فوبیای پرواز چیست و چگونه درمان میشود؟

فوبیای پرواز

به طور کلی فوبیا ترس‌های افراطی، غیرمنطقی و مداوم نسبت به یک شی یا وضعیت خاص می‌باشد. افرادی که فوبیای پرواز دارند از سوار شدن به هواپیما اجتناب می‌کنند و تحت هیچ شرایطی، حتی شرایط اضطراری نیز راضی به سفر کردن با هواپیما نمی‌شوند. حتی تصور پرواز کردن نیز برای این افراد اضطراب‌زا است و علائم ترس مانند بالا رفتن ضربان قلب، مشکل در تنفس، تعریق شدید و... ایجاد می‌شود.

این افراد حس می‌کنند که هیچ کنترلی بر شرایط ندارند و اصطلاحاً دستشان به هیچ جا بند نیست. این مسئله سبب افزایش حس ترس و اضطراب می‌شود. ترس از پرواز سه بعد دارد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
 

شناختی  

این بعد از ترس مربوط به تفکراتی است که فرد در مورد پرواز دارد. به طور مثال نوع نگرش فرد نسبت به تفکراتی که در مورد پرواز کردن مانند سقوط کردن، کمبود اکسیژن، عدم اعتماد به کادر پرواز دارد.
 

احساسات 

احساسات شامل هرگونه رفتار غیرقابل کنترل مانند ترس و اضطراب شدید می‌باشد که فرد در هنگام قرار گیری در موقعیت پرواز از خود نشان می‌دهد.
 

علائم جسمانی

احساسات شامل هرگونه رفتار غیرقابل کنترل مانند ترس و اضطراب شدید می‌باشد که فرد در هنگام قرار گیری در موقعیت پرواز از خود نشان می‌دهد.1
 

علائم ترس از پرواز

افرادی که با ترس از پرواز دست و پنجه نرم می‌کنند، معمولاً طیفی از علایم زیر را بروز می‌دهند. این علایم می‌توانند بسیار خفیف باشند و حتی توجهتان را نیز جلب نکنند اما گاهی نیز می‌توانند به شدت بروز کرده و به سادگی تشخیص داده شوند. ساده‌ترین علایم ترس از پرواز بدین شرح هستند:

احساس تپش قلب و خفقان

لرزیدن

عرق کردن کف دست یا پا

تنگی نفس یا کوتاه شدن آن

گیجی خفیف یا شدید

تهوع و سرگیجه

کرخی دست و پا

درد تیز و پیچشی در شانه

سردی یا گر گرفتگی ناگهانی

برخی افراد این علایم را درست قبل از پرواز و زمانی که در فرودگاه منتظر هستند نشان می‌دهند و برخی دیگر در صورت رویارویی با تلاطم‌های هوایی یا تأخیر پرواز آن را بروز می‌دهند.2
 

علل فوبیای پرواز یا ترس از پرواز

مهم‌ترین علل فوبیای پرواز یا ترس از پرواز شامل موارد زیر است.

داشتن تجربیات ناگوار از پرواز توسط فرد و یا نزدیکان.

علت‌های زیر بنایی. به عنوان مثال کودکی که برای دیدن والدین خود که از هم جدا شده‌اند به طور مرتب مجبور به پرواز با هواپیما است، ترس از پرواز نشانه یک تعارض زیر بنایی و مشکلات ارتباطی با والدین است.

فوبیاهای دیگر مانند ترس از مکان‌های بسته یا همان کلاستروفوبیا ، ترس از ارتفاع، فوبیای اجتماعی و ترس از تهوع داشتن و بیمار شدن می‌تواند دلیلی برای فوبیای پرواز باشد.

یادگیری ترس از طریق مشاهده این فوبیا در اطرافیان مخصوصا والدین.1
 

راه های مقابله با ترس از پرواز

اگر شما هم در دسته افرادی هستید که از پرواز می ترسند، نگران نباشید؛ راه درمان شما اینجاست! دیگر نیازی به استفاده از قرص های آرامبخش و یا مشروبات الکی برای غلبه بر ترس خود ندارید. با شناختی ریشه ای از دلایل ترس خود به راحتی می توان آنها را از بین برد. بهرحال شما نمی توانید با ماشین شخصی تان به همه دنیا سفر کنید!
 
حال که با دلایل ترس از پرواز و انواع آن آشنا شده اید و درک بهتری در برابر ترس خود دارید، فکر استرداد بلیط هواپیما را از سرتان بیرون کنید! در ادامه به معرفی برخی از بهترین روش های جلوگیری از ترس پرواز می پردازیم تا در سفر های بعدی خود با مشکلات کمتری مواجه شوید.
 

تصور ایمنی از پرواز برای خود ایجاد کنید

شاید اولین و مهمترین راه برای کاهش ترس این است که نگرش خود را نسبت به نا امن بودن پرواز تغییر دهید. دانستن این موضوع که هواپیمایی که قرار است با آن پرواز کنید، از ایمنی بالایی برخوردار است؛ می‌ تواند به شما آرامش خاطر دهد که تقریبا هیچ خطری شما را تهدید نمی‌ کند.

حتی جالب است بدانید که احتمال سقوط هواپیماهایی که در فرودگاه های ایمن مورد استفاده اند در حدود ۱ در سی میلیون است! بیش از این به خود شک راه ندهید و حتی برای سفر های بعدی خود نیز به رزرو بلیط هواپیما بپردازید!
 

برای غلبه بر ترس خود کمی تظاهر کنید!

