علل کم شنوایی کودکان و درمان آن

کم شنوایی کودکان

تقریبا از هر 2000 کودک، 3 نفر دارای مشکلات شنوایی هستند. مشکلات شنوایی به چهار دسته خفیف، متوسط، شدید و ناشنوا تقسیم می شود. اکثر کم شنوایی ها علل ژنتیکی و مادر زادی دارند و با جراحی یا وسیله های مختلف قابل درمان است. تعیین سطح کم شنوایی کودک توسط پزشک مشخص شده و می تواند از اولین روز تولد در کودک وجود داشته باشد.1
 

عوامل کم شنوایی کودکان

کم شنوایی در کودکان علل زیادی دارد و شامل عوامل مادر زادی و اکتسابی می باشد.کم شنوایی می تواند در اثر دیگر عوامل نیز رخ دهد. علل کم شنوایی در کودکان شامل موارد زیر می باشد:
 

عوامل ژنتیکی بر کم شنوایی کودکان

حدود 40 درصد از علل کم شنوایی در کودکان شامل می شود. کم شنوایی در ازدواج های فامیلی به مراتب بیشتر دیده شده است.
 

شرایط کودک به هنگام تولد

شامل تولد زودرس، وزن کم هنگام تولد، کمبود اکسیژن و یرقان
 

عفونت ها

در طول دوران بارداری ابتلا مادر به به سرخجه و cmv می تواند منجر به کم شنوایی در کودک شود. همچنین مننژِیت، اوریون و سرخک در کودکان نیز می تواند باعث کم شنوایی شود. عفونت گوش در کودکان امری شایع است و معمولا با ترشح همراه است. عفونت گوش علاوه بر کم شنوایی می تواند باعث خطرات جدی و تهدید آمیز زندگی کودک شود.
 

بیماری های گوش 

تجمع جرم گوش (سرومن فشرده) و عفونت گوش میانی از جمله مواردی هستند که باعث بروز کاهش شنوایی می شوند.
 

نویز

صداهای بلند مثل هدفون گوشی یا mp3 پلیر ها ، اگر با صدای بلند گوش داده شوند در بلند مدت باعث کم شنوایی می شوند. حتی صداهای خیلی بلند مثل صدای آتش بازی و ترقه در کوتاه مدت باعث کم شنوایی دایمی می شوند. دستگاه های پر صدا در محیط بخش مراقبت های ویژه نوزادان نیز می تواند باعث کم شنوایی شود.
 

دارو ها

داروها، مثل داروهایی که برای درمان عفونت های نوزادی ، مالاریا، سل و سرطان ها مورد استفاده قرار می گیرند می توانند منجر به کاهش شنوایی دایمی شوند. این دارو ها اتوتوکسیک هستند. در بسیاری از نقاط جهان به ویژه قسمت هایی که کنترلی روی استفاده از این دارو ها وجود ندارد پزشکان اغلب برای درمان عفونت کودکان آنتی بیوتیک های اتوتوکسیک تجویز می کنند در حالیکه این داروها برای سلامت گوش خطرناک هستند.2
 

تشخیص و نشانه های کم شنوایی کودکان

بیمارستان ها در 24 ساعت اول تولد مرتب نوزاد را بررسی می کنند تا آسیب های مختلف را غربالگری کنند. اما ممکن است بعد از ترخیص از بیمارستان دچار مشکل شود. بنابراین لازم است مرتب برای غربالگری به پزشک مراجعه کنید.

شما می توانید از طریق نظارت بر صداهای کودک و نقاط قوت شنوایی او، مشکلات شنوایی کودک را تشخیص دهید. در ادامه نشانه های سلامت کودکان را بررسی کرده ایم:
 

از تولد تا 4 ماهگی

نوزاد باید با صداهای بلند از جا بپرد.

با صدای بلند از خواب بیدار می شود.

به صدای ملایم شما با لبخند و غان و غون کردن پاسخ می دهند.

با صدای آشنا آرام شود.
 

از 4 ماه تا 9 ماه نوزاد

وقتی صحبت می کنید لبخند می زند.

به اسباب بازی های صدادار واکنش نشان می دهد.

سر و صدا می کند.

به سمت صداهای آشنا سر خود را می چرخاند.

حرکات دست مانند بای بای را می فهمد و درک می کند.
 

از 9 تا 15 ماهگی نوزاد باید

صداهای مختلفی تولید کند.

صداهای ساده را تکرار کند.

درخواست ها و نیاز های اولیه خود را درک کند.

برای جلب توجه از صدای خود استفاده کند.

به اسم خودش واکنش نشان دهد.
 

از 15 تا 24 ماهگی باید

بتواند از کلمات ساده استفاده کند.

