید معده باعث ترش کردن و دل درد می شود، بنابراین هر وقت دل درد گرفتید می توانید فرمول چینی ها در طب سنتی استفاده کنید.
 
بدین طریق که 2 تا 3 عدد خرمای تازه و له شده را در آب جوش بیندازید بعد آن را هم زده و بنوشید. خرما را به عنوان میوه نیز می توانید مصرف کنید. هم چنین حتما برای خواب راحت تر و آرامش بیشتر شام خود را در حدود ساعت 7 بعد ازظهر خورده و قبل از خواب یک عدد خرما و یک لیوان شیر گرم میل کنید.

خرما برای افراد سالمند و بچه ها بسیار مفید است سعی کنید به جای قند و شکر از خرما برای نوشیدن چای استفاده کنید و یا در طباخی از آن استفاده ی بیش تری ببرید. ورزش کاران به علت فعالیت زیاد، به طور حتم باید از عصرانه ای مقوی که با خرما باشد استفاده کنند.

برای مثال خرما و شیر را به همراه نصف فنجان آب آناناس تازه یک قاشق پودر نارگیل ، و یک قاشق آناناس خرد شده ، در مخلوط کن ریخته و معجون فراهم آمده را میل فرمایید.
 

کالری خرما تازه

پروتئین ۰/۹ گرم
چربی ۰/3 گرم
گلوسید ‪ ۳۸‬گرم
فسفر ‪ ۳۰‬میلی گرم
آهن ‪ ۱/۳‬میلی گرم
کلسیم ‪ ۵۱‬میلی گرم
ویتامینC‬‪ ۱۰‬ میلی گرم
خرمای تازه 163 کالری
 

کالری خرما خشک

پروتئین دو گرم
چربی ‪ ۰/۶‬گرم
فسفر ‪ 5۰‬میلی گرم
پتاسیم ‪ ۶5۰‬میلی گرم
منیزیم ‪ ۶5‬میلی گرم
کلسیم 7۰‬میلی گرم
آهن ‪ 2‬میلی گرم
گوگرد ۶۰‬میلی گرم
نیاسین، سدیم ‪ ۲/۲‬میلی گرم
خرمای خشک ۳۰۰‬کالری
 

میوه شناسی خرما:

این میوه سر شار از انواع ویتامین از جمله آ ’ ب ’ ث ’ای’و دارای فلزات معدنی مثل فسفر ’ کلسیم ’ آهن ’ ید و منیزیم میباشد که هر کدام از این مواد در سلامتی انسان نقش بسزایی دارد

این میوه به خاطر داشتن منیزم ضد سرطان بوده و برای شنوایی ’ بینایی ’ درد کمر ’ درد مفاصل ’ سیاتیک’ درمان سینه و ریه مفید است .

استفاده خرما در ماه مبارک رمضان به دلیل ارزش غذایی آن توصیه شده‌ است، این میوه، قند کاهش یافته در دوران روزه داری را جبران می‌کند، به علت دارا بودن فیبر و خاصیت ملین بودن آن ، سیستم گوارشی را که به دلیل روزه‌داری بی‌تحرک شده است ، به تحرک وا می‌دارد.

خرما به علت داشتن منیزیم ، انرژی عضلانی بدن را تقویت می‌کند و نیروی عمومی بدن را افزایش می‌دهد و به علت داشتن فسفر و منیزیم موجب تقویت حافظه می‌شود.

خرما میوه‌ای قدیمی است، میوای که از درختی عمل می‌آید که جزو تیره نخل هاست و در مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری پرورش می‌یابد.

عده‌ای خاستگاه آن را هندوستان می‌دانند و باستان شناسان معتقدند کاشت این درخت به پنج هزار سال پیش برمی گردد.

گفته می‌شود که نخل خرما از ایران به چین برده شده و در کشورهای اروپایی مانند اسپانیا کشت شد.

خرمای ایرانی گونه‌های متعددی دارد که مصارف هر کدام از آنها متفاوت است ، گونه‌هایی مانند مهتری ، سلانی ، شهمران ، کلوته و … که در میان این گونه‌ها شاید نام”مضافتی” برای ما از همه آشناتر باشد ، گونه‌ای از خرما که به شکل رطب در بازارهای داخلی و خارجی با طعمی بسیار دلچسب به فروش می‌رسد.

