برای درک چگونگی مضر بودن پروتئین بیش از حد در یک رژیم غذایی، ابتدا باید بدانیم که پروتئین چه نقشی در بدن دارد و چگونه  به عملکرد سیستم‌های بدن کمک می‌کند.
 
پروتئین در ساخت عضله نقش دارد و با تنظیم گردش خون به سیستم ایمنی کمک می‌کند. اگر بدن به مقدار کافی چربی و کربوهیدرات نداشته باشد، از پروتئین به جای آنها برای سوخت و ساز و به عنوان منبع انرژی استفاده خواهد کرد. بنا بر این تعادل بین مواد مغذی مختلف بسیار مهم است.
 
پروتئین یک ماده‌ غذایی مهم در تغذیه است. بسیاری از ما برای کم‌کردن وزن سراغ رژیم‌‌هایی با کربوهیدرات پایین و پروتئین زیاد می‌رویم. پروتئین‌‌ها سیرکننده هستند و همین باعث ‌می‌‌شود بعد از خوردن آنها احساس خوشایندی داشته باشیم و سوخت بدن ‌مان را برای جلسه بعدی ورزش آماده کنیم.
 
حتی مو و ناخن از پروتئین تشکیل شده‌اند و همچنین، پروتئین موجب حفظ استخوان، پوست و غضروف نیز می‌شود. بدن تنها به مقدار محدودی از پروتئین نیاز دارد. با این که بدن به مقدار زیادی مواد مغذی نیاز دارد، اما خوردن غذاهای دارای پروتئین بیش از حد، ممکن است تأثیراتی منفی بر روی بدن داشته باشد. به همین دلیل است که باید به مقدار متوسطی پروتئین بخورید.
 
سه نوع مشکل در اثر مصرف بیش از حد پروتئین حادث می‌شود: گذرا (موارد موقت)، مداوم (یک بیماری مکرر) و ارتواستاتیک. اولین نوع (گذرا) و آخرین نوع (ارتواستاتیک - در اغلب موارد، با احتمال به جای گذاشتن اثرات جانبی طولانی مدت) قابل درمان نمی‌باشد. افرادی که پروتئینوریا (وجود پروتئین در ادرار) مداوم دارند، در نهایت ممکن است دچار بیماری‌های کلیوی شوند که نیاز به درمان فوری دارند. در این جا ما درباره اثرات پروتئین اضافی در یک رژیم غذایی و نحوه ایجاد تعادل بین میزان مصرف آن بحث خواهیم کرد.
 

اثرات وجود پروتئین مازاد در یک رژیم غذایی

هنگامی که پروتئین بیش از حد در یک رژیم غذایی وجود دارد، عوارضی جانبی رخ خواهد داد که موجب تغییر کامل سیستم بدن شما می‌شود. در هنگامی که پروتئین مازاد در بدن وجود دارد، با انجام آزمایش، این مقدار اضافی تشخیص داده خواهد شد، یا با اثراتی که بر بدن می‌گذارد، مشخص خواهد شد.
 
هنگامی که به دلیل مصرف پروتئین بیش از حد، صدمات شروع می‌شود، علائمی ظاهر می‌شوند که در طی یک دوره قابل توجه هستند. بدن ما سیگنال‌های خاصی را ارسال می‌کند که نباید نادیده گرفته شود، به ویژه اگر پایدار باشند. پروتئین موجب حفظ استخوان، پوست و غضروف نیز می‌شود. پزشکان متخصص می‌گویند که علائم در فردی که مبتلا به پروتئینوریا است، بلافاصله رخ نمی‌دهد، و تنها در صورتی که مراقبت نشده و نادیده گرفته شود، ممکن است ظاهر شود. بنا بر این به طور منظم، چکاپ کردن و بررسی سلامت خود، کار عاقلانه‌ای است.
 
