همه چیز راجع به شب ادراری کودکان

شب ادراری چیست؟

پایان شب ادراری در افراد مختلف متفاوت است. برخی از والدین خیلی زودتر از موعد مطلوب، از فرزند خود انتظار دارند که با شب ادراری خداحافظی کند.

خانواده‌ها و مراقبان کودک بنا به زمینه‌های فرهنگی و نگرش خاص خود، نظرات متفاوتی درباره‌ی زمان پایان شب ادراری دارند. عواملی که بر سن مناسب پایان شب ادراری کودکان تأثیر دارند، از قرار زیر هستند:

جنسیت کودک در شب ادراری مؤثر است: پسران بیشتر از دختران به این مسأله دچار می‌شوند؛

رشد و بلوغ کودکان در شب ادراری نقش دارد؛

سلامت جسمی و احساسی افراد در این زمینه مهم است. برای مثال بیماری‌های مزمن یا سوءاستفاده جسمی و عاطفی می‌تواند زمینه‌ی شب ادراری در فرد را گسترش بدهد.

شب ادراری کودکان مشکلی شایع است. در گذشته برای رهایی از این مشکل انتخاب‌های متعددی پیش روی والدین و فرزندان‌شان قرار نداشت، اما اخیرا برای از بین‌رفتن این مسأله لازم به صبر نیست تا کودک بزرگ شود و مشکل خودبه‌‌خود حل شود. انواع ابزارها، درمان‌ها و تکنیک‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا در طول شب، رختخوابی خشک و تمیز داشته باشند.1
 

دلایل شب ادراری کودکان

شب ادراری دلایل متعددی دارد که در اینجا به مهمترین آنها اشاره می‌کنیم: 

-ژنتیک: در صورتی که یکی از والدین در کودکی دچار شب ادراری بوده باشد احتمال بروز آن در فرزند نیز وجود دارد.

-انواع اختلالات خواب

-انسداد راه تنفس و خروپف کردن در خواب

-تکامل کند سیستم عصبی مرکزی

-مشکلات هورمونی

-عفونت های ادراری

-ظرفیت کم مثانه

-ضایعات نخاعی

-دیابت

-مصرف بیش از حد مواد محرک مثانه مانند شکلات، چای و نوشابه

-اختلالات ساختاری مانند دریچه مجرای خلفی

-استرس ناشی از مشکلاتی همچون تولد فرزند جدید، ترس از تنها خوابیدن، مشکلات در مدرسه، بحران‌های خانوادگی، خانه جدید و غیره.2
 

علائم شب ادراری کودکان چیست؟

بسیاری از کودکانی که رختخواب‌شان را خیس می‌کنند، فقط در شب‌ها دچار این مشکل هستند و هیچ نشانه و مشکل دیگری به جز شب ادراری ندارند. سایر علائم و نشانه‌ها ممکن است نشان‌دهنده دلایل جسمانی یا مشکلات در سیستم عصبی و کلیه‌ها باشد. بعد از مشاهده‌ی این علائم باید با متخصص صحبت کرد، زیرا ظاهرا مشکل دیگر نوعی شب ادراری ساده نیست:

خیس‌کردن خود در طول روز؛

نیاز به دفع فوری ادرار، افزایش بسامد آن و سوزش ادرار؛

فشار، چکیدن یا سایر نشانه‌های غیرمعمول درباره‌ی ادرار؛

ادرار کف‌آلود یا صورتی رنگ، یا وجود لکه‌های خون در ادرار و لباس زیر کودک؛

لکه‌بینی ادرار، ناتوانی در کنترل حرکات روده و بی‌اختیاری مدفوع؛

یبوست.

بسامد دفع ادرار در کودکان با بزرگسالان متفاوت است.

در حالی‌که بزرگسالان تنها ۳ تا ۴ بار در روز ادرار می‌کنند، دفع ادرار در کودکان بسامد بیشتری دارد. در بعضی موارد حتی ۱۰ تا ۱۲ بار به دستشویی می‌روند.

توجه به تکرار و بسامد ادرار به عنوان نشانه‌ای برای شب ادراری کودکان نیازمند در نظرگرفتن عادات هر کودک به طور مجزا است و نمی‌توان نظری قطعی در اینباره داد.

دفع ادرار کمتر از ۳ مرتبه در طول روز نیز می‌تواند نشانه‌ی مشکلاتی پنهان باشد.

سفت‌شدگی مدفوع به شکل یبوست بروز پیدا می‌کند. یبوست و سفت‌شدگی مدفوع باعث ایجاد فشار و آسیب به اسفنگترهای ادراری می‌شوند. اسفنگترها، ماهیچه‌هایی هستند که کار کنترل جریان ادرار را در بدن عهده‌دار هستند.

سفت‌شدگی مدفوع زمانی به‌وقوع می‌پیوندد که مدفوع در کلون یا روده‌‌ی بزرگ و رکتوم متراکم و سفت بشود و حرکات روده‌ی بزرگ به سختی صورت بگیرد و حتی در مواری غیرممکن بشود. در صورت دفع مدفوع نیز درد ایجاد خواهد شد.

مدفوع سفت و سخت‌شده در رکتوم به مثانه و اعصاب پیرامونی و ماهیچه‌ها فشار وارد می‌کند و در کنترل مثانه مداخلاتی ایجاد می‌شود.

یبوست و سفت‌شدگی مدفوع در کودکان عجیب و غیرعادی نیست.