درباره ارزش غذایی خرما، تاثیر آن بر سلامت انسان و نقش آن در هرم غذایی مطالب زیر خواندنی است :
 

خرما در هرم غذایی

خرما از ارزش غذایی خوبی برخوردار است و باید آن را در هرم مواد غذایی میوه به حساب آورد.

با توجه به کوچکی هر عدد خرما، هر واحد آن شامل دو تا سه عدد خرما است که چنانچه بر اساس نیاز روزانه دو تا سه واحد میوه می‌خورید، می‌توانید این تعداد را به جای یکی از این واحدهای میوه استفاده کنید.

به یاد داشته باشید که خرما به علت داشتن قند زیاد که بخش بیشتر آن قند ساده است، در صورت مصرف زیاد و با افزایش انرژی مصرفی ممکن است باعث چاقی شما شود.

افراد دیابتی و یا کسانی که سابقه دیابت در خانواده آنان وجود دارد باید تعادل را در مصرف خرما حفظ کنند.
 

ترکیبات خرما

خرما شامل ‪ ۲۵‬درصد ساکاروز، ‪ ۵۰‬درصد گلوکز و مواد آلبومینوئیدی آب و پکتین است.

خرما ویتامین‌هایی مانند ‪ C , B , A‬و ‪ E‬و حاوی مقادیری املاح مدنی است.
 

مقدار کالری خرما

بلافاصله بعد از خوردن یک کیلوگرم خرما، ۳۴۷۰ کالری انرژی در بدن تولید می شود. به همین دلیل مصرف خرما در افطار مناسب است، زیرا گرسنگی شما را فرو می نشاند..

این مقدار انرژی در مقایسه با سایر میوه ها بسیار بالاست. مقدار انرژی تولید شده در یک کیلو گرم از مواد غذایی زیر به شرح زیر است :
زرد آلو ۵۲۰ کالری
پرتقال ۴۸۰ کالری
برنج پخته ۱۸۰۰ کالری
نان گندم ۲۲۹۵ کالری
موز ۹۷۰ کالری
گوشت بدون چربی ۲۲۴۵ کالری

ولی همانطور که گفته شد یک کیلو خرما بیش از ۳۰۰۰ کالری انرژی تولید می کند.

۱۵ تا ۳۰ در صد آن را آب تشکیل می دهد . میوه خرما ۲ درصد پروتئین و کمتر از ۲ درصد چربی و املاح دارد. پروتئین و آب موجود در آن بسته به نوع خرما و مرحله رسیدن آن فرق می کند. سدیم کمی نیز دارد.
 

ترکیبات شیمیایی

خرما دارای 25 درصد ساکاروز ، 50درصد گلوکز ، و مواد آلبومینوئیدی ، پکتین و آب می باشد . بعلاوه دارای ویتامینهای مختلف منجمله ویتامین A,B,C,E و مقداری املاح معدنی می باشد .
 

خواص داروئی درخت خرما:

درخت خرما خواص بیشماری دارد و می توان گفت که از تمام قسمتهای این درخت می توان استفاده کرد و یک ضرب المثل عربی می گوید که خواص درخت خرما باندازه روزهای سال است.از برگ و شاخه درخت خرما سبد و فرش تهیه می کنند . از هسته آن نان و از میوه خرما شراب و عسل . همانطور که می دانیم خرما تنها میوه ایست که در صحرا وجود دارد و طبیعت این درخت را به مردم صحرا داده است که تمام احتیاجات خود را از آنر فع می کنند .

مردم صحرا هسته درخت خرما را در کرده و از آن نان می پزند یا در این هسته را بو داده و از آن بعنوان قهوه استفاده می کنند زیرا دم کرده آن بسیار مطبوع است و یا حتی این در را در آب برای چند روز خیس کرده و بعنوان غذای مقوی به شترهای خود می دهند و معتقدند که این غذا از گندم و جو مقوی تر است . اعراب از قدیم اعتقاد داشتند که خرما انرژی خورشید را گرفته و در خود ذخیره می کنند و این انرژی با خوردن خرما به بدن آنها منتقل می شود .

