با انواع بیماری های ریه این عضو مهم آشنا شوید

انواع بیماری های ریه و دلایل آنها

بیماری های ریه یکی از از شایع ترین انواع بیماری ها در سراسر جهان می باشند.

سیگار کشیدن، عفونت و ژنتیک از شایع ترین عوامل بیماری های ریوی می باشند.
 

بیماری های ریوی که بر مسیرهای تنفسی و هوایی تاثیر می گذارند

نای (حلق، خرخره، لوله هوا) به لوله هایی بنام نایچه (نایژه یا bronchi) منشعب شده و در ادامه این شاخه ها هم به لوله هایی کوچکتر درون ریه تقسیم می شوند. بیماری های که براین مسیرهای تنفسی تاثیر می گذارند شامل:
 

آسم

در این بیماری مسیرهای هوایی ملتهب شده و بعضی اوقات دچار گرفتگی شده باعث خس خس کردن و تنگی نفس می شوند.

آلرژی، عفونت و یا آلودگی باعث ظاهر شدن علائم آسم می شوند. {1}


 

چه کسانی به بیماری آسم مبتلا می شوند؟

آسم اغلب در خانواده هایی با سابقه مثبت فامیلی رخ می دهد. بیماری آسم می تواند در هر سنی بروز کند.
 
آسم یک بیماری مسری نیست و چون یک مشکل طبی محسوب می شود ابتلاء به آن شرم و خجالتی برای بیمار ندارد.

بسیاری از ورزشکاران المپیک و افراد مشهور مبتلا به بیماری آسم هستند افراد می توانند همزمان با ابتلاء به آسم زندگی موفقی داشته باشند.
 

انواع آسم

آسم دوره ای خفیف، بروز علایم آسمی خفیف بیشتر از 2 روز در هفته و بیشتر از 2 شب در ماه

آسم مزمن خفیف، بروز علایم آسم بیشتر از 2 بار در هفته، ولی نه بیشتر از 1بار در روز

آسم مزمن ملایم، بروز علایم 1 بار در روز و بیشتر از 1 شب در طول هفته

آسم مزمن بسیار شدید، بروز علایم در طول روز، در اغلب روزها، و به شکل مکرر در طول شب {2}
 

بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD).

بیماری ای است که در آن ریه نمی تواند بدرستی بازدم داشته و باعث مشکل در تنفس می شود. {1}


 

علائم و نشانه‌های بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD)

علائم بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) اغلب تا زمانی که ریه به میزان قابل توجهی تخریب نشده باشد بروز نمی‌کنند؛ همچنین طی زمان، به خصوص اگر استعمال سیگار ادامه پیدا کند، بدتر می‌شوند.

علامت اصلی در برونشیت مزمن:

سرفه روزانه

تولید خلط حداقل به مدت سه ماه در سال برای دو سال متوالی می‌باشد.

سایر علائم و نشانه‌های بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) شامل موارد زیر می‌شود:

تنگی نفس مخصوصا در هنگام فعالیت

خس خس

احساس فشار روی قفسه سینه

وجود خلط و موکوس فراوان در ریه‌ها و نیاز به تخلیه آن در اول صبح

سرفه مزمن که منجر به تولید خلط شود که ممکن است بی رنگ، سفید، زرد یا سبز باشد.

آبی بودن لب‌ها و بستر ناخن ها (سیانوز)

عفونت‌های تنفسی متناوب

کمبود انرژی

تورم در مچ پا، پا یا کل اندام تحتانی

در مراحل پیشرفته از دست دادن وزن {3}
 

برونشیت مزمن

که نوعی از بیماری مزمن انسدادی ریه بوده و با سرفه مزمن شناخته می شود. {1}


 

علایم بیماری

در این بیماران سابقه طولانی وجود سرفه خلط دار و مصرف شدید سیگار ، قابل ملاحظه است.

در ابتدای بیماری سرفه تنها در زمستان جلب نظر می‌کند و درمان فقط در زمان عودهای شدید و مکرر حملات لازم می‌شود.

ولی در طول سالها ، سرفه از محدوده فصل زمستان به تمام سال گسترش می‌یابد و عودها (با خلط فراوان) شدیدتر و مکرر خواهد بود. بیشتر عودهای برونشیت مزمن از عفونت تنفسی ناشی می‌شود.

با پیشرفت بیماری ، تنگی نفس موقع فعالیت ایجاد خواهد شد، خس‌خس سینه و کبودی ممکن است وجود داشته باشد و هیپوکسی حاصله (کمبود اکسیژن خون) باعث عدم اشباع هموگلوبین شده، و خونسازی را تحریک می‌کند. سردرد صبحگاهی می‌تواند نشانه آغاز احتباس دی‌اکسید کربن باشد.