برای رفع یبوست و سفت‌شدگی می‌توان رژیم‌غذایی را اصلاح کرد یا از برخی داروهای بدون نسخه برای درمان شب ادراری کودکان بهره گرفت.1
 

چند توصیه ساده ولی موثر برای درمان شب ادراری بدون دارو

در برخی موارد ثابت شده است که دمکرده سنبل الطیب در درمان شب ادراری کودکان مفید است. 

کودکان تا حد ممکن از خوردن هندوانه، مرکبات، ماست، دوغ و غذاهایی که خاصیت سرد دارند در شب خودداری شود.

ورزش هایی مثل درازونشست و بشین و پاشو نیز در تقویت عضلات شکم و مثانه تاثیر دارد. 

یک توصیه ساده:در طول شب به ویژه چند ساعت قبل از خواب، کودک مایعات کمتری را بنوشد و حتماً قبل از خواب دست شویی برود. 

خوردن مواد غذایی محرک مانند قهوه، فلفل، مواد کافئین دار، نوشابه های گازدار، کنسروها، غذاهای آماده و فست فود برای افراد مبتلا به شب ادراری توصیه نمیشود.

هرگز در مورد مشکل شب ادراری کودک خود به دیگران، به خصوص هم سن و سالانش چیزی نگویید. 
 

یک تمرین موثر برای درمان شب اداری

به کودک خود بیاموزید عضلات شکم خود را منقبض و نفس خود را برای چند ثانیه حبس کند و این کار را پشت سر هم حدود 10 تا 20 بار و چند بار در روز انجام دهد. این ورزش نیز در تقویت عضلات نگه دارنده ادرار و مثانه بسیار موثر است. 

استرس و مشکلات عاطفی یکی از علت اصلی شب ادراری در کودکان است پس سعی کنید محیط آرام تری برای وی فراهم کنید.3
 

درمان شب ادراری کودکان

شب ادراری مشکلی است که بیشتر از لحاظ روانی و اجتماعی آزاردهنده است. برای درمان شب ادراری در ابتدا باید بررسی‌های لازم توسط پزشک انجام شود و در صورت وجود مشکل پنهان دیگر، از روشهای پزشکی و دارو درمانی استفاده می‌شود.
 

دارو درمانی شب ادراری کودکان

دارودرمانی معمولا زمانی استفاده می‌شود که مشکلات دیگری نیز همراه با شب ادراری وجود داشته باشد چرا که مصرف آن با عوارض جانبی همراه است و برای شب ادراری های معمول توصیه نمی‌شود. برخی از این داروها عبارتند از:

-استات دسموپرسین

-ایمی پرایمن

-اکسی بوتینین

-هیوسسیامین
 

انواع روش های درمان خانگی

گاهی میتوان بدون استفادغ از داروهای شیمیایی این مشکل را حل کرد کع بع برخی از آنها اشاره میکنیم.
 

_عدم مصرف مایعات

کودک نباید بعد از ساعت سه بعد از ظهر مایعات زیاد، نوشابه، شکلات و کافئین مصرف کند. این کار باعث تحریک مثانه در طول شب می‌شود و احتمال شب ادراری را افزایش می‌دهد. همچنین بهتر است که کودکان قبل از خواب از مصرف شیر و سایر لبنیات پرهیز کنند.
 

_آموزش دستشویی رفتن در طول شب

کودک را در حین خواب بیدار کنید و از او بخواهید که به دستشویی برود. به جای این که به او بگویید باید رختخوابش را خشک نگه دارد به او یاد دهید که از خواب بیدار شود و به دستشویی برود.
 

_استفاده از سیستم تشویق

یک سیستم تشویق برای کودک در نظر بگیرید. مثلا یک لیست از روزهای هفته تهیه کنید و به ازای روزهای مشخصی که کودک در طول شب ادرار نکرد، به او جایزه دهید. انواع روش های تشویق کودکان را می‌توانید در این جریان بکار ببرید. 
 

_ریشه یابی مشکل

کودک را سرزنش نکنید و سعی کنید علت این مشکل را پیدا کنید. به کودک بگویید که خودش باید این مشکل را حل کند و شما نیز در این مسیر به او کمک می‌کنید.
 

_استفاده از زنگ هشدار

 از سیستم زنگ هشدار استفاده کنید. این سیستم به این صورت است که پس از خیس شدن رخت خواب، زنگ می‌زند و کودک را از خواب بیدار می‌کند. این کار پاسخ به حس مثانه را به کودک آموزش می‌دهد. این روش در کودکان بالای 7 سال کاربرد دارد و برای اثربخشی آن تقریبا 15 هفته زمان نیاز است. 
 

_ورزش

ورزش و تمرین قدرت مثانه را افزایش می‌دهد. به کودک خود آموزش دهید که عضلات شکم را منقبض و نفس خود را در سینه حبس کند. انجام این کار به مدت 10 الی 20 بار در طول روز، باعث تقویت عضلات مثانه و کنترل ادرار می‌شود.
 

درمان گیاهی شب ادراری کودکان

علاوه بر روش های فوق، برخی از گیاهان دارویی نیز در حل مشکل شب ادراری موثر هستند. این گیاهان عبارتند از:

-دمنوش زنجبیل

-دمکرده سنبل الطیب

-گل ختمی

-دارچین

-قره قروت

همچنین خوردن غذاهایی مانند مرکبات، ماست، دوغ و سایر غذاهایی که خاصیت سردی دارند؛ احتمال شب ادراری را افزایش می‌دهد. توصیه می‌شود که قبل از خواب، از خوردن اینگونه غذاها خودداری شود.2

پینوشتها
1.www.chetor.com
2.www.honarehzendegi.com
3.www.namnak.com