30 آذر 1388 / 4 محرم 1431 / 21 دسامبر 2009

مدرسه« دارالفنون» اولين مدرسه عالي پلي تكنيك به سبك مدارس اروپايي تأسيس شد. اين مدرسه به كوشش اميركبيرصدراعظم لايق دوره ناصرالدين شاه دايرشد. دارالفنون نخستين تجربه ايرانيان درتأسيس مدارسي به سبك جديد و درقالبي منظم بود. اين مدرسه ابتدا با شش استاد اتريشي دررشته‎هاي مهندسي، توپخانه، سواره نظام، معدن شناسي، طب، جراحي تشريح، علوم طبيعي و داروسازي آغازبه كاركرد. اولين محصلان اين مدرسه 105تن بودند و مدت تحصيل هم شش تا هفت سال بود. شكل و محتواي فرهنگي مدرسه دارالفنون عناصر آگاه كشوررا برآن داشت تا در مورد تغييرنظام آموزشي بيانديشند. گفتني است كه تحصيل دراين مدرسه رايگان بود و ازهمان ايام به تدريج بخشي ازبودجه كشور آموزش و تأسيس مدارس عالي علمي اختصاص داده شد.

به دنبال شكست يزدگرد سوم آخرين پادشاه سلسله ساساني از سپاه اسلام در نهاوند، اين سلسله پس از 416 سال حكومت، منقرض شد و مسلمانان، ايران را فتح كردند. سپاه اسلام با آن كه نفرات و تجهيزات بسيار كمتري از ارتش ايران داشت، اما به خاطر روحيه بالا و ايمان محكم، در نبردهاي پياپي كه چند سال طول كشيد، ارتش ساساني را شكست داد كه آخرين آنها، جنگ نهاوند بود. با سقوط سلسله ساسانيان، ايرانيان كه از ظلم و فساد پادشاهان ناراضي بودند، به خاطر ارزش‏ها و اصول متعالي اسلام همچون يگانه‏پرستي، عدالت و برابري، به اين دين گراييدند و به تدريج، خود، در گسترش آن كوشيدند.

مهم‏ترين اقدام كابينه محمد علي فروغي پس از روي كار آمدن محمدرضا پهلوي و درگير و دار جنگ جهاني دوم و حضور متفقين در ايران، امضاي پيمان بين دولت ايران و دولت‏هاي اتحاد جماهير شوروي و انگلستان بود كه متن آن طي ماده واحده‏اي در 30 آذر 1320 تقديم مجلس شد. در اين پيمان احترام به حاكميت ايران از طرف دولت‏هاي روس و انگليس، قراردادن تسهيلات لازم در اختيار شوروي و بريتانيا در دوران جنگ از طرف ايران و نگاهداري نيروهاي نظامي متفقين در ايراني تا هر زمان و... عنوان شده بود. اين پيمان هر چند به ظاهر ضرري به حال ايران نداشت ولي حضور طولاني مدت اين نيروها در ايران و نيز ضربات ناشي از جنگ و تحميل هزينه‏هاي طاقت‏فرسا، بر مردم كشور بسيار گران آمد و فقر و فلاكت بيشتري نصيب مردم محروم نمود. بعد از جنگ، نيروهاي شوروي علي رغم تعهد جهت خروج فوري، در اين كار، بسيار تعلُّل كردند كه پس از شكايت دولت ايران به سازمان‏هاي بين‏المللي، اين نيروها، حاضر به تخليه ايران شدند.

گسترش مناسبات همه جانبه عراق و شوروي سابق در جريان جنگ تحميلي، اين امكان را فراهم ساخت تا روس‏ها اهداف جديد سياست خارجي خود را در منطقه و در برابر ايران پي‏گيري كرده و در مقابل، عراقي‏ها نيز با برخورداري از حمايت سياسي - نظامي شوروي، تجهيزات نظامي و كمك‏هاي مستشاري دريافت كنند. بر اين اساس بود كه روس‏ها علاوه بر ارسال سلاح به عراق، با ارزيابي از ضعف‏هاي ساختاري ارتش آن كشور در وضعيت دفاع و حمله، در توسعه نيروهاي مسلح عراق و طرح ريزي استراتژي تهاجمي عراق نيز نقش فعال و محوري داشتند. كمك‏هاي شوروي سابق به عراق در اين مرحله در مقايسه با كمك ساير كشورها بسيار برجسته‏تر و نمايان‏تر بود و تا اندازه‏اي، تاثيرات سرنوشت‏سازي بر روند تحولات جنگ داشت. اين كمك‏ها تا اندازه‏اي بود كه شوروي در حدود شصت درصد از تجهيزات نظامي عراق را تامين مي‏كرد.

