اوتیسم یا اختلال درخودماندگی چیست؟ پاسخ به این سوال بسیار مشکل است. چون نمی‌توان یک تعریف مشخص از اوتیسم ارائه داد. نمی‌توان گفت بیماری اوتیسم الزاما به معنی عدم توانایی در برقراری ارتباط نیست، چون علائم اوتیسم مورد به مورد فرق می‌کند. بسیاری از مبتلایان به اوتیسم، هوش کمی دارند و از طرف دیگر عده‌ای از آن‌ها حتی از انسان‌های معمولی هم باهوشترند یا در زمینه خاصی دارای نبوغ هستند. به همین خاطر برای علایم اوتیسم یک طیف در نظر گرفته‌اند. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم با تعاملات اجتماعی مشکل داشت و ممکن است در عین حال دارای ناهماهنگی ‌های عضوی باشند.  آنان اغلب علایق محدود و رفتار‌هایی تکراری دارند.

پژوهشگران هنوز دلیل مشخصی برای اوتیسم نیافته‌اند، اما احتمال می‌دهند، بین بالا رفتن سن والدین و ابتلای فرزند به اوتیسم ارتباط وجود داشته باشد. چون اوتیسم می‌تواند نشات گرفته از یک جهش ژنی باشد و هرچه سن پدر بیشتر باشد احتمال این جهش هم بیشتر می‌شود. البته هنوز اطلاعاتی که به طور قطع ثابت کند جهش ژنتیک در اثر سن پدر منجر به تولد یک کودک اوتیستیک می‌شود، وجود ندارد و نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه است.


نشانه های اوتیسم در نوزادان

از آنجایی که اوتیسم روز به روز شایع‌تر می‌شود، والدین بسیاری درصدد این هستند که هرچه زودتر نوزاد خود را بسنجند و به دنبال نشانه‌ های اوتیسم در نوزادان خود می‌گردند. اگرچه در کل تشخیص اوتیسم تا قبل از ۳ سالگی بسیار مشکل است، اما معمولا علایم اولیه اوتیسم از ۹ ماهگی شروع می‌شود. تشخیص زودهنگام تا حد زیادی می‌تواند به بهبود زندگی افراد اوتیستیک کمک کند، چون این افراد هر چه سن کمتری داشته باشند آموزش‌پذیر‌تر هستند. در ادامه به علایم معمول اوتیسم در نوزادان می‌پردازیم.


بی تفاوتی نوزاد

معمولا اولین لبخند نوزاد در سه ماهگی اتفاق می‌افتد؛ و در هفت ماهگی نوزاد نسبت به محرک‌هایی، چون صدای شادی یا شنیدن اسم خودش عکس‌العمل نشان می‌دهد که این عکس‌العمل می‌تواند خندیدن، دست زدن و ابراز شادی باشد. اما نوزاد مبتلا به اوتیسم نسبت به این محرک‌ها بی‌تفاوت است و زمانی که او را صدا می‌زنید، نسبت به صدای‌تان عکس‌العمل خاصی نشان نمی‌دهد. او حتی ممکن است نسبت به دیدن‌تان هم بی‌تفاوت باشد. یک نوزاد معمولی از سه ماهگی به حرکت افراد یا اشیا در اطرافش واکنش نشان می‌دهد و با چشمش آن‌ها را تعقیب می‌کند. اما اگر نوزاد نسبت به افراد یا اشیا متحرک بی‌تفاوت است و با چشمانش تعقیب‌شان نمی‌کند این یک زنگ خطر و یکی از  نشانه‌ های اوتیسم در نوزادان محسوب می‌شود.


ناتوانی در برقراری ارتباط

نوزادان معمولا از ۹ ماهگی سعی در بیان کلمات ساده دارند. آن‌ها تلاش می‌کنند با اطرافیان ارتباط برقرار کنند. اما یک نوزاد مبتلا به اوتیسم هیچ تمایلی به برقراری ارتباط با اطرافیان نشان نمی‌دهد و فقط نگاه می‌کند؛ و زمانیکه نوزادان هم‌سن او موفق به ادای کلماتی شده‌اند او تنها عباراتی نامفهوم به زبان می‌آورد. حدود ۱۵ الی ۲۰ درصد از مبتلایان اوتیسم هیچ‌گاه درطول زندگی‌شان سخن نمی‌گویند. آن‌ها با اینکه مفاهیم را درک می‌کنند، اما نمی‌خواهند صحبت کنند و تنها در برخی زمان‌های استثنایی کلمه یاکلماتی می‌گویند. کودکان در ۲ سالگی شروع به ترکیب کلمات و ساختن جمله می‌کنند، اما کودک مبتلا به اوتیسم در جمله‌سازی و ترکیب کلمات دچار مشکل است.