بنا به در خواست شما به قسمت های مختلف بدنش اشاره کند.

نام اشیا و وسایل معمولی مثل اتو، تلویزیون، مبل و ... را بداند.

با علاقه به آهنگ، شعر و داستان گوش کند.

به اشیایی که نام آن ها را می داند اشاره کند.

بتواند برخی از اعمال و دستورالعمل های پایه و آسان را انجام دهد.

نوزاد شما در این سنین باید این رفتارها را به مقدار معقول انجام دهد. اشکال در آن ها می تواند نشانه ای از آسیب شنوایی یا حتی آسیب های دیگر باشد.
 

کودکان 2 تا 6 سال

آن ها نیز می توانند از دست دادن موقت یا دائمی شنوایی را تجربه کنند. در اینجا نیز چند مورد برای تشخیص شنوایی ضعیف کودک خواهیم آورد:

حرف های مردم را سخت می فهمد و درک کردن آن ها برایش سخت است.

سن خود را به شکل متفاوت از بقیه می گوید.

زمانی که صدایش می کنید جواب نمی دهد.

سوالات را نمی فهمد و به سوالات پاسخ نادرست و نامفهوم می دهد.

صدای تلویزیون را بالا می برد یا برای شنیدن صدای آن خیلی نزدیک می شود.

مشکلات تحصیلی و یادگیری دارد، مخصوصا اگر قبلا نداشته است.

در گفتار و زبان نقص و مشکل دارد.

برای تقلید، رفتار دیگران را با دقت مشاهده می کند.

از درد گوش و یا صداهای در گوشش شکایت می کند.

صحبت های پشت تلفن را نمی فهمند یا مرتب تلفن را بین گوش های خود جابجا می کند.

چند دفعه در روز چی؟ و ها؟ و بله؟ می گوید.

معمولا با دقت به چهره و لب های گوینده دقت می کنند.

بسیاری از کودکان معمولا از این مسئله فرار می کنند و توسط والدین قابل تشخیص نیستند. چرا که آن ها به مقدار زیاد لب خوانی می کنند. برای امتحان کردنشان، دست خود را مقابل دهانتان بگیرید و با صدای معمولی حرف بزنید.1
 

 مهم ترین مواد غذایی موثر در شنوایی از این قرارند

 

ویتامین D

این ویتامین جذب کلسیم را که ماده ای ضروری برای استخوان های محکم است، آسان می کند. کمبود ویتامین D در بزرگسالان زمینه ساز پوکی استخوان می شود که سخت شدن و تخلخل استخوان های گوش را در پی دارد.

توصیه می شود ماهی، به خصوص ماهی های آزاد، قزل آلا و ساردین 2 بار در هفته میل شود. روغن ماهی، جگر و زرده تخم مرغ از دیگر منابع این ویتامین هستند.
 

ویتامین های A, C, E و منیزیم

این ریزمغذی ها خواص آنتی اکسیدانی عالی دارند و می توانند نقش محافظ در برابر تحلیل شنوایی ناشی از سر و صدا داشته باشند. همچنین مانع از عملکرد رادیکال های آزاد می شوند که در شرایط آلودگی صوتی ایجاد می شوند. ویتامین C همچنین به کاهش عفونت های گوش کمک می کند و قدرت دفاعی بدن را افزایش می دهد.
 
کلم بروکلی، کدو، اسفناج، شلغم، هویج، طالبی، سیب زمینی شیرین، زردآلو، جگر، شیر، کره، پنیر و تخم مرغ منابع غنی ویتامین A هستند. ویتامین C نیز در کلم بروکلی، انواع فلفل، گل کلم، کلم قمری، کلم برگ، آناناس، توت فرنگی و مرکبات وجود دارد. برای تامین ویتامین E مورد نیاز بدن نیز می توان جوانه گندم، سبزیجات برگ دار، مارگارین و روغن های گیاهی را مصرف کرد. لبنیات، گوشت، ماهی، مرغ و سبزیجات نیز سرشار از منیزیم هستند.
 

ویتامین B12

این ویتامین با تنظیم تشکیل گلبول های قرمز که در متابولیسم هوموسیستئین و پیشگیری از وزوز گوش نقش دارد، قدرت شنوایی را بهبود می بخشد.

هوموسیستئین نوعی اسیدآمینه سازنده پروتیین است که مقدار زیاد آن در خون به دیواره عروق آسیب می زند و علت بعضی ناشنوایی ها شناخته می شود.

لبنیات، تخم مرغ، گوشت گاو بدون چربی و فراورده های دریایی منابع سرشار ویتامین B12 هستند.
 

اسید فولیک

اسید فولیک نیز علاوه بر کاهش تولید هوموسیستئین، جریان خون را به ساختارهای داخلی گوش آسان می کند.

