بازدید از دروازه قرآن شیراز

شیراز یکی مهم‌ترین قطب‌های فرهنگی، هنری و تاریخی ایران زمین است که وجود آن در این کشور خود اعتباری دوچندان به سرزمین کهن ما داده است. شیراز شهری عالم پرور و مذهبی بوده و آثار تاریخی آن نیز با نمادهای مذهبی گره خورده است.

در گذشته تمامی شهرهای ایران دارای برج و دروازه‌هایی بودند که امروزه از هیچ کدام آنها خبری نیست، شهر شیراز نیز دارای شش دروازه اصلی به نام‌های دروازه قرآن، دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصاب‌خانه، دروازه کازرون و دروازه شاه داعی الی اله بوده که متأسفانه امروزه فقط دروازه قرآن باقی مانده و شاید علت آن متبرک شدن این ورودی زیبا به قرآن باشد.

دروازه قرآن شیراز که در قدیم به آن طاق قرآن نیز می‌گفتند واقع در ورودی شمالی شهر است جایی که مرودشت را به شیراز متصل می‌کند در تنگه الله اکبر قرار دارد. دروازه قرآن در میان کوه‌های چهل مقام و بابا کوهی قرار گرفته بوده، از همان ابتدا در بالایش قرآنی قرار گرفته بوده که بتواند مسافران ورودی و خروجی را متبرک کرده و در پناه قرآن به سلامت حفظ کند. سنتی که هنوز هم در خانواده‌های ایرانی مرسوم است و مسافران خود را از زیر قرآن رد می‌کنند.

تنگه الله اکبر، در واقع شمالی‌ترین نقطه شیراز است که از آن یک باره نمای کلی شهر دیده می‌شود و چون این تنگه تنها راهی بوده که مسافران و بازرگانان می‌توانستند از طریق آن وارد شیراز شوند، دروازه قرآن را بر سر راه آن ساخته‌اند تا همه از زیر آن عبور کرده و متبرک شوند. علت نام گذاری این تنگه نیز داستان جالبی دارد، گفته می‌شود آن قدر شیراز زیبا و دل انگیز بوده که زمانی که مسافران به این تنگه می‌رسیدند و برای اولین بار نمای شهر را می‌دیدند، ناخدا گاه از عظمت و شکوه آن کلمه الله اکبر بر زبانشان جاری می‌شد و به همین دلیل نام این تنگه را تنگه الله اکبر گذاشته‌اند.

این دروازه در حدود سال‌های 983 میلادی در دوران حکومت آل بویه به دستور عضد الدوله دیلمی یکی از امرای این خاندان ساخته شد و قرآنی روی آن نصب گردید، و در دوران زندیه نیز یک بازسازی کامل شد و دو جلد قرآن جدید در آن قرار گرفت که به قرآن هفده من معروف شدند. اما گذر زمان داشت سرنوشت این دروازه را نیز مانند دیگر دروازه‌های شهر دچار می‌کرد تاجایی که در حدود سال 1315 به کلی تخریب شد. اما سال‌ها بعد با همت چند تن از بازرگانان بزرگ مانند حسین ایگار، ساخت یک دروازه قرآن بزرگ‌تر و باشکوه‌تر در نزدیکی محل قبلی آغاز گردید، این بار در این بنا یک بخش مستطیلی بالای دروازه اضافه شد تا محلی باشد برای قرار گرفتن قرآن در آن.

وقتی به نمای کلی دروازه قرآن نگاه می‌کنیم برایمان آشنا به نظر می‌رسد، پیروی از سبک معماری ساده ایرانی-اسلامی، دارای یک دهانه بزرگ قوسی برای عبور و مرور مردم و دو دهانه کوچک در سمت چپ و راست دروازه است. هم اکنون در بالای این دروازه 2 نسخه قرآن خطی قرار دارد که گفته می‌شود مربوط به ابراهیم سلطان است و قرآنی که در قدیم روی دروازه بوده به موزه پارس منتقل شده است.

در پیشانی شمالی این طاق آیه: «انّ هذا القران یهدی للتی هی اقوم». (سوره اسراء، آیه ۹) و بر پیشانی جنوبی و سمت شهر شیراز آیه: «قل لئن اجتمعت الانس و الجنّ علی...». (سوره اسراء، آیه ۸۸) و در گوشه غربی طاق آیه: «انّا نحن نزّلنا الذّکر» و ادامه آیه در گوشه شرقی: «و انّا له لحافظون» (سوره حجر، آیه ۹) نوشته شده‌است.

 چطور به دروازه قران شیراز برویم؟

امروزه این دروازه در فلکه طاووسیه شیراز در نزدیکی باغ جهان نما و مقبره خواجو کرمانی قرار گرفته و برای رسیدن به آن باید به آدرس زیر بروید:

آدرس: استان فارس، شیراز، منطقه ۳، آزادراه شیراز – مرودشت

اگر قصد دارید در همان ابتدای سفرتان از دروازه قرآن وارد شیراز شوید باید مسیری را انتخاب کنید که قبل از شیراز، شما را به مرودشت برساند و سپس از آزاد راه مرودشت-شیراز وارد شهر شوید.

تهران-اصفهان-شهرضا-آباده-مرودشت-شیراز (900 کیلومتر- حدود 10 ساعت)


منبع: سایت ستاره