حضرت امام حسين (علیه السّلام) سيد و سالارشهيدان به اتفاق جمعي ازيارانشان پس ازورود به كربلا درآنجا مستقرشدند. دربين راه سپاه حرّ ضمن ممانعت ازحركت امام هرازگاهي نيزاهل بيت رسول اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) را همراهي مي‎كرد. سرانجام آن حضرت پس ازگذراندن رودهاي سخت و پرمشقّت به دشت كربلا رسيدند. درپي ورود امام، سپاه كفرنيزبه فرماندهي عمربن سعد ابن ابي وقّاص به قصد جلوگيري ازادامه حركت كاروان سرورشهيدان وارد كربلا شد. او كه درانديشه دستيابي به قدرت و حكومت بود ازهيچ جنايتي براي نيل به اهداف پليد خود فروگذارنكرد. ازاين رو درصدد برآمد تا امام را واداربه تسليم و مصالحه كند و درصورتيكه امام حسين (علیه السّلام) تسليم نشود آن حضرت را شهيد كند. شايان توجه است كه شمارافراد سپاه عمربن سعد ابتدا بيش از4000تن بود اما بتدريج برعده آنان افزوده شد بطوريكه بعد ازاستقرارسپاه عمرسعد دركربلا عدّه سربازان به 5000تن رسيد.

ابوعبدالله فاسي مشهوربه ابن ادريس وزير، كاتب و شاعرگرانقدردرمكناسه وفات يافت. تحصيلات وي با حفظ كلام خدا آغازشد و با آموختن نحو و ادبيات ادامه يافت. ابن ادريس با مكتب داري و نسخه برداري ازكتب، زندگي شغلي خود را شروع كرد و مدتي درخدمت ابوالقاسم زيّاني مورخ برجسته به كارمشغول شد. او در28سالگي كاتب اول فاس شد و مدتي بعد به واسطه لياقت و كارداني خود به حكومت مغرب منصوب گرديد. ابن ادريس مدتي بعد براثرسخن چيني دشمنانش به زندان افتاد. اين شاعرو كاتب عرب دربديهه سرايي شهرت فراوان داشت و بيشتراشعارش درمدح پيامبراكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) و وصف طبيعت است كه ازظرافت و زيبايي خاصي برخوردارند.

سيد ابوصالح بن سيد سليمان حسيني اديب و شاعرعرب درحِلّه درگذشت. او افزون برشعرو ادب درفقه نيزدانشي درخورتوجه كسب كرده بود. ازجمله تأليفات سيد سليمان حسيني مختارات را مي‎توان نام برد كه شامل اشعارخود شاعرو برخي ازديگرشاعران عرب زبان است.

ابوالقاسم عبداللَّه بن محمد بن حسن بن ناقيا بغدادي مشهور به ابن ناقيا، شاعر، كاتب و اديب معروفِ اهل بغداد بود. او به خاطر طبع رواني كه داشت، شاعري چيره دست شد و صاحب نظران، شعر او را به زيبايى و شيوايي ستوده‏اند. ابن ناقيا در ديوان شعرِ خود به نام "مقامات"، مفاسد اجتماعي را در قالب حكايت و طنز بيان كرده است. ديوان رسائل، مختصَر اغاني و مِلحُ المَمالِح از ديگر آثار اوست. ابن ناقيا به هنگام مرگ 75 سال داشت و در مقبره‏ي بابُ الشام در بغداد مدفون گشت.