تمرکز شدید

کودکان معمولا پس از مدتی از بازی کردن با یک وسیله خسته می‌شوند و به سراغ یک بازی دیگر می‌روند، اما کودک مبتلا به اوتیسم می‌تواند، مدت زیادی را به انجام یک بازی یا فعالیت تکراری بپردازد و فقط بر روی همان تمرکز کند. این کودکان معمولا علایق خاص خودشان را دارند و دوست دارند به تنهایی بازی کنند. آن‌ها نسبت به چیدمان وسایلشان حساسند.


تحرک غیرمعمول

کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا دارای یک سری حرکت‌های تکراری مانند چرخاندن دست‌ها، چرخیدن به دور خود و به طور کلی حرکت‌های غیر طبیعی هستند. از دیگر علائم حرکتی اوتیسم علاوه بر انجام دادن حرکات تکراری، دیر راه افتادن کودک است. کودکان باید حدودا در یک سالگی راه بیفتند. اما اگر کودک دیرتر راه افتاد درمورد مشکل او با پزشک متخصص حتما مشورت کنید، چون دلیل این تاخیر حتی اگر اوتیسم هم نباشد ممکن است مشکلات دیگری باشد که نیاز به توجه دارد.


حساسیت و تحریک پذیری

یک نوزاد مبتلا به اوتیسم اگرچه در برقراری رابطه اجتماعی بی‌تفاوت است، اما می‌تواند نسبت به برخی محرک‌ها مثل صدای بلند یا لمس توسط شخص غریبه عکس‌العمل شدید نشان بدهد. برای این مشکل نمی‌توان الزاما محرک‌های خاصی را نام برد، چون مورد به مورد متفاوت است. کودکان مبتلا به اوتیسم حتی آستانه تحمل متفاوتی در تحمل درد دارند. برخی از آن‌ها ممکن است نسبت به درد‌های بسیار شدید هم واکنشی نشان ندهند.

کودک اوتیستیک به دلیل روحیه حساسی که دارد از صدا، محیط‌های شلوغ و با نورپردازی شدید می‌ترسد. صدای وسایلی مثل جارو برقی می‌تواند سبب ترس شدید کودک و به گریه افتادن او شود، اگر کودک شما درمحیط‌های شلوغ بی‌قراری و گریه می‌کند، ازصدای ماشین، مکالمه بلند، زنگ تلفن یا حتی صدای جاروبرقی و ماشین لباس شویی می‌ترسد، زنگ خطر ابتلای او به اوتیسم وجود دارد.


واکنش‌های احساسی متفاوت

یکی دیگر از نشانه‌ های اوتیسم در نوزادان واکنش‌های احساسی متفاوت اوست. کودک اوتیسمی مانند سایر کودکان واکنش‌های احساسی نشان نمی‌دهد، به ویژه در زمان ناراحتی، آرام کردن او بسیار دشوار است و امکان دارد برای ساعت‌ها به گریه، گفتن کلمه‌هایی نامفهوم زیر لب، فریاد کشیدن و حتی رفتار‌های خود آزاری ادامه دهد.


سخن آخر 

باید خاطر نشان کرد که تشخیص دقیق اوتیسم توسط متخصص میسر است اما از آنجایی که در جامعه ما هنوز درک درستی از اوتیسم وجود ندارد لازم است همه ما در این زمینه مطالعه داشته باشیم؛ نه فقط بخاطر فرزندمان بلکه برای عکس‌العمل درست در مورد انسان‌های اطرافمان و اصلاح کردن قضاوت‌هایی که درموردشان می‌کنیم. چند بار شده که به کودکی بخاطر تفاوتش با سایرین سرزنش‌بار نگاه کرده‌ایم؟

اوتیسم برخلاف تفکر عامه پایان مسیر نیست. بسیاری از مبتلایان به اوتیسم زندگی بسیار خوبی هم دارند. شروع به موقع آموزش‌ها، همکاری والدین و درک اطرافیان نقش بسزایی در درمان و افزایش کیفیت زندگی مبتلایان به اوتیسم دارد. امیدواریم روز به روز شاهد پیشرفت بیشتر در زمینه آموزش نشانه‌ های اوتیسم در نوزادان و کودکان و برخورد صحیح با اوتیسم در کشورمان باشیم.


منبع: سایت ستاره