صنعت بازی‌های کامپیوتری یکی از بزرگ‌ترین صنعت‌ها در سطح جهانی است و کماکان به رشد خود نیز ادامه می‌دهد. اما والدین و معلمان نسبت به تأثیرات منفی این بازی‌ها بر کودکان ابراز نگرانی می‌کنند. چون جهان بازی‌ها همواره در حال تغییر است و کودکان را به سوی رفتار‌های خشونت آمیز و اعتیاد آور سوق می‌دهند.

امروزه کامپیوتر‌ها به بخشی اصلی از زندگی ما تبدیل شده اند و محبوب‌ترین برنامه‌های کامپیوتری نزد کودکان، بازی‌های کامپیوتری هستند. پس در اینجا فواید و مضرات بازی‌های کامپیوتری برای کودکان را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم.


فواید بازی‌ های کامپیوتری

فواید و مضرات بازی‌های کامپیوتری برای کودکان فراوان هستند. در این قسمت به تعدادی از فواید این بازی‌ها اشاره می‌کنیم.


۱. کاهش ناراحتی ذهنی در حین بیماری

بازی‌های کامپیوتری به کودکان بیمار کمک می‌کنند تا ذهن خود را از درد و ناراحتی ناشی از بیماری دور کنند. بسیاری از بیمارستان‌ها کودکان و حتی دیگر افراد بیمار را تشویق می‌کنند تا خود را با بازی‌های کامپیوتری سرگرم نمایند.


۲. بهبود مهارت‌های اجتماعی

بازی‌های کامپیوتری می‌توانند برای کودکانی که از اختلال کمبود توجه رنج می‌برند، مفید واقع شوند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کودکان می‌توانند مهارت‌های اجتماعی را از طریق بازی‌های کامپیوتری بیاموزند. این بازی‌ها همکاری میان دست و چشم را بهبود بخشیده و به کودک کمک می‌کنند تا مهارت‌های متنوعی را بیاموزد.


۳. شکلی از فیزیوتراپی

یکی از جالب‌ترین فواید بازی های کامپیوتری استفاده از آن به عنوان شکلی از فیزیوتراپی است. دپارتمان‌های پزشکی از این بازی‌های به عنوان شکلی از فیزیوتراپی استفاده می‌کنند. بازی‌های کامپیوتری به کودکانی که  آسیب‌های فیزیکی را پشت سر گذاشته اند، اجازه می‌دهد تا مهارت‌ها و هماهنگی‌های حرکتی را کسب کنند.


۴. آموزش تصمیم گیری

این بازی‌ها فرد را وادار به درگیر شدن در فرآیند تصمیم گیری می‌کنند. در این بازی‌ها تیم‌های مختلفی ساخته شده و مهارت‌های اجتماعی نیز تقویت می‌شوند. آن‌ها به عنوان ارتقا دهنده خلاقیت و تحریک ذوق گرافیکی، طراحی و تکنولوژی شناخته می‌شوند.


۵. حل بهتر مسئله

در میان فواید بازی‌ های کامپیوتری برای کودکان باید آموزش حل مسئله و انگیزه و شناخت مهارت‌ها را نیز به عنوان یکی از فواید این بازی‌ها مد نظر قرار داد. اغلب بازی ها، با ایجاد چالش‌های مرحله ای، کودک را به مبارزه و دستیابی به مراحل بالاتر تشویق می‌کنند. بسیاری از تیرانداز‌های سریع توانایی کودک را در تطابق دقیق و سریع حرکات مبهم دست‌ها و تصاویر دیده شده بهبود می‌بخشند.


۶. افزایش تمرکز

بسیاری از بازی‌های کامپیوتری آرامش بخش هستند. قدرت تمرکز و حضور ذهن کودک از طریق این بازی‌های رشد می‌کند. انجام دادن بازی‌های کامپیوتری بسیار سرگرم کننده است و استرس و اضطراب را از کودک دور می‌کند.


۷. افزایش دانش در فرآیند آموزش

از دیگر فواید این بازی‌ها باید به وجود انواع مختلف بازی‌های کامپیوتری آموزشی اشاره کنیم. این بازی‌ها می‌توانند دانش کودک را در بسیاری از حوزه‌های آموزشی افزایش دهند.