ابوعبداللَّه محمد عمراوي فاسي معروف به ابن ادريس، كاتب و شاعر مسلمان مراكشي، تحصيلاتش را با حفظ قرآن آغاز كرد و سپس به آموختن نحو و ادب پرداخت. ابن ادريس پس از آن شغل مكتب‏داري پيشه كرد و به نسخه‏نويسي از كتاب‏ها همّت گماشت. او در حين اين فعاليت‏ها بر اطلاعات تاريخي خود افزود و به تدريج كاتب مشهوري شد. ابن ادريس به مناسبت تجاوز فرانسويان به خاك الجزاير، قصيده‏اي سرود و طي آن، مسلمانان را به جهاد دعوت كرد. پس از مدتي در اثر توطئه‏هاي مخالفانش توسط سلطان مراكش به زندان افتاد و تحت شكنجه قرار گرفت. ابن ادريس پس از آزادي از زندان، انزوا گُزيد و به سرودن شعر پرداخت. او به بديهه‏سرايي شهرت داشت و بيشتر اشعارش را در مدح پيامبر و وصف طبيعت سروده است.

سرزمين دومينيكن براثرقيام توسن لووِرتور رهبرسياهپوست هائيتي از زيرسلطه فرانسويان خارج شد و به هائيتي پيوست. درسال1802ميلادي توسن لوورتوربه رياست جمهوري دائم اين سرزمين انتخاب شد. يك سال بعد ناپلئون نيروهاي خود را براي مقابله با او به هائيتي فرستاد و اين امرموجب شكست ناگهاني اونشد. بااين كاراسپانيائيها مجدداً بردومينيكن سلطه يافتند اما با قيام مردمي پس ازچندي نيروهاي بيگانه ازاين سرزمين خارج شدند و درسال1844ميلادي جمهوري دومينيكن تأسيس شد.

سازمان آزاديبخش فلسطين به كوشش كشورهاي عضو اتحاديه عرب بنيان گذاشته شد. يك سال بعد ازتأسيس، سازمان چريكي جنبش آزاديبخش ملي فلسطين بنام اَلفتح با اجراي چند عمليات نظامي درمناطق اشغالي اعلام موجوديت كرد. سپس درمقام ناظردرسازمان ملل متحد پذيرفته شد. درسال1982ميلادي درپي حمله ارتش رژيم اشغالگر قدس به لبنان و كشتار دهها هزارفلسطيني مقرسازمان آزاديبخش فلسطين به تونس انتقال يافت. هم اكنون نيز درنتيجه سازش‎هاي بين المللي و توطئه‎هاي اِمريكاي جهانخوار انگلستان استعمارگر و صهيونيسم بين المللي، رهبري سازمان آزاديبخش فلسطين ازاصول اوليه خود كه دفاع ازحق حاكميت مردم مظلوم فلسطين است منحرف شده و در دام سياست بازيهاي جهاني قرارگرفته است.

در اواخر قرن دهم ميلادي بلغارستان به امپراتوري بيزانس پيوست و با افول قدرت اين امپراتوري، بلغارستان به يك پادشاهي مستقل تبديل گرديد. ولي استقلال اين كشور دوامي نيافت و با تصرف اين كشور در سال 1396م توسط تركان عثماني، بلغارستان قريب پنج قرن تحت سلطه عثماني‏ها باقي ماند. در اواخر قرن نوزدهمْ بلغارها به تحريك روسيه، برضد ترك‏ها سر به شورش برداشتند تا اين‏كه كشور بلغارستان براساس پيمان سن استفانو در سال 1878م از دولت عثماني مستقل شد و با رژيم پادشاهي خودمختاري يافت. بلغارستان سرانجام در 21 دسامبر 1908 به طور كامل مستقل اعلام گرديد. (ر.ك: 3 مارس)

