پانیک چیست؟

بیماری یا حمله پانیک هجوم ناگهانی وحشت زیاد است که باعث بروز واکنش‌های فیزیکی در بدن می‌شود. با این همه، این نوع حملات معمولاً خطر جدی به حساب نیامده و علت مشخصی هم ندارند. این نوع حملات می‌توانند بسیار ترسناک بوده و فرد احساس می‌کند که کنترل خود را از دست داده، دچار حمله‌ی قلبی شده و یا حتی دارد می‌میرد. 

حمله پانیک ناتوان‌کننده بوده و منجر به بی‌حرکتی فرد خواهد شد. در هنگام حمله، ضربان قلب سریع و محکم خواهد شد، فرد قادر به تنفس نیست و احساس می‌کند دارد می‌میرد یا دیوانه می‌شود. 

حمله پانیک غالباً ناگهانی، بدون هشدار قبلی و بعضی اوقات حتی بدون وجود عاملی تحریک‌کننده رخ می‌دهد.حتی ممکن است فرد در هنگام خواب و استراحت دچار وحشت‌زدگی شود‌.

بسیاری از مردم یک یا دو حمله‌ پانیک را در طول زندگی تجربه می‌کنند و بعد از آن و زمانی که شرایط استرس‌زا رفع شد، مشکل آن‌ها به خودی خود برطرف می‌شود. اما اگر حملات ادامه‌دار، غیر منتظره و طولانی باشد، احتمالاً شخص به اختلال پانیک (panic disorder) مبتلا شده است. 

حملات پانیک به خودی خود کشنده نیستند؛ ولی می‌توانند ترسناک بوده و کیفیت زندگی را تحت تاثیر خود قرار دهند. از طرفی درمان اختلال پانیک بسیار کارگشا خواهد بود.1
 

حملات پانیک با ترس معمولی چه فرقی دارند؟

همه‌ی ما با ترس مواجه شده‌ایم. منظورمان همان احساس رایج و آشنایی است که هنگام روبه‌رو شدن با چیزی ناشناخته‌ یا موقعیتی نامناسب به سراغ‌مان می‌آید. این واکنش بخشی از پاسخ سیستم عصبی ما به موقعیت‌های خطرناک یا احتمالا خطرآفرین است و ما را برای ستیز یا گریز آماده می‌کند.

اما پانیک موجی ناگهانی از وحشت است و به واسطه‌ی ناگهانی بودن و شدت فلج‌کننده‌ای که دارد، شناخته می‌شود. حملات پانیک کاملا ناگهانی و بدون هیچ اخطاری اتفاق می‌افتند. حتی ممکن است وقتی در حالت آرامش یا در خواب هستید دچار حمله شوید.‌

حمله‌ی پانیک ممکن است تنها یک‌بار رخ بدهد اما در بیشتر افراد تکرار می‌شود. حملات پانیک مکرر معمولا در موقعیت‌های محرک پیش می‌آیند. موقعیت‌هایی مانند عبور کردن از پل یا صحبت کردن در جمع؛ مخصوصا اگر این موقعیت قبلا هم باعث حمله‌ی پانیک شده باشد. اغلب موقعیت‌هایی که باعث پانیک می‌شوند موقعیت‌هایی هستند که در آنها احساس خطر می‌کنید و حس می‌کنید راه گریزی ندارید.

ممکن است یک یا چند حمله‌ی پانیک را تجربه کرده باشید و در حالت کلی کاملا سالم و سرحال باشید، اما ممکن است حملات پانیک شما بخشی از بیماری دیگری مانند اختلال پانیک، فوبیای ترس از اجتماع یا افسردگی باشند. فرقی نمی‌کند علت چه باشد، در هر صورت حملات پانیک قابل درمان هستند. روش‌ها و درمان‌های مؤثری وجود دارند و به شما کمک می‌کنند با این مشکل کنار بیایید.3
 

نشانه های حملات پانیک یا وحشت زدگی

نشانه های حملات پانیک معمولا طی 10 دقیقه به اوج خود می رسند، سپس بعد از 30 دقیقه کامل از بین می روند. اما نگرانی اصلی مبتلایان که باعث می شود از حضور در بسیار از مکان های مشابه خودداری کنند، ترس از بروز مجدد حمله می باشد. فرد علائم استرس و اضطراب را در طی حمله با شدت بسیار زیادی تجربه می کند. در ادامه به برخی از این نشانه های اشاره کرده ایم. 