۸. تقویت تخیل

محیط‌های بازی‌های کامپیوتری تأثیر فراوانی در تقویت تخیل کودک دارند. این بازی‌ها با نمایش محیط‌های جذاب تخیلی باعث تقویت این حس در میان کودکان می‌شوند. ذهن کودک تبدیل به ذهنی ورزشی شده و تمریناتی برای چگونگی رویارویی با مشکلات آینده زندگی انجام می‌دهد.


۹. تقویت خلاقیت 

در میان فواید بازی‌ های کامپیوتری برای کودکان می‌توانیم از تقویت خلاقیت و انعطاف پذیری به عنوان یک فایده بسیار مثبت یاد کنیم. در ساخت هر یک از این بازی‌ها  خلاقیت بسیاری به خرج داده شده و بازی کردن با آن‌ها تأثیرات مثبتی بر کودک به جای می‌گذارد.


مضرات بازی‌ های کامپیوتری

ما در قسمت قبل به فواید بازی‌های کامپیوتری اشاره کردیم. در این بخش قصد داریم تعدادی از مضرات این بازی‌ها را برشماریم. پس به موارد زیر توجه کافی را داشته باشید.


۱. القای خواص ربات گونه به کودک

مضرات بازی‌ های کامپیوتری برای کودکان گوناگون هستند. یکی از ضرر‌های این بازی‌ها القای خواص ربات گونه به کودک است. ربات‌های نرم افزاری بازی‌ها حرکات انسانی را تنها شبیه سازی می‌کنند. احتمال اینکه کودک حرکات ربات گونه را بیاموزد بالاست.


۲. هدر دادن زمان

کودکان از انجام بازی‌های کامپیوتری لذت می‌برند. اما وقتی که کودک سرگرم انجام آن‌ها می‌شود، متوجه گذر زمان نیست. به همین دلیل زمان زیادی را در حین بازی کردن از دست می‌دهد.


۳. خطر برای سلامت کودک

نشستن در یک مکان و انجام دادن مداوم بازی‌های کامپیوتری، برای چشم و سایر اعضای بدن نیز خوب نیست. اشعه‌های صفحات کامپیوتری به سلامت کودک ضرر می‌زنند. عارضه‌هایی از قبیل: خستگی چشم، کمر درد و سردرد نیز می‌توانید در نتیجه نشستن بلند مدت در یک مکان به سراغ کودک بیایند.


۴. اعتیاد ذهنی

در فرآیند برشمردن مضرات بازی‌ های کامپیوتری برای کودکان باید به احتمال اعتیاد کودک به بازی‌های کامپیوتری اشاره کرد. احتمال اینکه بازی‌های کامپیوتری مانع حضور  کودک در میان همسالان خود و بازی و تعامل با آن‌ها شود، وجود دارد.


۵. افت تحصیلی کودک

یکی از وظایف اصلی کودکان در دوران ما تحصیل است. اما کودکان معمولاً زمان زیادی به انجام دادن بازی‌های غیر مرتبط اختصاص می‌دهند. همین امر، به خصوص در دوران امتحانات، می‌تواند باعث افت تحصیلی کودک شود.


۶. تغییر رفتار کودک

در میان مضرات بازی‌ های کامپیوتری برای کودکان باید تأثیر گذاری منفی بازی‌ها بر رفتار کودک را یکی از مضرات دانست. کودک رفتار‌های هجومی و خشن را فرا می‌گیرد و نسبت به مرگ بی احساس خواهد شد. امروزه تعداد بازی‌های خشن در بازار بیش از بازی‌های آموزشی است. این بازی‌ها احساس قدرت کاذب و ناخوشایندی را به کودک القا می‌کنند.


سخن آخر

بازی‌های کامپیوتری ضمن فواید قابل توجهی که برای کودکان دارند، ضرر‌های بسیار جدی را نیز در پی دارند. ضرر‌های این بازی‌ها، به ویژه در صورت ابتلای کودک به اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری، می‌توانند حتی جبران ناپذیر نیز باشند. پس والدین باید مراقب کودکان خود بوده و زمان و نوع بازی‌های کامپیوتری را برای کودک تعیین کنند. در صورت عدم توجه به این موارد نه فقط فواید این بازی‌ها کاهش می‌یابد، بلکه کودک دچار رفتار‌های رباط گونه و خشن، بی احساسی و بی تفاوتی نسبت به افراد و مسائل پیرامون خود خواهد شد. این در حالی است که بسیاری از بیماری‌ها در کمین افراد با تحرک کم هستند.


منبع: سایت ستاره