نویسنده: گوردِن دارنِل نیوبی
مترجم: امیر مازیار

 
بعل هم نام خاص خدایی است که مردم مشرک قوم الیاس می‌پرستیدند (صافات: 125) و هم اسمی عام به معنای «شوهر» است (بقره: 228؛ نساء: 128؛ هود: 72؛ نور: 31).

بعل به عنوان خدای مشرکان.

دو بار در قرآن به نام الیاس، از پیامبران ذکر شده در کتاب مقدس (1 پادشاهان، 17-22؛ 2 پادشاهان،1-2)، اشاره شده است (انعام: 85؛ صافات: 123-130). او فرستاده شد تا قومش را از پرستش بعل بازدارد. تفسیرها این فقرات کوتاه قرآنی را تفصیل داده‌اند. گفته شده است که در دوره‌ی اهب پادشاه اسرائیل (حکـ در حدود 873-851 ق م) الیاس تلاش کرد تا بنی‌اسرائیل را از پرستش باطل بعل منصرف کند و از خدا خواست تا او را بر باران مسلط کند. با حاصل شدن این امر، الیاس موجب خشکسالی سه ساله‌ای شد که طی آن خود را پنهان کرد. این عذاب مانع از بت‌پرستی اسرائیلیان نشد، بنابراین الیاس دعا کرد که به آسمان برده شود. به این ترتیب، او به موجودی آسمانی تبدیل شد که از نور ساخته شده بود. شاید ماجرای تسلط الیاس بر باران در استعمال رایج و جدید واژه‌ی عربی «بعل» به معنای زمین بی‌حاصل و گیاهانی که صرفاً به آب طبیعی اتکا دارند، برجای مانده باشد. برخی از پژوهشگران بین خدای کهن بین النهرین، بعل و سه دخترش در باور مکیان که لات و مَنات و عُزّی دختران خدایند (نجم: 19-23) تناظری می‌یابند.

بعل به عنوان اسم عام.

واژه‌ی «بعل» چهار بار در قرآن به معنای شوهر به کار رفته است، دوبار به صورت مفرد (نساء: 128؛ هود: 72) و دوبار به صورت جمع (بُعولة، بقره: 228؛ نور: 31). در این معنا، این واژه نظیری در زبان‌های سامی شمال غرب می‌یابد، که در آنها این ریشه معنای اصلی «مالک» را منتقل می‌کند، که یکی از خصایص خدایی با این نام در اساطیر کنعانی است.
منابع تحقیق :
خواننده گرامی! منابع مقاله را در نسخه ی چاپی ملاحظه فرمایید.
منبع مقاله :
مک اولیف، جین دَمن؛ (1390)، دائرةالمعارف قرآن (جلد اول آ-ب)، ترجمه‌ی: حسین خندق آبادی، مسعود صادقی، مهرداد عباسی، امیر مازیار، تهران: انتشارات حکمت.