سرانجام همه این عوامل باعث انقباض عروق ریوی شده و باعث نارسایی قلبی می‌شود که با ادم (ورم پاها) و سیانوز (کبودی) خود را نشان می‌دهد.

همچنین در این مرحله اضطراب و افسردگی و اختلالات خواب شایع هستند.

در طولانی مدت برونشیت مزمن باعث بروز عوارضی از قبیل کاهش وزن ، پوکی استخوان و اختلال فعالیت عضلانی می‌شود. {4}
 

امفیزم (Emphysema)

آسیب های ریوی باعث حبس هوا در ریه شده و مشخصه بارز این نوع بیماری انسدادی مزمن ریه مشکل در بیرون دادن هوا است. {1}


 

چرا دچار آمفیزم می‌شویم؟

دو علت اصلی شناخته شده برای آمفیزم وجود دارد:
 

سیگار کشیدن

بیشتر اوقات، تنباکو عامل اصلی ابتلا به این بیماری است. پزشکان دقیقاً نمی‌دانند که چگونه سیگارکشیدن، پوشش کیسه‌های هوایی را از بین می‌برد، اما بررسی‎ها نشان می‎دهد احتمال ابتلای افراد سیگاری به آمفیزم، شش برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری است؛ با این حال علت اینکه تنها بعضی از افراد سیگاری به آمفیزم مبتلا می‌شوند برای پزشکان پوشیده است.

اگرچه هیچ درمانی برای آمفیزم وجود ندارد، اما در افراد سیگاری مبتلا به آمفیزم، ترک این عادت ممکن است به کندشدن آسیب‌های وارد شده به ریه‌ها کمک کند.
 

کمبودAAT 

آلفا یک آنتی‌تریپسین(AAT)، نوعی پروتئینی طبیعی است که در خون انسان گردش می‎کند.

این پروتئین مانع از آسیب‌رساندن سلول‌های سفید خون به بافت‌های طبیعی می‌شود؛ بدن برای مبارزه با عفونت به این سلول‌ها نیاز دارد.

در بدن برخی افراد، AAT کافی ساخته نمی‌شود و در صورت کمبود AAT، گلبول‌های سفید طبیعی خون به ریه‌ها آسیب می‌رساند.

با گذشت زمان، کمبود شدید AAT در اکثر افراد باعث ایجاد آمفیزم می‎شود؛ همچنین مبتلایان به این بیماری، ممکن است دچار مشکلات کبدی شوند.

سایر علل آمفیزم شامل:
 

قرار گرفتن در معرض دود سیگار

پزشکان از مدت‌ها قبل می‌دانستند که استنشاق دود سیگار، حتی اگر فرد مصرف‌کننده آن نباشد، می‌تواند به مرور زمان منجر به آسیب ریه شود.

یافته‌های محققان نشان می‌دهد احتمال ابتلا به آمفیزم در افرادی که در معرض دود فراوان سیگار قرار دارند، بیشتر از دیگران است.
 

آلودگی هوا

دانشمندان معتقد هستند که این عامل نیز در ایجاد بیماری آمفیزم نقش موثری دارد؛ ممکن است آمفیزم در اکثر افرادی که در معرض آلودگی هوا قرار دارند، مدت زمان زیاد و حتی سال‌ها بعد ایجاد شود. {5}
 

برونشیت حاد

که عفونت ناگهانی مسیرهای تنفسی بوده و معمولا عامل آن ویروسی می باشد. {1}


 

علائم برونشیت حاد

علائم اولیه‌ی برونشیت مواردی است شبیه به آنچه در سرماخوردگی یا آنفولانزا مشاهده می‌شود:

آبریزش بینی

گلو درد

خستگی

عطسه

خس‌خس سینه

فرد به راحتی احساس سرما و مور مور شدن می‌کند

درد‌های عضلانی و کمردرد

تب بین ۳۷ تا ۳۸ درجه‌ی سانتیگراد

بلافاصله پس از عفونت، سرفه شروع می‌شود. این سرفه‌ها عموما در مراحل اولیه‌ سرفه‌های خشک هستند و به مرور زمان سینه سنگین شده و سرفه‌ها خلط‌دار می‌شوند.

سرفه‌ی همراه با خلط شایع‌ترین نشانه‌ی بروز برونشیت است و می‌تواند از ۱۰ روز تا سه هفته ادامه پیدا کند و درمان سرفه را طولانی کند.