اعراب از خرمای کال نیز استفاده می کنند و معتقدند که اثرات درمانی بسیاری درد منجمله خرمای سبز تقویت کننده اعمال جنسی و انرژی زا یم باشد . حتی هسته خرمای سبز را نیز دم کرده و پمادی از آن تهیه می کنند که برای زخمهای آلات تناسلی بکار می رود .

اثر دیگر معجزه آسای هسته خرما از بین بردن تورم پلک های چشم است برای این منظور پمادی از در هسته خرما درست کرده و آنرا روی چشم می گذارند این پماد برای رشد مژه های چشم نیز بهترین دارو است .

زندگی پرمشغله و ناراحتی های روانی که میل جنسی را در بعضی از اشخاص از بین می برد بهترین علاجش خوردن مداو م خرما است که میل جنسی را باین اشخاص باز می گرداند . در زمانهای قدیم همواره خرما را برای قدرت و انرژی بکار می برده اند و هنوز بهترین میوه برای بازیافتن انرژی و قدرت جوانی است .گلهای درخت خرما نیز خاصیت دارویی دارند . طعم گلهای درخت خرما تلخ است و اثر مسهلی درد .
 

تاثیر خرما بر سلامتی

تاثیر خرما بر سلامتی در تحقیقات متعددی بررسی شده است.از آنجا که خرما در گروه میوه‌ها طبقه بندی می‌شوداز فواید مصرف میوه و سبزی برخورداراست.

به علاوه خرما به علت چربی کمی که دارد به عنوان ماده غذایی کم چربی در نظر گرفته می‌شود.

به خاطر مقادیر ناچیز سدیم ، بیماران مبتلا به فشار خون بالا با مصرف آن مشکلی نخواهند داشت ، مگر اینکه با مصرف نامتعادل باعث اضافه وزن در آنها شود.
 
بیشترین اهمیت خرما به علت تامین فیبر گیاهی است.به گفته دانشمندان مصری ، خوردن ‪ ۸۰‬گرم خرما، ‪ ۱۰‬درصد نیاز روزانه بدن به نیاسین را جبران می کند.

نیاسین” برطرف‌کننده مشکلات گوارشی، روانی و پوستی است.

این مقدار خرما همچنین پنج درصد نیاز روزانه به ویتامین‌های ‪ B۱‬و ‪B۲‬ را که در سلامت اعصاب و دستگاه گوارش نقش دارند ، تامین می‌کند.
 


تاثیر درمانی :

۱- پژوهشگران می گویند خوردن خرما به تنهایی یا همراه با لبنیات از جمله شیر برای کوفتگی و خستگی مفرط ناشی از روزه گرفتن یا فعالیت‌های سنگین بسیار مفید است.

۲- خرما الیافی دارد که در کاهش چربی و تامین پروتئین بسیار موثر است.

۳- جدیدترین تحقیقات علمی بیانگر موثر بودن خرما در رفع خشونت افراد و مایه آرامش روحی آنان است.
 
۴- به علت دارا بودن موسیلاژ و مواد پکتیک ، آرام کننده سرفه می باشد، و اثر رفع ناراحتی های سینه دارد. برای این کار از جوشانده ۵۰ گرم در نیم لیتر آب شیرینی تهیه می کنند که برای سینه درد مفید است.

۵- تنظیم کننده فشار خون - خرما می تواند در بهبود فلج اعضا، کمردرد و ناراحتی های مفاصل موثر باشد.

۶- دم کرده خرما با شنبلیله برای تبهای بلغمی مفید است.

۷- مخلوط خرما با شیر تازه در بالا بردن و تقویت نیروی جنسی بسیار موثر است.

۸- اثرات ویتامین ها ومواد معدنی خرما

- ویتامین A، برای رشد سلول ها ضروری و فعالیت سلول ها را تشدید می کند، زیرا با کمک آن کلسیم موجود در خرما به سلول های بدن می رسد.

ویتامین B، تقویت کننده و سازنده سلول های عصبی.

ویتامین B۲، در جذب مواد هیدروکربنی سایر غذاها موثر است.

