عدم تحمل سویا بیماری‌ای است که در آن فرد قادر به هضم پروتئین موجود در شیر سویا و محصولات حاوی سویا نیست. حداقل 15 تا از چنین مواد موجودی در پروتئین سویا وجود دارد که می‌تواند برای سیستم گوارش انسان غیر قابل تحمل باشد. عدم تحمل سویا یک مشکل نسبتاً شایع در میان نوزادان و کودکان می‌باشد. بعد از مصرف غذای کودک که حاوی پروتئین سویا می‌باشد، این مشکل بروز می‌کند. حتی نوزادان شیرخوار نیز ممکن است چنین علائمی را در صورتی‌که مادر شیرده محصولات حاوی سویا مصرف کرده باشد، نشان دهند. برخی مواقع، بزرگسالان نیز ممکن است به پروتئین سویا تحمل نداشته باشند.
 

علائم

برخی از علائم عدم تحمل سویا بلافاصله بعد از مصرف چنین غذاهایی توسعه می‌یابد، در حالی‌که برخی علائم دیگر این عارضه ممکن است بعد از چند ساعت بروز کند. هنگامی‌که نوزادان از عدم تحمل به شیر سویا رنج می‌برند، برای چندین ساعت در طول روز به طور مداوم گریه می‌کنند. آن‌ها به طور مکرر استفراغ کرده و این موضوع اغلب همراه با اسهال آبکی و مدفوع خونین می‌باشد. برخی از علائم عدم تحمل سویا شامل تحریک پذیری، خس خس سینه، گاز معده، تورم پوست، جوش‌های پوستی و خارش‌دار و غیره می‌باشد. همانند کودکان، بزرگسالان نیز علائم معمول مانند معده درد، تهوع، استفراغ، بثورات پوستی و غیره را نشان می‌دهند. به غیر از این‌ها، برخی علائم شایع عدم تحمل سویا در بزرگسالان شامل سردرد، نگرانی و اضطراب، سرگیجه، عرق کردن، احساس سوزش پوست، مشکلات تنفسی، تنگی قفسه سینه و غیره می‌باشد. برخی از این افراد احساس سوزن سوزنی شدن بر روی لب‌ها، زبان، گلو و حتی آبریزش بینی را نیز تجربه می‌کنند.
 
برخی علائم عدم تحمل سویا کاملاً جدی است و نیاز به مداخله پزشکی دارد، یکی از این علائم، مشکلات تنفسی است که می‌تواند در هر دوی نوزادان و بزرگسالان مشاهده شود. در صورتی‌که این مشکلات نادیده گرفته شود، می‌تواند باعث بروز آسم در کودکان گردد. این موضوع می‌تواند علامتی از آنافیلاکسی که یک بیماری تهدید کننده زندگی است نیز باشد. آنافیلاکسی هنگامی‌که ریه‌ها متورم شده و مجرای تنفسی را مسدود کنند، رخ می‌دهد. علائم دیگر آنافیلاکسی شامل افت فشار خون، ضربان قلب سریع، تب، از دست دادن هوشیاری و غیره می‌باشد. با  این ‌حال، این بیماری به ندرت در موارد عدم تحمل سویا رخ می‌دهد. عفونت گوش مشکل دیگری است که به طور ویژه در نوزادان مشاهده شده و به واسطه‌ی مسدود شدن عبور هوا، هوا از گوش خارج نمی‌شود. خارش مداوم و عفونت پوستی اغلب منجر به بروز اگزما و کهیر می‌گردد.
 

شیوه‌های درمان

در صورتی‌که علائم خفیف باشند، نیاز به درمان پزشکی نیست و این مشکل معمولاً در عرض 48 ساعت یا بیشتر ناپدید می‌شود و سپس باید از مصرف همه‌ی انواع غذاهای حاوی سویا به منظور کنترل علائم این بیماری خودداری کرد. علائم شدیدتر این بیماری با کمک داروهای آنتی هیستامین درمان می‌گردد. با کاربرد یخ بر روی قسمت آسیب دیده می‌توان از خارش شدید پوست جلوگیری کرد. برخی از علائم عدم تحمل سویا شامل تحریک پذیری، خس خس سینه، گاز معده، تورم پوست، جوش‌های پوستی و خارش‌دار و غیره می‌باشد. قطعات یخ را در یک تکه پارچه نرم قرار دهید و آن را به آرامی بر روی بخش‌های دارای خارش پوست بمالید. چندین کرم و پماد وجود دارد که می‌توان برای التیام کهیر و اگزما به صورت موضعی بر روی پوست مالید. در صورتی ‌که هر یک از علائم آنافیلاکسی را در بدن خود مشاهده کردید، بدون هیچ گونه تأخیری به پزشک مراجعه کنید.
 
تاکنون، هیچ درمانی که بتواند عدم تحمل سویا را به طور کامل درمان کند، وجود ندارد. بنابراین، تنها روش پیشگیری از این بیماری، حذف کامل غذاهای حاوی سویا از رژیم غذایی است. والدین باید فرمولاسیون‌‌های غذایی کودک را تنها بعد از خواندن برچسپ موجود بر روی آن‌ها خریداری کنند. در بسیاری موارد، پی برده شده است که دنبال کردن رژیم غذایی عاری از سویا، باعث رشد بالای کودکان یک تا دوساله مبتلا به مشکل عدم تحمل پروتئین سویا می‌گردد.
 