نشانه‌ی دیگر برونشیت در این مرحله تغییر رنگ خلط ریه از سفید به سبز و زرد است.

این تغییر رنگ به معنای نوع عفونت و ویروسی یا باکتریایی بودن آن نیست بلکه یعنی سیستم ایمنی شما درست کار می‌کند و نسبت به ایجاد عفونت عکس‌العمل نشان می‌دهد.
 

علائم اورژانسی

علاوه بر علائمی که در بالا عنوان کردیم، در صورت بروز موارد زیر بیمار حتما باید با پزشک خود تماس بگیرد:

کاهش وزن بدون دلیل مشخص

سرفه‌های عمیق همراه با صداهای عجیب و غیرطبیعی

مشکل تنفس

درد قفسه‌ی سینه

تب 38 درجه سانتیگراد و بالاتر

سرفه‌هایی که بیش از 10 روز طول بکشد. {6}
 

فیبروز سیستیک (Cystic fibrosis)

نوعی دیگر از بیماری های ریه است و در آن ترشحات مخاطی بخوبی از درون نایچه ها پاک نمی شود. جمع شدن مخاط باعث عفونت مکرر ریه می شود.


 

علائم فیبروز سیستیک چیست؟

علائم سیستیک فیبروزیس به لحاظ نوع و شدت می تواند متفاوت باشد. {1}

خیلی از افراد مبتلا به فیبروز سیستیک موکوز غلیظ و چسبناکی (ترشحات غلیظ و چسبناک) دارند. این موکوز سبب انسداد ریه ها می شود و در نتیجه تنفس برای فرد مبتلا به فیبروز سیستیک سخت می شود و در نهایت فرد مستعد دچار عفونت می گردد.

این اختلال بر ارگان های گوارشی نیز تاثیر می گذارد، در این حالت تجزیه و جذب غذا برای بدن دشوار می شود.

بیشتر آقایانی که فیبروز سیستیک را دارند عقیم هستند و نمی توانند پدر شوند. {7}
 

بیماری های ریوی که بر کیسه های هوا (Alveoli یا آلوئول ها) تاثیر می گذارند

مسیر ها و لوله های انتقال هوا شاخه شاخه شده و در آخر به کیسه های هوایی به نام آلوئول یا Alveoli می رسند.

این کیسه های هوایی بیشتر بافت ریه را تشکیل می دهند. بیماری های ریه که بر این کیسه ها تاثیر می گذارند شامل:
 

ذات الریه (سینه پهلو یا Pneumonia)

بیماری ای است که در آن کیسه های هوایی معمولا توسط باکتری ها عفونت می کنند. {1}


 

نشانه‌ها و علائم ذات‌الریه چیست؟

در ابتدا، علائم ذات‌الریه مانند سرماخوردگی است و گاهی اوقات این موضوع فرآیند تشخیص عفونت ریه را دشوار می‌کند.

زیرا همان میکروبی که سرماخوردگی را پدید آورده به ریه راه می‌یابد و سبب بروز ذات‌الریه می‌شود.

به این ترتیب، در حالی‌ که علائم سرماخوردگی رو به بهبود بوده، وضع تغییر می‌کند و علائم تشدید شده و وخیم‌تر می‌شوند.

در عفونت ریه علاوه بر علائم سرماخوردگی، نشانه‌های زیر نیز قابل مشاهده است:

تب حدود ۴۰ درجه

لرز

سرفه با خلط زرد یا سبز یا خونی

احساس کم آوردن نفس (به‌خصوص در زمان تحرک)

خستگی زیاد

کاهش اشتها

درد خنجری و تیز در قفسه سینه

تعریق زیاد

تنفس و نبض تند

کبود شدن لب و ناخن

منگی (به‌ خصوص در کهن‌سالان)

بنابراین، اگر سرماخوردگی‌ تشدید شد و علائم فوق را مشاهده کردیم، در اسرع وقت به پزشک عمومی، یا داخلی یا عفونی مراجعه نماییم.

پزشک ممکن است برای تشخیص بیماری، از ما بخواهد آزمایش خون یا تصویربرداری پزشکی (مانند رادیولوژی) انجام دهید. {8}
 

مرض سل (Tuberculosis)

یک نوع ذات الریه به آرامی پیشرونده است که توسط باکتری ای به نام Mycobacterium tuberculosis (عامل سل) بوجود می آید. {1}


 

علائم و نشانه‌های سل چیست؟

تعدادی از انواع بیماری سل وجود دارد که علائم و نشانه‌های سل ریوی ممکن است به همراه یا حتی قبل از تشخیص انواع دیگر سل، اتفاق بیفتد.

