درباره خواص و مضرات ریواس چه می دانید؟

ارزش تغذیه‌ ای ریواس

انرژی	۲۹ کیلوکالری
چربی	۲/۰ گرم
پروتئین	۸/۰ گرم
کربوهیدرات	۷ گرم
کلسیم	۲۶۶ میلی‌ گرم
سدیم	۵ میلی‌ گرم
پتاسیم	۱۴۸ میلی‌ گرم
ویتامین ث	۷ میلی‌گرم
ویتامین آ	۱۰۰ تا ۳۰۰ واحد

{1}


 

قسمت‌های گیاه ریواس ویژگی و خواص آنها

 

ریشه

ریواس دارای یک ریشه معمولی است که یک تا دو متر در خاک رشد می‌کند و ریشه آن در برابر سرما و یخبندان مقاوم است.
 

ساقه

ریواس دارای دو نوع ساقه است. یکی ساقه زیرزمینی که به آن ریزوم می‌گویند.

ریزوم پس از رشد گوشتی و چوبی می‌شود که از جوانه‌های آن، ساقه‌های هوایی و برگ‌های پهن بوجود می‌ آید.

نوع دوم ساقه در ریواس ساقه‌های هوایی است که تا حدود یک متر نیز رشد می‌ کند.
 

برگ

ریواس دارای برگ‌ هایی است که از جوانه جانبی ریزوم‌ ها بوجود می‌ آیند.

برگ‌ ها دارای پهنک نسبتاً پهن هستند و دمبرگ ریواس که بخش خوراکی آن را تشکیل می‌ دهد، گوشتی بوده و طول آن به بیش از نیم متر می‌ رسد.
 

گل

به تعداد زیاد و به صورت خوشه در انتهای ساقه اصلی ایجاد می‌ گردد.

گل‌ های ریواس به رنگ سبز هستند و در اثر تلقیح بذر را تشکیل می‌ دهند.

اگر گیاه اوشقون یا ریواس را بشناسید می‌ توانید آن را در دامنه کوه‌ ها پیدا کرده و بچینید و ساقه‌ های آن را ببرید و سپس می‌ توانید آن را منجمد کرده و برای چند هفته در یخچال نگهداری کنید. {2}
 

خواص ریواس

ریواس طبیعت سرد دارد و دارای ویتامین ها و املاح معدنی گوناگونی است.

برای تمامی اعضای بدن، ماده غذایی بسیار ممتازی شمرده می شود و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد.

قابض است و برای تقویت معده و کبد مفید می باشد.

خوردن ریواس برای بیماران تب  دار و بی اشتها مفید بوده و یرقان، وسواس، سستی را درمان می نماید.

در این گونه موارد می توان 100 گرم از آب ریواس یا رب ریواس را میل کرد.

صفرا و دل به هم خوردگی را رفع می کند و برای حصبه و اسهال گرم صفراوی مفید بوده و کرم کُش است.

خوردن ریواس را نباید در برنامه غذایی از یاد بُرد. ریواس را برای تهیه خورش، کمپوت، مربا و شربت مورد استفاده قرار می دهند. سعی کنید در مصرف ریواس زیاده روی نکنید.

مفیدترین طریقه مصرف آن، مصرف آب ریواس همراه با آب هویج، کرفس، خیار و سیب می باشد که یک سوم آب ریواس و دو سوم بقیه مواد است.

ریواس اثر ملین داشته و اشتها آور است و برای افزایش اشتها و یبوست مفید می باشد. مصرف ریواس برای مبتلایان به سنگ کلیه و ناراحتی های مثانه خطرناک است.

شیر مادرانی که ریواس می خورند، در نوزادان تولید اسهال می کند. ریواس، مقوی قلب و اعصاب بوده و برای درمان بواسیر مفید است.

ریواس به عنوان فعال کننده عملکرد دستگاه گوارش، ناقل نمک های صفراوی و محرک ترشح کبد شناخته شده است.

نخستین کار کرد آن در دهان این است که با تحریک جوانه های چشایی به واسطه مزه تلخ خوشایندش، موجب پاک شدن حفره دهان شده و دهان  را برای چشیدن غذای بعدی آماده می سازد. این گیاه در معده سبب افزایش ترشح معدی و تحریک آن می شود. در نتیجه به طور کلی باعث بهبود عملکرد معده می گردد.

علاوه بر این با تحریک ترشح نمک های صفراوی از کبد، به تنظیم جذب چربی از روده کمک می کند.

ریواس خاصیت مسهلی، ضد التهابی و متعادل کننده عملکرد روده ها (درمان یبوست و اسهال) را داشته و در درمان یرقان، خونریزی معدی- روده ای، اختلال قاعدگی، ورم ملتحمه چشم، جراحات ناشی از ضربات و صدمات جسمانی، زخم های چرکی سطحی و سوختگی های حاصل از حرارت کاربرد دارد.


 

سایر مصارف ریواس

ریواس خاصیت اسیدی دارد و خواص ریواس از این جهت برای پاک کردن ظروفی که آثار سوختگی مواد غذایی در آنها به جای مانده باشد، مورد استفاده قرار می گیرد.