در 21 دسامبر 1964م سازمان آزادي‏بخش فلسطين موسوم به ساف متشكل از هشت گروه چريكي وتعداد زيادي نهادهاي آموزشي، اجتماعي، پزشكي، فرهنگي و مالي، با هدف مبارزه با رژيم صهيونيستي و آزادي سرزمين‏هاي اشغالي فلسطين اعلام موجوديت كرد. يك سال بعد، شاخه نظامي سازمان آزادي‏بخش فلسطين به نام فتح با حدود ده هزار عضو، فعاليت خود را آغاز نمود. در سال 1974م اين سازمان به عنوان عضو ناظر در سازمان ملل پذيرفته شد و تا سال 1982م با بيش از صد كشور، رابطه رسمي پيدا كرد. در اين سال، چريك‏هاي سازمان آزادي بخش فلسطين به دليل حمله ارتش رژيم صهيونيستي به لبنان مجبور به عقب‏نشيني از اين كشور شدند. از آن زمان به بعد، اين سازمان، به تدريج، شيوه مبارزه مسلحانه را كنار گذارد، به طوري كه در سپتامبر 1993م، ياسر عرفات، رئيس اين سازمان، با امضاي معاهده اُسلو در نروژ، رژيم صهيونيستي را به رسميت شناخت. در مقابل، رژيم صهيونيستي نيز متعهد به دادن خودمختاري به فلسطيني‏ها در مناطق اشغالي كرانه باختري و نوار غزه شد. اما رژيم صهيونيستي به معاهده اسلو نظير ساير تعهدات خود پاي‏بند نمانْد و تاكنون به مفاد آن عمل نكرده است. در اين حال، دادن امتيازهاي متعددي به اين رژيم توسط رهبري سازمان، همواره با اعتراض بسياري از مردم و سازمان‏هاي مبارز فلسطيني روبرو بوده است.

بعد از وقوع جنگ اكتبر 1973م بين اعراب و اسرائيل، كشورهاي صادركننده نفت تصميم به افزايش قيمت نفت گرفتند. در نتيجه شوك نفتي، وحشت زيادي در ميان كشورهاي مصرف كننده نفت ايجاد نمود. چندي بعد از اين وضعيت، در اواخر سال 1975م، كنفرانس وزراي نفت اوپك در ويِن برگزار گرديد. در 21 دسامبر همين سال، يك گروه تروريستي كه در رأس آنها، كارلوسْ، تروريست معروف اهل ونزوئلا قرار داشت به مقر اين سازمان حمله نموده و ضمن كشتن 3 نفر و زخمي كردن 6 نفر ديگر، ساير حضار را به گروگان گرفتند. در ميان 81 گروگان، 11 وزير از كشورهاي عضو اوپك حضور داشتند. مهاجمان سپس به همراه گروگان‏ها با يك هواپيماي جت مسافربري از اتريش به مقصد الجزاير پرواز كردند و پس از مذاكراتي كه تا روزهاي پاياني سال 1975م به طول انجاميد، موافقت كردند كه در ازايِ آزادي گروگان‏ها، پناهندگي سياسي به دست آورند. با پايان اين حادثه كه وقايع تا چندين روز و اخبار جهان را تحت‏الشعاع خود قرار داده بود، مسائل پشت پرده افشا نگرديد. وجود ابهاماتي پيرامون دريافت چند ميليون دلار باج و اين‏كه آيا اين اقدام در راستاي حمايت از فلسطين بود يا اين كه آن‏گونه كه بعضي معتقدند، دسيسه‏اي بود تا ميان اعضاي اوپك اختلاف ايجاد كنند و اين غول اقتصادي شكسته شود، حادثه دسامبر 1975م را به سياسي‏ترين حوادث مربوط به سازمان اقتصادي اوپك تبديل نمود.

در روز 21 دسامبر 1988م يك فروند هواپيماي مسافربري امريكا بر فراز لاكربي در اسكاتلند منفجر شد و 259 مسافر و خدمه آن كشته شدند و بر اثر سقوط آن، يازده نفر نيز بر روي زمين جان باختند. امريكا و انگليس پس از اين حادثه، دو تبعه ليبي را متهم به بمب‏گذاري در هواپيماي مسافربري كردند و بر اثر فشار اين دو كشور، شوراي امنيت، در سال 1992م، ليبي را به دليل پناه دادن به اين دو تن، تحت تحريم نظامي، نفتي و هوايي قرار داد. با اين حال موضوع سقوط هواپيماي مسافربري در بن‏بست باقي ماند، تاآن كه امريكا و انگليس موافقت كردند متهمان، در كشور ديگري به جز اين دو كشور محاكمه شوند. در پي آن، دو متهم در سال 1999م تحويل دادگاهي در هلند شدند و تحريم‏هاي ليبي معلق گرديد.

/س