مصرف جگر، اسفناج، مارچوبه، نخود، کلم بروکلی، آووکادو، کاهو، بادام زمینی، گوجه فرنگی، تخم مرغ، توت فرنگی، طالبی و موز نیاز بدن را به اسید فولیک تامین می کند.
 

منگنز

منگنز با تسهیل در شکل گیری بافت های همبند و استخوان ها قدرت شنوایی را بهبود می دهد. همچنین برای عملکرد مطلوب مغز و اعصاب نیز ضروری است.
کمبود این ماده می تواند خطر وزوز گوش را افزایش دهد. سیب، زردآلو، آووکادو، لوبیا، آناناس، انواع توت ها، کشمش، تخم مرغ، کرفس، سبزیجات و دانه های کاج را می توان خوراکی های سرشار از منگنز دانست.3
 

درمان کم شنوایی کودکان

بسته به شدت و علت کم شنوایی کودکان، سمعک، کاشت حلزون و ترکیبی از گفتار درمانی و تمرین های شنوایی را انجام دهید. گاهی هم ممکن است این کم شنوایی علت پزشکی نداشته باشد و کاملا از اضطراب یا یک اتفاق استرس زا برای کودک پیش آمده باشد. برای بررسی این مسئله می توانید با مشاوره کودک موضوع را برطرف کنید.

اگر متوجه هر کدام از علائم بالا شدید، سریعا به پزشک اطفال یا پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. هر چه سن کودک کمتر باشد، درمان آسان تر و پایدار تر خواهد بود.
 

سمعک

سمعک فقط یکی از وسایلی است که می تواند به کودکان مبتلا به کم شنوایی کمک کند. در حال حاضر بسیاری از ابزار ها و وسایل دیگر هستند که می تواند برای کودک صدای قوی تولید کند.
 

کاشت حلزون

دستگاه هایی به وسیله جراحی وارد گوش می شود که به طور مستقیم با تحریک عصب شنوایی و تحریک الکتریکی، باعث تقویت شنوایی کودک می شود. ایمپلنت های حلزونی دارای یک دستگاه خارجی هستند که می توان با سربندهای زیبا و نرم، آن ها را نگه داشت.

گفتار درمانی

برای کودکانی که کم شنوایی، روی حرف زدن آن ها تاثیر می گذارد، پس از درمان های گفته شده نیاز به گفتار درمانی دارند. پس از بهبود شنوایی تکلم نیز بهبود پیدا می کند اما این بهبودی به طور کامل نبوده و هنز تفاوت هایی در گفتار کودک وجود دارد. در نتیجه با کمک متخصص، کودکتان به سلامت کامل دست می یابد.
 

وسایل جانبی شنیدن

برخی از شرکت ها وسایلی مثل سیستم FM تولید کرده اند که به کودک کمک می کند تا در کلاس درس، به صورتی که دیگران نفهمند به شنوایی او کمک شود. این دستگاه ها میکرفونی مخفی دارند که می تواند نویزها و سروصدای زیاد کلاس درس را کنترل کند و صدای معلم را به سمعک کودک انتقال دهد.
 

روان درمانی

ممکن است کودک بدون هیچ دلیل پزشکی، مشکل شنوایی داشته باشد یا حتی تظاهر به نشنیدن کند. کودک به دلیل فشارهای محیطی یا اتفاقات آسیب زایی که تجربه کرده، برای دفاع از خود و یا ترس، خود را به نشنیدن می زند. این اتفاقات به علت اضطراب زیادی که ایجاد می کند، می تواند برای بزرگسالی کودک نیز آسیب زا باشد و روند زندگی او را مختل کند.

بنابراین نیاز است که ترس ها و اضطراب های کودک به وسیله یک روانشناس بررسی و درمان شود. درمانگر پس از تشخیص راهکارهایی برای کاهش استرس کودک ارائه خواهد داد.1
 

عوارض عدم تشخیص ناشنوایی در دوران نوزادی

 تشخیص زودهنگام اختلالات شنوایی نوزادان برای اطمینان از طبیعی ترین روند رشد او ضروری خواهدبود. درواقع، نخستین سال های زندگی تاثیر قطعی در رشد زبان و صحیت کردن دارد.

کودکی که از مشکلات شنوایی حتی در جزیی ترین سطح رنج می برد، در معرض خطرات تاخیر در کسب مهارت های اجتماعی و همچنین یادگیری قرار دارد.

تاثیرات ناشنوایی بر کودکان در همه سنی کاملا جدی و حائز اهمیت است که تشخیص به موقع می تواند این آثار منفی را کاهش دهد.3

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.novinsamak.com
3.www.namnak.com