افرادی که موی آن ها قهوه ای کم رنگ است، با استفاده از ریشه این گیاه می توانند به رنگ موی طلایی دست یابند. برگ های ریواس را می توان به عنوان حشره کش موثر برای دفع حشرات به کار برد.

ریواس با طعم منحصر به فرد خود، در بیشتر پس غذاها (دسرها) و شیرینی ها  استفاده می شود. تا پیش از سده 18 کاربردی در پخت غذا نداشت.

گیاه یاد شده تا یکی دو روز در یخچال قابل نگهداری است. برای نگهداری طولانی تر ریواس، پس از بریدن ساقه ها، آن را منجمد می کنند.

اگر ساقه های ریواس به طور خام مصرف شود، به شدت ترش خواهد بود.

به طور معمول آن را با شکر یا عسل  می پزند و یا در کیک ها مورد استفاده واقع می شود.

همچنین به تنهایی یا همراه یا توت فرنگی در تهیه ژله و مرباها به کار می رود. چاشنی هایی که با ریواس مصرف می شوند، عبارتند از لیمو، دارچین و زنجبیل. {3}
 

نحوه پختن ریواس و ظرف مناسب برای این کار

هنگام خرید، ساقه‌های جوان و ترد ریواس‌ را انتخاب کنید.

برای آماده‌سازی آن نیز باید ریواس را پوست کنده، خرد کنید و بشویید.

بهتر است بیشتر از قسمت‌های ترد، نازک و روشن ریواس استفاده کنید زیرا قسمت‌ های سبز‌ و تیره‌تر آن کمی به تلخی می‌ زنند.

قسمت‌ های سفت‌ تر آن هم بعد از پخت ریش‌ ریش می‌ شوند و سفت باقی می‌ مانند.

لازم به ذکر است که ریواس برای پخت به یک جوش کوتاه احتیاج دارد و اگر مدت طولانی روی حرارت بماند، له می‌ شود.

به همین دلیل باید آن را در پایان پخت به غذا اضافه کرد.

همچنین به دلیل اگزالات پتاسیم موجود در آن، بهتر است در ظروف فلزی به خصوص مسی پخته نشود زیرا مس با غذاهای اسیدی واکنش‌ های مضری ایجاد می‌ کند. {4}
 

چرا مزه ریواس ترش است؟

احتمالا ریواس ترش‌ ترین گیاه موجود است. اسیدیتهٔ ریواس به‌ خاطر مقادیر بالای مالیک‌ اسید و اگزالیک‌اسید است.

مقدار مالیک‌ اسید در گیاهان فراوان است و مسئول طعم ترش بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات است.

جالب است بدانید که رشد و پرورش ریواس در تاریکی باعث کاهش ترشی و افزایش تردی گونه‌ ای از ریواس می‌ شود که در بهار و اواخر زمستان می‌ روید.


 

عوارض جانبی ریواس

ریواس یکی از غنی‌ ترین منابع کلسیم اگزالات است. کلسیم اگزالات رایج‌ ترین شکل اگزالیک‌ اسید در گیاهان است.

براساس یک باور سنتی، ریواس نباید پس از بهار برداشت شود، زیرا سطح اگزالیک‌ اسید آن از بهار تا تابستان افزایش می‌ یابد.

این ترکیب به‌ طور خاص در برگ‌ های ریواس فراوان است. اما بسته به نوع ریواس ممکن است ساقه‌ های آن نیز مقادیر بالایی اگزالیک‌ اسید داشته باشند.

کلسیم اگزالات بالا می‌ تواند موجب بروز هیپراگزالوری شود.

هیپراگزالوری وضعیتی حاد است که با تجمع کریستال‌های کلسیم اگزالات در برخی اندام‌ها رخ می‌ دهد.

این کریستال‌ ها می‌ توانند موجب بروز سنگ کلیه شوند و در نهایت به بروز نارسایی کلیوی بینجامند.

واکنش همهٔ افراد به اگزالات خوراکی یکسان نیست. برخی افراد به‌ طور ژنتیکی بیشتر در معرض بروز مشکلات سلامتی ناشی از اگزالات هستند.

کمبود ویتامین B۶ و افزایش دریافت ویتامین C نیز می‌ تواند فرد را بیشتر در معرض عوارض ناشی از اگزالات قرار دهد.

همچنین شواهد جدید حاکی از آن است که در افرادی که مشکل کمبود برخی باکتری‌ های مفید گوارشی را دارند این وضعیت حادتر است.

جالب است بدانید که برخی باکتری‌ های گوارشی مانند اگزالوباکتر فرمیژنز می‌ توانند به خنثی‌ کردن و کاهش سطح اگزالات کمک کنند.

اگرچه موارد مسمومیت غذایی با ریواس نادر است، اما حتما آن را در مقادیر متعادل مصرف کنید و از مصرف برگ‌ های آن خودداری کنید.

همچنین پختن ریواس می‌ تواند اگزالات آن را بین ۳۰ تا ۸۷ درصد کاهش دهد. {5}

پی نوشت:
1.www.eghtesadonline.com
2.www.baharnews.ir
3.www.asriran.com
4.www.beytoote.com
5.www.chetor.com