جامعه‌ی ما هنوز از اسلام ناب محمدی صلی‌الله علیه و آله فاصله‌ی زیادی دارد. افسوس که هنوز چهره‌ی اسلام، در بسیاری از مسائل، پشت پرده مانده است و پرده‌های جهل و خرافات و عادات و آداب و رسوم جاهلی و خودخواهی‌ها و شرک‌ها و خودپرستی‌ها و نفس پرستی‌ها و... جلوی خورشید درخشان اسلام را گرفته و جامعه را از پرتو حیات‌بخش آن محروم ساخته است.

مثلاً در آیین ازدواج ما شاهد بی‌توجهی به فرامین اسلام هستیم. در بحث ازدواج به‌طور صریح در قرآن کریم آمده است: «وَأَنکِحُوا الْأَیَامَی مِنکُمْ وَالصَّالِحِینَ مِنْ عِبَادِکُمْ وَإِمَائِکُمْ إِن یَکُونُوا فُقَرَاءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ» [1]مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را؛ اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز می‌سازد؛ خداوند گشایش دهنده و آگاه است.

در این آیه خداوند به آدمیان متذکر می‌شود از شرایط ازدواج تمکن مالی نیست. بلکه بندگان را تشویق می‌کند شما ازدواج کنید و نگران فقر خود نباشید من روزی شما را می دهم. به چه اندازه جامعه ما از اسلام ناب محمدی دور شده است که امروزه یکی از موانع مهم ازدواج فقر جوانان و ترس از هزینه‌های ازدواج است؛ و کار به آنجا رسیده است که یکی از مسئولین خطاب به جوانان می‌گوید: مردان فاقد توانایی مالی ازدواج نکنند تا برای دستگاه قضا بحران ایجاد نشود. مگر در قرآن نیامده است «ان الله لایخلف المیعاد» وعده‌هایی که خداوند می‌دهد حتمی است. چرا به وعده‌های خداوند بی‌اعتماد هستید و جوانان را به خاطر فقر از ازدواج می‌ترسانید؟

امام صادق (علیه‌السلام): «مَنْ تَرَکَ التَّزْوِیجَ مَخَافَةَ الْفَقْرِ فَقَدْ أَسَاءَ الظَّنَّ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ»[2]

هر کس از ترس فقر ازدواج نکند نسبت به لطف خداوند بدگمان شده است. چرا که خداوند می‏فرماید: اگر آنان فقیر باشند خداوند از فضل و کرم خود بی‌نیازشان می‏کند. حالا شما به خاطر مهریه به خدا گمان بد می‌برید؟ راه حل این مشکل پاک کردن صورت مسئله یعنی ازدواج نکردن نیست بلکه از بین بردن رسم‌های اشتباهی که در جامعه رایج است و هیچ انطباقی با اسلام ندارد. ما در طول تاریخ هر کجا که از احکام اسلام فاصله گرفتیم ضربه خوردیم. در زمینه مهریه ائمه اطهار (علیهم السلام) سفارش‌هایی دارند تا کار به جایی نرسد که به جوان بگوییم اگر تمکن مالی برای دادن مهریه نداری ازدواج نکن.

در روایات از مهریه گزاف منع شده به چند روایت در این خصوص توجه بفرمایید:

رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) می‌فرماید: «خَیرُ الصَّداقِ ایسَرُه» [3] بهترین مهریه سبک‌ترین آن است»

در حدیثی دیگر از ایشان آمده است: «إنَّ مِن یُمنِ المرأةِ تَیسِیرَ خِطبَتِها ، و تَیسِیرَ صَداقِها» [4]از میمنت زن این است که راحت خواستگاری شود و کابینش (مهریه‌اش) سبک باشد.

همچنین می‌فرماید: «تیاسَرُوا فی الصِّداقِ فَإنَّ الرَّجُلَ لَیعطِی الْمَرْأةِ حَتَّی یبْقِی ذَلِکَ فِی نَفْسِهِ عَلَیهَا حَسِیکَةً؛» [5]در مهریه آسان بگیرید؛ زیرا مرد کابین  سنگین  زن را می‌دهد؛ اما در دلش نسبت به او کینه و دشمنی ایجاد می‌کند.

ما باید به جوانان خود تذکر بدهیم که مهریه سنگین برای زندگی شما امنیت، آرامش و محبت نمی‌آورد. بلکه به فرموده پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله) سبب کینه و دشمنی بین همسران می‌شوند. تا کی سنت حسنه ازدواج باید تحت تأثیر چشم و هم چشمی‌های جاهلانه مثل مهریه به‌اندازه سال تولد و یا رسم جهیزیه دیدن و ...باشد. بیش‌ترین ضرر را در این بین جوانان ما می‌بینند. یا از ترس این مخارج ازدواج نمی‌کنند یا بعد از چند سال زندگی به علل مختلف از هم جدا می‌شوند (که یکی از آن‌ها همین مهریه سنگین است که محبت بین زن و شوهر کم می‌کند) و بعد از طلاق تا چند سال درگیر پرداخت مهریه هستند البته اگر زوج داشته باشد، اگر نداشته باشد در بعضی موارد به زندان می رود؛ و چند سال از بهترین روزهای عمر خود را در زندان سپری می‌کند. مهریه سنگین هم برای جامعه و هم برای زوجین آسیب‌های فروانی دارد. در بیشتر مواقع موجب بی‌اعتمادی بین زوجین و بالا رفتن توقعات می‌شود. این برخلاف تصور بعضی از خانواده‌ها است که مهریه سنگین را ضامن خوشبختی فرزندشان می‌دانند.
 

سخن آخر

اسلام کامل‌ترین دین است و همه ابعاد زندگی انسان را در نظر می‌گیرید بعد فردی، اجتماعی و...خداوند با شناخت نسبت به موجودی که خلق کرده و خیر و شر او را می‌داند. فرامین نجات بخشی را به وسیله قرآن کریم و ائمه اطهار (علیهم السلام) برای ما فرستاده است. پیامبر در حدیث ثقلین می‌فرماید تا به این دو تمسک کنید هرگز گمراه نمی‌شوید. خداوند در قرآن به ما متذکر می‌شود ای بنده فقر مانع ازدواج نیست من خودم روزی تو و همسرت را تأمین می‌کنم؛ و در جایی دیگر ائمه اطهار (علیهم السلام) به ما سفارش می‌کنند مهریه نباید زیاد باشد چون باعث کینه و دشمنی و. می‌شود. پس مشکل ازدواج فقر نیست. ولی جامعه امروز ما به چه میزان از احکام اسلامی فاصله گرفته است که باوجوداین دستورات کامل، یکی از مسئولین جامعه برای حل مشکل مهریه بالا به جوانان توصیه می‌کند اگر توانایی مالی ندارید ازدواج نکنید و ما را به دردسر نیندازید. این یعنی بی‌اعتمادی به وعده‌های الهی و بدگمانی نسبت به خداوندی که ارحم‌الراحمین است و برای بندگانش از مادر مهربان‌تر است.


پینوشت:
[1] - نور/32.
[2] - من لایحضر الفقیه ج 3 ، ص 385 ، ح 4353.
[3] - المتقی الهندی،ٕ 1409ق د 16 :320.
[4] - کنزالعمال، 44721.
[5] - همان، 44731.