هوا که خوب باشد، یک سبد از خوراکی و زیرانداز و وسایل لازم گشت در طبیعت را برمی داریم و می رویم روی چمنی زیر سایه ی درختی می نشینیم و ریه های مان را پر می کنیم از هوای تازه. هوا که خوب باشد، آسمان آبیِ آبیِ آبی است. گاه چند تکه ابر سرگردان هم به تن آبی آسمان سپیدی می آورند؛ آن وقت با هم به ابرها اشاره می کنیم که شبیه خرگوش و اسب و مردی از نیم رخ شده اند. هوا که خوب باشد، فکرش را هم نمی کنیم که ناگهان سروکله ی ابری بزرگ و پنبه ای پیدا شود که رنگش کمی به خاکستری بزند و چند دقیقه بعد آسمان آبی و آفتابی را بارانی کند. می گردیم دنبال سرپناه و با ریختن باران به صورت مان به شادی می خندیم. خیره به ابرها، منتظر بند آمدن باران می مانیم تا رنگین کمان دربیاید.
 

هر ابری یک شکلی

ابر مجموعه ای از قطره های آب یا ذره های یخ در اتمسفر است. قطره های کوچک آب در هوا با جریان هوای گرم بالا می روند و سردتر می شوند و با ترکیب شدن با بقیه ی قطره ها ابر می سازند. ابرها انواع مختلفی دارند. در روز بارانی یک شکل و در روز آفتابی شکلی دیگر پیدا می کنند. طبیعت گردها و کوهنوردها با نگاه به ابرهای آسمان می توانند تغییرهای آب و هوایی را پیش بینی کنند تا بهتر بتوانند برای برنامه ی شان تصمیم بگیرند. هواشناس ها و دانشمندان با بررسی شکل ابرها اطلاعات خوبی درباره ی آب و هوا به دست می آورند. آن ها انواع ابرها را دسته بندی کردند و برای شان اسم های مختلفی گذاشتند. چهار دسته اصلی ابرها سیروس، نیمبو، کومولوس و استراتوس هستند. اسم ابرها یونانی اند؛ ولی معنای هریک به شکل ظاهری شان شبیه است.

سیروس یعنی پیچ و تاب مو. در ارتفاع بیش از شش هزار متری زمین، ابرهایی باریک و سفید وجود دارند و اگر خورشید ارتفاع کمی از افق داشته باشد، به رنگ های مختلفی دیده می شوند. ابرهای سیروسی خبر از تغییرهای آب و هوایی می دهند.

نیمبو یعنی باران. این ابرها در ارتفاع 2100 تا 4600 متری زمین باعث تولید باران می شوند.

کومولوس یعنی توده یا کپه. این ابرهای گلوله ای و پف کرده مانند پنبه هایی هستند که در آسمان جمع شده اند. ارتفاع این ابرها تا بیشتر از هجده هزارمتر هم می رسد. این ها همان ابرهایی هستند که شما از دل شان خرگوش و اسب می بینید.

استراتوس یعنی لایه و روکش. استراتوس ها لایه های نازک ابری هستند که مثل روکش می توانند تمام آسمان را بپوشانند. ارتفاع این ابرها زیاد نیست و تا پانصد متری زمین هم پیدا می شوند. گاه در تپه ها و کوه ها مه می شوند.
 

دانستی های ابری

فقط زمین نیست که آسمانش ابر دارد. هر سیاره ای که اتمسفر داشته باشد، ابر هم دارد. ماه، هم اتمسفر دارد و هم ابر. زهره ابرهایی از جنس سولفور- دی اکسید دارد. ابرهای زحل و مشتری از جنس آمونیاک هستند. ابرهای زمین هم آبی هستند.
 
ابرها تمام نور خورشید را بازمی گردانند؛ به همین دلیل سپید دیده می شوند. درون ابرهای خاکستری آب بیش تری است و نور خورشید را کامل برنمی گرداند. گاه توده های ابری روی هم سایه می اندازند و بعضی ها خاکستری دیده می شوند.
 
ابرهای رنگین کمانی را دیده اید؟ وقتی قطره های باران ابرها به اندازه ای از هم دورند که نور را در زاویه های مختلف بشکنند، رنگ های مختلفی تولید می شود و ابر از روی زمین به چندین رنگ دیده می شود.
 
تأخیر هواپیماها بیش تر به دلیل وجود ابرهای کومولو نیمبوس است. اسم دیگر این ابرها، ابر توفان زا است. این ابر می تواند رعدوبرق تولید کند و بعد توفان شود و باران شدیدی ببارد. شرایطی که این ابر ایجاد می کند معمولاً سخت پیش بینی می شود؛ برای همین خلبان ها با وجود این ابر پرواز نمی کنند.
 
تا به حال ابر سفیدی را که هواپیما از خودش بر آسمان به جا می گذارد دیده اید؟ این خط از بخار آب و چندین گاز دیگر به همراه ذرات دوده و فلز تشکیل شده. این مخلوط با هوای سرد ترکیب شده، بخار آب داخل آن متراکم و به قطره های آب تبدیل می شود. قطره ها با قرار گرفتن در محیط سرد بیرون، منجمد و به ذرات یخ تبدیل می شوند؛ این می شود رد سفید هواپیما!
 
هر قطره آب در ابر میلی متر قطر دارد. چیزی به اندازه پنج برابر قطر یک برگه ی کاغذ. این قطره ها با جمع شدن در کنار هم یک ابر 22 کیلومتری را تشکیل می دهند.

ابری ترین منطقه ی دنیا جزایر پرنس ادوارد در جنوب آفریقا است.

چند کشور با ساخت ابر در حال تغییر آب و هوا هستند: فرانسه، چین، استرالیا و ایالات متحده ی آمریکا. ساخت ابر با تزریق یُد یا کربن دی اکسید به اتمسفر انجام می شود؛ اما گاه این ابرسازی بین کشورهای همسایه دعوا ایجاد می کند. آن ها هم دیگر را به ابردزدی متهم می کنند.

آلبوم ابرهای عجیب

 












نویسنده: سیده افروز ارزه گر