آهن، بدن انسان در هر روز %۹mgآهن نیاز دارد که در هر ۱۰۰GR خرما ۳تا ۵ MGR آهن دریافت می شود. بنابراین با خوردن چند عدد خرما در روز آهن مورد نیاز بدن تامین می شود. آهن ترمیم کننده و سازنده گلبول های قرمز خون است. لذا خوردن خرما برای درمان کم خونی است.

منیزیم، بدن انسان روزانه نیاز به MGR۲۵۰منیزیم دارد و از طرفی هرGR۱۰۰خرما در حدود mgr۶۲ منیزیم دارد. بنابراین هر گاه شخص به جای سایر مواد غذایی روزانه فقط نیم کیلو خرما بخورد تمام منیزیم بدن خود را تامین کرده است.

۹- بنابر تجربیات پرفسور « bellbet» کمبود منیزیم بدن را برای ابتلا به سرطان آماده می کند. منیزیم مقوی انرژی عضلانی ، عصبی و غدد تناسلی می باشد. هم چنین برای حفظ سلامت پروستات و کلیه ها لازم است.

منیزیم مانند فسفر فعالیت های فکری را تقویت می کند. مبتلایان به دیابت (قند) می توانند به جای قند از خرما استفاده کنند، زیرا منیزیم موجود در خرما کار کلیه ها و لوزالمعده را آسان می کند.

۱۰- این میوه به خاطر داشتن منیزم ضد سرطان بوده . برای شنوایی ’ بینایی ’ درک کمر ’ در مفاصل ’ سیاتیک’ درمان سینه و ریه مفید است .

۱۱- براساس شواهد، در مناطقی که مصرف خرما درآنها زیاد است ، این میوه می‌تواند در پیشگیری از سرطان موثر باشد.

۱۲- خرما اسید اضافی معده را خنثی میکند برای سالمندان و کودکان بسیار سود مند است .

۱۳- می گویند جوشانده خرما در شیر سینه را نرم’ کلیه ها را درمان ’و از التهاب و امراض عفونی و ریزش مو جلوگیری میکند .

۱۴- در بعضی کتاب های طب سنتی از خرما به عنوان خون ساز یاد شده که برای افراد ضعیف المزاج بسیار مفید میباشد .

۱۵- « کورنسکی» در کتابی که در باره خرما نوشته می گوید: «مقدار کالری خرما نسبت به قند به مراتب کمتر است ولی ارزش غذایی خرما از قند بیشتر است زیرا قند موجود در خرما، قند زنده است».

۱۶- خرما در حالت رطب ، قسب و حتا کال نیز اثرات درمانی خاص خود را دارد. قسب، گرم و خشک ، نافع استسقاء (مسکن تشنگی، قطع کننده اسهال رطوبتی و پاک کننده اخلاط سینه می باشد.

۱۷- اثرمعجزه آسای هسته خرما، از بین بردن تورم پلک های چشم است برای این منظور پمادی از هسته خرما درست کرده و آن را روی چشم می گذارند این پماد برای رشد مژه های چشم نیز بهترین دارو است.

مضرات:

البته نباید در مصرف آن زیاده روی کرد چون مصرف بسیار بالای آن باعث آسیب به کبد و طحال، افزایش فشار خون، جوش دهان و پوسیدگی دندانها میشود

در خوردن آن افراط نکنید چرا که دارای قند زیادی است در این صورت آن هایی که لوز المعده حساس دارند و یا آن هایی که بیماری قند در خانواده آن ها وجود دارد باید کمتر از این میوه استفاده کنند.
 


اصطلاحات نخل و خرما

در مناطق خرماخیز ایران اصطلاحات و واژه‌های فارسی زیادی در ارتباط با نخلکاری رواج دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

مُغ یا مُه به معنی نخل است. نام تنگه و منطقه هرمز هم از هور+مُغ تشکیل شده‌است.

فَسیل: ساقه اصلی درخت خرما

تیم: هر چه از فسیل بروید اعم از تنه و پاجوش.

تیم فسیل: آنچه در کنار تنه اصلی می‌روید.