• افزایش ضربان قلب و احساس تپش قلب شدید در سینه

• احساس نگرانی و اضطراب شدید

• احساس کوتاه شدن و تند شدن تنفس و تنگی نفس

• احساس ناپایداری، سبکی در سر

• احساس سرما یا گرمای زیاد در بدن

• لزرش و ارتعاش شدید در تمام یا برخی نقاط بدن

• حساس شدن و کرختی در بدن

• بروز احساسات غیر واقعی در بدن

• ترس از دست دادن کنترل و دیوانه شدن

• ترس از مردن

از دیگر نشانه های جسمانی می توان به تعریق، درد سینه، انقباض در ناحیه شکم، سردرد، سرگیجه، کاهش دمای بدن، لرزش بدن و... اشاره کرد.2
 

علل شایع حملات پانیک چیست؟

دلیل اضطراب و یا وحشت شما این است که همچنان فرض می کنید و باور دارید که این اتفاق می افتد و در ذهنتان مرور می کنید.هنگامی که قلب شما سریع می شود، بلافاصله این شرایط را به این موضوع ربط می دهید که دچار حمله قلبی می شوید یا وقتی احساس سرگیجه می کنید، بلافاصله فکر می کنید که شما در معرض ضعف هستید بنابراین، در برخی موارد، شما همیشه بر این باورید که در معرض خطر هستید، با وجود این که واقعیت نیست.

هنگامی که بدن فکر می کند که با یک وضعیت خطر فوری مواجه شده اید، مغز سیستم عصبی توانی را کنترل می کند تا واکنش فرار یا زدن را کنترل کند.انواع مواد شیمیایی، از جمله آدرنالین، ترشح می شوند و واکنش فیزیولوژیکی بدن را فعال می کنند برای مثال، ضربان قلب و تنفس افزایش می یابد، خون به عضلات می رسد که باعث می شود بدن خود را برای نبرد آماده سازد یا از خطر فرار کند.

یک حمله تهاجمی می تواند وقتی رخ دهد که واکنش فرار یا ضربه انجام شود، حتی اگر شرایط خطرناکی وجود نداشته باشد ؛ یک فرد ممکن است علائم حملات پانیک را در موقعیت های ظاهرا بی ضرر و غیر استرسی مانند تماشای تلویزیون یا خواب تجربه کند.
 
استرس مزمن
این باعث می شود که بدن هورمون های استرسی را مانند آدرنالین را در سطح بالاتر از حد نرمال تولید کند.این وضعیت می تواند ناشی از تعدادی علل ذهنی مانند فقدان تغذیه، عدم خواب و اعتیاد به تلفن های هوشمند و غیره باشد.
 
استرس حاد (مانند حوادث ترومایی و آسیب زننده)
این امر می تواند باعث شود که بدن به طور ناگهانی هورمون استرس را تولید کند.
 
آسیب ریوی (تنگی نفس)
این وضعیت باعث اختلال در میزان هوایی است که وارد خون می شود، زیرا دی اکسید کربن در خون خوب نیست.
 
ورزش شدید
ورزش بیش از حد با شدت بالا می تواند عوارض جانبی را ایجاد کند. این می تواند باعث واکنش شدید به برخی افراد شود که باعث حملات پانیک می شود.
 
مصرف بیش از حد کافئین
کافئین موجود در قهوه، چای و سایر نوشیدنی ها (آب تونیک، نوشابه های گازدار و غیره) یک محرک قوی است که بر سیستم عصبی تاثیر می گذارد.
 
بیماری ها
برخی از بیماری هایی که موجب تغییرات فیزیکی می شوند همچنین می توانند منجر به حملات پانیک شوند.
 
تغییر ناگهانی محیط زندگی
به عنوان مثال، ناگهان به یک منطقه پر از جمعیت و گرم وارد شدن.
 
علل دیگر
بسیاری از علائم شایع حمله پانیک می تواند در تعدادی از شرایط بدن دیگر رخ دهد.بعضی از داروها یا محرک ها - مانند رژیم های غذایی و الکل - همچنین می تواند باعث علائم حملات پانیک شود.4
 

نحوه درمان حملات پانیک از طریق نشانه های بیماری

درمان پانیک باید با استفاده از درمان دارویی و درمان شناختی انجام گیرد. در درمانی دارویی با استفاده برخی داروهای آرامبخش از بروز حمله جلوگیری می کنند. اما در درمان روانشناسی که در مرکز هنر زندگی نیز ارائه می شود، فرد تا حد زیادی از ترس هایش اطلاع پیدا کرده و با آن ها رو به رو می شود. این نوع درمان که مبتنی بر آگاهی شناخته می شود، در درمان انواع فوبیا و دیگر اختلالات اضطرابی کاربرد زیادی دارد. 

در درمان مبتنی بر آگاهی با قرار دادن عامدانه فرد در موقعیتهای ترس آور، عوامل ترس آور را ضعیف تر می کنند. در نهایت فرد درمی یابد که بسیاری از تصورات و ترسهایی که داشته بی مورد بوده و یا تا آن حد ترسناک نبوده اند. دیگر روش های درمان عبارتند از:

• درمان به روش افشا

• درمان دارویی

• شبیه سازی پانیک و واکنش به ترس

• درمان بر اساس درمان گروهی افراد مبتلا به پانیک

• کنترل رژیم درمانی و کاهش مواد محرک مثل کافئین

• کاهش مصرف دخانیات و مواد مخدر

• تمرینات ریلکسیشن

• افزایش ارتباط با خانواده

• افزایش میزان فعالیت بدنی به بیش از 3 بار در روز به مدت حداقل 10 دقیقه

• خواب کافی و آرام.2

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.honarehzendegi.com
3.www.chetor.com
4.www.namnak.com