جگر سیاه یا کبد از گروه مواد غذایی، جزو دسته اعضای گوشتی شامل اعضای خوراکی دام مانند دل، جگر، قلوه ، مغز و زبان که در اصطلاح اعضای گوشتی گفته می شوند، قرار می گیرد. این ماده غذایی سرشار از مقادیر زیادی از انواع ویتامین‌ها شامل ویتامین آ، ث، ب12 و ویتامین دی است. همچنین جگر سرشار از اسید فولیک و آهن است. پروتئین موجود در جگر سیاه در رده پروتئین گوشت قرمز است ولی آهن آن 2 تا 3 برابر آهن گوشت گاو بوده و سرشار از چربی است. خواص جگر و فواید مصرف آن شامل تامین ویتامین ها و عناصر غذایی مورد نیاز بدن، تقویت کننده‌ قلب و کمک به رفع خفقان یا تپش قلب و بسیار مفید برای درمان کم خونی است. با این وجود علیرغم ارزش غذایی بسیار بالای جگر و خواص آن در درمان بیماری ها، بایستی در مصرف آن احتیاط نموده و از زیاده روی در مصرف جگر و غذاهای تهیه شده با آن خود داری نمود.


خواص جگر (طبیعت و خواص درمانی)

از دیدگاه طب سنتی طبع جگر سیاه گرم و تر می باشد. برخی از مهم ترین خواص جگر و فواید مصرف آن عبارتند از:

جگر سیاه منبع بسیار غنی از انواع ویتامین به ویژه ویتامین آ محسوب می‌شود که از گروه ویتامین‌های محلول در چربی است و مصرف آن در سلامت پوست و بالا رفتن مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها نقش بسزایی دارد.

از فواید مصرف جگر به دلیل میزان بالای ویتامین آ موجود در آن بهبود و تقویت بینایی است. در طب سنتی برای درمان شب کوری چند قطره از آب جگر کباب شده را داخل چشم می چکاندند.

مصرف متعادل جگر سیاه در حفظ سلامتی مخاط دستگاه تنفسی- فوقانی و گوش داخلی بسیار موثر است.

یکی از مهم ترین خواص جگر و موارد مصرف آن کمک به درمان کم خونی و رفع آن، به ویژه برای زنان و دختران نوجوان است. به طور کلی جگر سیاه یا همان کبد خون نسبتا زیادی تولید می‌‌کند؛ بنابراین برای مبتلایان به کم‌خونی توصیه می‌‌شود.


ارزش غذایی جگر

با توجه به اینکه جگر سیاه، مرکز متابولیسم بدن دام است، منبعی غنی برای دریافت انواع ویتامین ها و عناصر غذایی می باشد. مهمترین ویتامین های موجود در جگر شامل ویتامین آ و ویتامین های گروه ب مانند ویتامین های ب1، ب2 ، ب12 وب6 است، همچنین جگر سیاه نیز مانند سایر گوشت های قرمز، سرشار از پروتئین و عناصری مانند روی، آهن و اسیدفولیک است. لازم به ذکر است علیرغم ارزش غذایی بالای جگر، این ماده غذایی از کلسترول بالایی برخوردار است. به همین دلیل، مصرف بیش از 100 تا 150 گرم جگر در طول هفته، به هیچ وجه توصیه نمی شود.


مضرات جگر (موارد احتیاطی و منع مصرف)

جگر سیاه ممکن است سمومی را در خود پنهان کند که برای بدن خطرناک هستند، به خصوص جگر حیواناتی که با غذاهای صنعتی تغذیه شده و رشد کرده‌اند، زیرا جگر محل ذخیره‌ سموم و مواد زائد موجود در غذاهاست و سم‌زدای بدن است؛ بنابراین در تهیه‌ آن باید بسیار دقت کرد.

نکته‌ بسیار مهم دیگر این است که استفاده از جگر خام یا نیمه پخته بسیار مضر است و به هیچ عنوان توصیه نمی شود. جگر خام یا نیمه پخته (به اصطلاح آبدار) می‌تواند بسیاری از میکروب‌های بیماری‌زا را به بدن انتقال دهد. زنان باردار، دختران جوان و بیماران مبتلا به کم‌خونی مزمن که برای افزایش آهن خون اغلب از جگرهای آبدار استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

هضم جگر بسیار سخت بوده، دیر هضم و دفع آن از بدن سخت است. بنابراین لازم است به خوبی پخته شده و در مصرف آن افراط نگردد.

مصرف جگر برای زنان باردار مضر است. با اینکه جگر سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است اما به دلیل بالا بودن سطح ویتامین رتینول در آن می تواند به جنین آسیب وارد کند.


منبع: سایت ستاره