مُه‌کـُشَک: زاده‌ای که از تنه فسیل برآید.

اَبار: گردی که از نخل نر ترشح می‌شود.

گله‌بشکن یا تَرَکی: از آفت‌های نخل.

تازوغ: سوسکی از آفت‌های نخل.

مُشتاب: اتاقک یا سیلویی برای دانه‌دانه کردن و شیره‌گیری از خرما.

پنگ: خوشه

تاره: برگ نخل

پریچه: الیاف اطراف برگ خرما که چسبیده به تنه درخت است. پریچه در بعضی مناطق به‌عنوان اسکاچ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 

دیگر دانستنی ها در مورد خرما

رده تک لپه‌ای‌ها نه تنها از لحاظ تفاوت در تعداد لپه‌‌ای ها از گیاهان دو لپه‌ای‌ ها متمایز هستند بلکه از نظر اختصاصات دیگری مانند اختصاصات جنینی شناسی ، ریخت شناسی و تشریحی نیز با دو لپه‌ایها تفاوت دارند. گیاهان راسته چمچمه داران Spadisiflorole با دارا بودن گل آذین سنبله عادی و محوری ضخیم ساده و یا منشعب به نام میله (اسپادیس) مشخص هستند. دانه‌های این گروه گیاهی آلبومن دارند و وجود چمچمه در گل آذین آنها نشانه‌ای از چگونگی تکامل در این گروه و نیز معرف به تحلیل رفتن قطعات گل در آنهاست. تیره خرما palmaceae یکی از تیره‌های مهم این راسته است.
 

اختصاصات عمومی

گیاهانی به صورت درخت تنه‌ای بدون انشعاب (stipe) ، در انتهای تنه دارای یک دسته برگ با رگبرگ های شاخه‌ای و یا پنجه‌ای هستند. پهنک برگها در طول رگبرگ ثانوی معمولا دارای پارگی و شکافهای طولی عمیق است. گل آذین معمولا به شکل اسپادیس منشعب و به صورت سنبله‌ای مرکب است که بوسیله یک چمچمه مشترک و چمچمه ثانوی پوشیده می‌شود. گلها غالبا تک جنسه دارای 3 کاسبرگ ، 3 گلبرگ ، 6 پرچم و 3 تا برچه هستند.

این تیره دارای 23 جنس و 1200 گونه است که روی هم رفته تیره‌ای بزرگ و بسیار مشخص را در سراسر مناطق استوایی مرطوب تشکیل می‌دهند. مراکز اصلی انتشار نخل ها عبارتند از: آفریقا ، آمازون ، سواحل استوایی آفریقا ، آسیا ، هند و مالزی. تیره نخل در دوره کرتاسه ظاهر شده و در طول دوره گسترش تنوع یافته است.
 

اختصاصات دستگاه رویشی

تنه خرما
• تنه‌های راست و استوانه‌ای و به شکل ستون: ارتفاع آنها در نارگیل ها گاهی تا 80 متر می‌رسد و در انتها تاجی از برگهای بسیار بزرگ دارند.

• تنه‌های بالارونده یا پیچان: بسیار نرم و قابل انعطاف و طنابی شکل هستند، این ساقه‌ها گاهی بوسیله برگهای خادار به تکیه گاه چسبیده و بالا می‌روند. طول این تنه‌ها که باریک هستند از 100 تا 400 متغیر است.

• تنه‌های تحلیل رفته و کوتاه: در بعضی از نخل ها که آنها را نخل های بدون ساقه هم می‌گویند، طول تنه از چند سانتیمتر تجاوز نمی‌کند.

• تنه یا ساقه‌های منشعب: در این گروه استیپ به معنای واقعی وجود ندارد و این دسته از نخل‌ها بسیار نادرند و ساقه دارای انشعابات دو شاخه‌ای است.
 
برگ خرما
• تیپ شانه‌ای یا تیپ نخل و نارگیل: در این تیپ شاخک های برگ نامنظم و غالبا پاره شده‌اند.