علائم بالینی کلاسیک و نشانه‌های سل ریوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تب

عرق شبانه

سرفه (اغلب مزمن)

سرفه خونی

کاهش یا از دست دادن اشتها

کاهش وزن

خستگی و ناراحتی

درد قفسه سینه (درد هنگام تنفس)

تنگی نفس

تورم غدد لنفاوی

پنومونی {9}
 

امفیزم (اتساع و بزرگی عضوی در اثر گاز یا هوا، Emphysema)

این بیماری در نتیجه آسیب به ارتباط شکننده بین کیسه های هوا رخ می دهد. سیگار کشیدن معمولا عامل این بیماری است.

همچنین امفیزم برروی جریان هوا و مسیرهای انتقال هوا هم تاثیر می گذارد.
 

ورم ریوی (Pulmonary edema)

در این بیماری مایعات از رگ های کوچک خونی خارج شده و درون کیسه های هوایی و اطراف آنها جمع می شوند.

این بیماری به دو دلیل نارسایی قلبی و آسیب دیدن ریه ها بیشتر رخ می دهد. {1}
 

سرطان ریه

این بیماری انواع بسیاری دارد و در بخش های مختلفی از ریه می تواند شکل بگیرد. معمولا این سرطان در بخش های اصلی ریه، درون یا نزدیک کیسه های هوا رخ می دهد. {1}


 

نشانه سرطان ریه 

چاق تر شدن انگشت ها

مشکلات معده

مشکلات روحی

کمردرد یا کتف درد از نشانه های سرطان ریه

خستگی زیاد

عدم تعادل

تغییر در وزن

مشکلات بینایی

ملتهب شدن پستان ها در مردان

سردرد

مشکلات قلبی

پف کردن صورت، گردن یا بازوها

ضعف و درد

لخته های خونی {10}
 

بیماری های ریوی که بر رگ های خونی تاثیر می گذارند

طرف راست قلب خون کم اکسیژن را از طریق رگ ها دریافت می کند، و از طریق رگ های ریوی (pulmonary) خون را به ریه پمپاژ می کند.

این رگ های خونی ریوی هم ممکن است دچار بیماری شوند، این بیماری ها شامل:
 

آمبولی ریه (Pulmonary embolism)

که در آن لخته خون از سایر نقاط بدن وارد قلب شده و از قلب وارد ریه می شود.

لخته خون در یکی از رگ های خونی سان شده و معمولا باعث تنگی نفس و سطح اکسیژن پایین خون می شود. {1}


 

علائم و نشانه های شایع

تنگی نفس

درد قفسه سینه

سرفه
 
سایر علائم و نشانه ها که ممکن است همراه با آمبولی ریه رخ دهند عبارتند از:

درد یا تورم ساق پا، یا هر دو

رنگ پردگی پوست (سیانوز)

تعریق بیش از حد

ضربان قلب سریع یا نامنظم

سرگیجه {11}
 

فشار خون ریوی (Pulmonary hypertension)

مشکلات مختلف باعث فشار خون بالا در رگ های ریوی می شود. فشارخون بالای رگ های ریوی می تواند باعث تنگی نفس و درد قفسه سینه شود. {1}
 

بیماری های ریوی که بر دیواره های قفسه سینه تاثیر می گذارند

دیواره های قفسه سینه نیز نقش مهمی در نفس کشیدن دارد. ماهیچه ها دنده ها را به هم متصل کرده، به قفسه سینه اجازه گسترش می دهند.

بعضی از بیماری های قفس سینه و ریه شامل:
 

سندرم کاهش حجم هوای تنفسی در اثر چاقی

نوعی بیماری است که در اثر چاقی رخ داده و در آن افزایش وزن برروی قفسه سینه و شکم باز شدن و بسط قفسه سینه سخت می شود.

نتیجه این بیماری مشکلات حاد تنفسی است.
 

اختلالات عصبی و عضلانی

که در آن عملکرد ضعیف اعصاب که ماهیچه های تنفسی را کنترل می کنند، باعث مشکل در تنفس می شود. {1}

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.beytoote.com
3.www.doctoreto.com
4.www.daneshnameh.roshd.ir
5.www.imna.ir
6.www.chetor.com
7.www.dorvana.com
8.www.abidipharma.com
9.www.basirclinic.com
10.www.seemorgh.com
11.www.yourdoctor.ir