  • اگر فردی بیماری کبد و یا کلیه داشته باشد، تشخیص پروتئین مازاد مشکل است. زیرا گاهی افزایش سطح اسید در ادرار، ناشی از عدم توانایی کلیه برای تنظیم سطوح پایه اسید می‌باشد.
  • همچنین این مسئله می‌تواند خطر سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
  • احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را نیز افزایش می‌دهد.
  • مصرف بیش از حد پروتئین موجب می‌شود که کلسیم از استخوان‌ها برداشته شود، زیرا این ماده معدنی برای هضم لازم است. بنا بر این اگر به اندازه کافی مصرف کلسیم نداشته باشید، بدن به عنوان منبع جایگزین، آن را از استخوان‌ها برداشت می‌کند و این به نوبه‌ی خود باعث می‌شود استخوان‌ها شکننده شوند.
  • گاهی وجود یک عامل تحریک کننده و آلرژی‌ها، باعث می‌شود که شرایط بدتر شود.
  • تشکیل سنگ کلیه
  • خطر ابتلا به دیابت (افزایش سطح کتون‌ها) را افزایش می‌دهد.
  • می‌تواند منجر به نقرس شود.
  • تشنگی بیش از حد افزایش می‌یابد، به این دلیل که با افزایش مصرف پروتئین، آب بیشتری از بدن دفع می‌شود، پس در نتیجه توصیه می‌شود آب زیادی مصرف گردد تا آبی که از طریق ادرار و عرق از بدن دفع می‌شود، جبران شود.
  • آب مروارید
  • وجود اوره بیش از حد در کلیه، عامل ایجاد بسیاری از کمر دردها است. به دلیل این که پروتئین در ساختار خود دارای اسیدهای آمینه است و وقتی که بدن این اسیدهای آمینه را تجزیه می‌کند، آمونیاک آنها را به اوره تبدیل می‌کند و به همین علت موجب کمر درد می‌شود.
  • احساس بی‌قراری
  • فشار خون
  • تهوع، زیرا بدن از پروتئین بیش از حد، در صورت عدم وجود کربوهیدرات و یا چربی، به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کند.
  • مقدار اسید در خون افزایش می‌یابد.
  • احساس ناراحتی
 

غذاهای سرشار از پروتئین که در رژیم غذایی مدیترانه‌ای مصرف می‌شود

به عنوان یک اصل ثابت، متعادل بودن غذا از نظر پروتئین، هنگامی که از غذاهای پروتئینی استفاده می‌کنید، نکته‌ای است که همیشه باید در نظر داشته باشید. از یک متخصص تغذیه بخواهید که یک رژیم غذایی با مقدار مناسب پروتئین که برای بدنتان مناسب است را به شما معرفی کند:
  • شیر سویا
  • گوشت خوک
  • گوشت بره
  • تخم مرغ
  • گوشت گاو
  • محصولات لبنی (کم یا پر چرب)
  • مخلوط‌های پروتئینی
  • گوشت گوساله
  • آجیل و غلات (تخم هندوانه، بادام، بادام زمینی، تخمه کدو و کدو تنبل)
  • میوه‌ها و سبزیجات
  • دانه‌های کامل
 

چه مقدار پروتئین باید مصرف شود

مقدار ایده‌آل پروتئین که نیاز بدن را در یک روز تأمین می‌کند، 10 گرم در روز برای نوزادان، 52 گرم در روز برای پسران نوجوان، 46 گرم در روز برای دختران نوجوان، 56 گرم در روز برای مردان بالغ و 46 گرم در روز برای زنان بالغ است و به دلیل کمبود و نیازهای رشد کودک، زنان شیرده باید 71 گرم پروتئین در روز، مصرف داشته باشند.
 
بر این اساس، میزان مصرف پروتئین خود را در طی چند روز افزایش دهید نه این که یکباره مصرف خود را بالا ببرید زیرا مصرف بیش از حد پروتئین می‌تواند کاملا مضر باشد. استفاده از یک رژیم متناسب به همراه ورزش، به سوزاندن پروتئین اضافی کمک می‌کند و موجب افزایش سلامت شما خواهد شد.
 
منبع: سارا نائومی – سایت بازل