• تیپ بادبزنی شکل: در این تیپ ، برگ ها عمومی پایا هستند و چندین سال روی ساقه باقی می‌مانند. سقوط آنها مانند دو لپه‌ای ها به صورت یکپارچه صورت نمی‌گیرد بلکه پایین آنها پاره شده و به صورت رشته‌های فیبری برای مدت طولانی و نامعلوم روی ساقه باقی می‌مانند در اصطلاح لیف خرما را تشکیل می‌دهند.
 

اختصاصات تشریحی

استیپ خرما با آنکه قطر زیادی دارد، همیشه ساختار اولیه و به عبارت دیگر ساختار اصلی ساقه تک لپه‌ای ها را حفظ کرده است. دسته آوندی در حلقه‌های هم مرکز محیطی ساقه بسیار زیاد و کوچک هستند و به علت کمی آوندهای چوبی و نداشتن حلقه اسکلرانشیمی در اطرافشان سختی کمتری دارند. دسته‌های آوندی حاشیه ساقه پس از پس طی چند میانگره به تدریج متوجه بخش مرکزی آن شده و در چند گره بعدی وقتی در مرکز قرار گرفتند با یک خمیدگی متوجه خارج ساقه گردیده وارد برگ می‌شوند. در ساختار برگ هم پارانشیمی یکنواخت وجود دارد و د زیر سطح رویی آنها پارانشیم نرده‌ای دیده نمی‌شود.
 
ساختار عمومی گل در نخل ها
گل ها در اصل هرمافرودیت هستند. نخلها یک‌پایه هستند یا دو پایه. در گونه‌های یک‌پایه مانند نارگیل ، گلهای نر در انتهای اسپادیس یا محور گل آذین و گلهای ماده در قاعده آن قرار می‌گیرند. گل نر و گلهای ماده خرما باهم تفاوت دارند. یعنی گلهای ماده از گلهای نر درشت‌ترند. میوه همیشه یک برچه‌ای است و بر حسب حالات مختلف به صورت سته و شفتی است که غالبا با پولک های همپوش پوشیده می‌شود. دانه دارای جنینی کوچک فاقد ریشه‌چه و سرشار از آلبومن است.
 
رده بندی تیره خرما
• طایفه phytelephasieae که شامل دو گروه است و گل فاقد پوشش و میوه مرکب و گل دارای پوشش و میوه ساده است.

• طایفه carypheae که شامل دو گروه به صورت برچه‌های آزاد و برچه‌های پیوسته است مانند جنس خرما

*طایفه Lepidocarpeae که شامل دو گروه است و میوه محصور در پولک های همپوش و میوه برهنه و فاقد پولک های همپوش است. مانند جنس رافیا

طایفه بوراسه که شامل دو گروه ،‌ برگها بادبزنی شل و دارای تقسیمات پنجه‌ای و برگها دارای تقسیمات شانه‌ای و پر مانند است. مانند جنس لاتانیا.

• طایفه Cacoseae ، میوه شفت دارای هسته منفذدار مانند جنس نارگیل.

• طایفه Areceae ، میوه شفت دارای هسته فاقد منفذ مانند جنس آرکا.
 

کاربرد و اهمیت اقتصادی گیاهان تیره خرما

نخلها نقش مهمی در اقتصاد ضعیف مردم مناطق استوایی دارند و از نظر تامین غذا و صنایع محلی حائز اهمیت فراوان هستند. میوه نخل یا خرما در الجزایر ، مصر ، ایران و برخی از کشورهای عربی خوراکی است. از چوب و برگ نخلها در صنعت استفاده زیادی می‌شود. از شیره عده‌ای از نخلها مانند رافیا در تهیه نوشیدنیها استفاده می‌شود. در آمریکای گرمسیری از آلبومن دانه‌های گون‌ای نخل به نام فیت الفاس ماکروکارپا به عنوان عاج گیاهی استفاده می‌کنند.
   

منابع :

خرما http://www.iranmania.com
خرما http://fa.wikipedia.org
خرما Date http://www.irteb.com
خرما «داروئی» http://daneshnameh.roshd.ir
خرما از ابتلا به فقر آهن پیشگیری می کند http://www.parsiteb.com
خرما http://www.pezeshk.us
خرما Date http://www.money58.netfirms.com

 
تهیه کننده : ناصر مکاری
منبع : راسخون