موضوع دیگر در مورد سویا لسیتین آن است. لسیتین یک ماده چرب است که اساساً مخلوطی از فسفولیپیدها، گلیکولیپیدها، گلیسرول، اسیدهای چرب، کولین و فسفریک اسید می‌باشد. این ماده معمولاً به رنگ زرد یا قهوه‌ای می‌باشد و می‌تواند در هر دو بافت‌های حیوانی و گیاهی یافت شود. لسیتین سویا یکی از مشتقات و یا محصول جانبی به دست آمده از فراوری سویا می‌باشد.
 
لسیتین به واسطه‌ی خواص امولسیون کنندگی طیف وسیعی از کاربردها را دارد. این ترکیب یکی از اجزاء رایج در غذاهای فراوری شده است که علاوه بر آن در خوراک حیوانات، رنگ‌ها و بسیاری از محصولات دارویی نیز وجود دارد. با این ‌حال، برخی از مردم می‌توانند واکنش‌های آلرژیک را بعد از مصرف سویا یا هر نوع محصول دیگری که حاوی لسیتین است، توسعه دهند. در واقع، آلرژی به لسیتین سویا یکی از شایع‌ترین آلرژی های غذایی در جهان می‌باشد.
 
آلرژی به لسیتین سویا
آلرژی به لسیتین سویا به این معنی است که سیستم ایمنی لسیتین را به عنوان یک ماده خارجی مضر شناسایی کرده و بنابراین مقدار زیادی آنتی بادی در بدن انتشار می‌دهد که به نوبه خود باعث بروز واکنش‌های آلرژیک می‌گردد. برخی از مردم می‌توانند واکنش آلرژیک خفیف به لسیتین سویا را تجربه کنند، در حالی‌که برخی دیگر از افراد در معرض شرایط تهدید کننده زندگی به نام آنافیلاکسی قرار می‌گیرند. چنین شرایطی نیازمند توجه جدی پزشکی می‌باشد. تعداد زیادی از افراد آلرژی به پروتئین و لسیتین سویا را دارند که اکثریت این افراد کودکان و نوزادان می‌باشند.
 

علائم و نشانه‌های آلرژی به لسیتین سویا

آلرژی به لسیتین سویا برخی مواقع می‌تواند علائم خفیفی مانند عطسه، آبریزش بینی، بثورات پوستی جزئی و کهیر را ایجاد کند. اما برخی افراد واکنش‌های آلرژیک جدی را توسعه می‌دهند که در قالب خارش، بثورات پوستی شدید، کهیر، سرفه، مشکلات تنفسی، تنگی نفس، خس خس سینه، تورم غیر معمول به ویژه بر روی پوست، زبان و گلو ظاهر می‌شود. در نهایت، این بیماری می‌تواند منجر به سرگیجه، ضعف بدن و آنافیلاکسی گردد. آنافیلاکسی یک نوع واکنش آلرژیک سیستماتیک است که در صورتی‌که درمان نشود، می‌تواند منجر به شوک آنافیلاکسی گردد.
 

پیشگیری

از واکنش جدی آلرژیک به لسیتین سویا می‌توان با اجتناب از مصرف سویا و محصولات حاوی سویا پیشگیری گردد. برخی از محصولات رایج حاوی سویا عبارتند از آرد سویا، شیر سویا، آلبومین سویا، خشبکار سویا و سس سویا. امروزه سویا در تعداد زیادی از غذاهای فراوری شده نیز وجود دارد. بنابراین، همیشه باید برچسپ موجود بر روی یک محصول را به منظور پی بردن به ترکیبات تشکیل دهنده آن محصول، قبل از خرید مطالعه کرد.
 
حتی در صورتی‌که قبلاً یک محصول را مصرف کرده‌اید و واکنشی به آن نشان نداده‌اید، باز هم حتما برچسپ محصول را بخوانید. این کار به این دلیل است که برخی مواقع تولید کننده می‌تواند ترکیبات خاص موجود در برخی مواد غذایی را تغییر داده و لسیتین سویا را به آن ماده غذایی اضافه کند. در هنگام خوردن ناهار، به ویژه در یک رستوران چینی یا ژاپنی، هرگز فراموش نکنید که ترکیبات غذاهایی موجود در غذایی که مصرف می کنید را مورد بررسی قرار دهید.
 
از آن ‌جا که این آلرژی در کودکان شایع‌تر است، باید به آن‌ها آموزش داده شود که از پذیرفتن هر نوع غذایی توسط دوستان خود و یا افراد دیگری که در باره آلرژی آن‌ها به این نوع مواد غذایی آگاه نیستند، خودداری کنند. در مجموع، هر نوع اقدام احتمالی برای پیشگیری از بروز آلرژی به لسیتین سویا نیازمند اجتناب از مصرف محصولات حاوی سویا و غذاهای فرواری شده‌ای که در آن‌ها لسیتین سویا وجود دارد، می‌باشد. علائم واکنش آلرژیک می‌تواند با آنتی هیستامین‌ها مدیریت شود، اما در موارد شدید ممکن است نیاز به تجویز اپی نفرین باشد. بنابراین، هنگام مشاهده هر نوع علائم ذکر شده در بالا، باید بلافاصله با پزشک مشورت کرده و به دنبال کمک گرفتن از اقدامات پزشکی در این زمینه باشید.
 
منبع: HealthHearty