خیلی به خودتان سخت نگیرید و باور کنید که وقتی شروع به تلقین و تظاهر به عدم ترس کنید، آرامش خود را پیدا کرده و از سفر لذت می برید! به این فکر کنید که یک فرد عادی در سفر چه رفتار یا حالتی خواهد داشت و سعی کنید آن را برای خود اجرا کنید. به ترستان پشت کنید و تظاهر کنید که این ترس اصلا وجود ندارد. مطمئن باشید که این به اصطلاح «فیلم بازی کردن» بسیار کار آمد خواهد بود. تاثیرش را بعد از پرواز خواهید دید!
 

عوامل استرس زا را دور کنید

از جمله عواملی که باعث ایجاد ترس و یا تشدید آن می شوند می تواند سرعت زیاد هواپیما؛ تکان های گاه به گاه، گرفتگی گوش و ایمنی پرواز باشد. البته چنین عواملی همگی بصورت غریزی برای شما رخ می دهد و باعث صلب آسایشتان می شود. پس برای خلاص شدن از دست آنها از خود بپرسید که چرا چنین عواملی باید باعث ترس شود؟ با پیدا کردن پاسخ سوال کم کم استرس شما از بین رفته و به آرامش می رسید.
 

در آسمان همیشه منتظر تغییر شرایط جوی باشید

وقتی هواپیما در ارتفاعات از یک منطقه کم فشار وارد منطقه ای پر فشار می شود، برای مسافران حسی مانند رانندگی روی سنگ ریزه ها را خواهد داشت و در سفر تکان هایی را تجربه خواهید کرد. لذا با دانستن این موضوع کمتر دچار ترس خواهید شد.  در برخی موارد خاص حتی ممکن است، برخورد با آشفتگی هوایی باعث ایجاد صدمات در مسافرین شود و آن هم در بیشتر موارد به خاطر نبستن کمربند ایمنی و یا پرتاب شدن وسایل شخصی بر روی صورت مسافران است.

البته معمولا خلبان ها پیش از تغییر در شرایط جوی به مسافران اطلاع رسانی می کنند تا دچار غافلگیری و ترس نشوند.
 

آب بنوشید

همین که در هواپیما احساس کردید ترس به سراغ شما آمده است، مصرف آب خود را افزایش دهید. با افزایش مصرف آب فرایند اکسیژن رسانی نیز بهتر انجام می گیرد و سریعتر به آرامش می رسید. ترس از هواچیما چیزی نیست که همیشه با شما همراه باشد و پس از چندین بار تجربه پرواز این ترس کاملا از بین خواهد رفت.
 

عضلات خود را شل کنید

همیشه بروز ترس و اضطراب با سفت شدن عضلات همراه است و از نشانه های همیشگی افرادی است که دچار ترس و اضطراب می شوند. عضلات شانه و پاهای خود را شل کنید و تمرکز خود را بر راحت نگاه داشتن بدنتان بگذارید. هم حواستان کمی پرت می شود و هم کم کم ترستان از بین می رود. هر چقدر بیشتر تقلا کنید و به خود سخت بگیرد مسلما شرایط بدتر خواهد شد، پس راحت باشید.
 

نفس عمیق بکشید

به هنگام احساس بروز ترس و استرس به تمرین نفس کشیدن بپردازید و نفس های خود را عمیق تر کنید. وقتی چندین بار نفس عمیق بکشید و شش های تان را با این تمرین عادت دهید؛ کم کم میزان استرس کاهش یافته و راحتتر خواهید شد. مطمئن باشید که تمرین نفس کشیدن در کاهش ترس شما بسیار موثر است.
 
تمام حرف ما این است که این ترس، مسئله خیلی پیچیده و غیر قابل حلی نیست. به سن و سال و گذشته ربطی ندارد و امکان دارد که در وجود هر کسی پیدا شود. تمام آنکه باید به آن توجه کنید نحوه برخورد با آن است. می توانید با افزایش اطلاعات خود در مورد سفر با هواپیما، انواع آن و ایمنی های پیش از پرواز و حین پرواز؛ از امنیت سفر خود اطمینان خاطر حاصل کنید؛ تا تجربه سفری لذت بخش را داشته باشید.3
 

درمان فوبیا پرواز یا ترس از پرواز 

درمان فوبیا با روش‌های مختلفی در جلسات مشاوره کنترل استرس انجام می‌شود، اما در ادامه سه روش درمانی کارآمد برای درمان ترس از پرواز را شرح داده‌ایم.
 

شناخت درمانی

درمان شناختی یکی از موثرترین راهکارهای درمانی برای ترس از پرواز است. افراد مبتلا، پرواز و بودن در هواپیما را بسیار خطرناک‌تر از چیزی که هست می‌پندارند. این درمان طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به پرواز تغییر می‌دهد.
 

حساسیت زدایی منظم

حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد که شامل موارد زیر می‌باشد.

الف) تهیه لیست از حالت‌ها و موقعیت‌هایی که در فرد اضطراب ایجاد می‌کند. به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند تا اضطراب آورترین محرک

ب) یادگیری روش‌های آرمیدگی و ریلکسیشن

ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند به ترتیب تا اضطراب آور ترین، در حالی که فرد کاملا ریلکس است.
 

مواجهه درمانی

این روش درمانی شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار می‌گیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می‌کند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود.

برای آن که روش‌های درمانی موثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسئله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات درمانی با روانشناس و متعهد شدن به برنامه درمانی، باعث می‌شود فوبیا پرواز به راحتی درمان شود. در موارد شدید تر، می‌توان ابتدا از یک دوره دارو درمانی مانند داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد افسردگی استفاده کرد و سپس بعد از کاهش علائم، روان درمانی را آغاز کرد.1

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.eavar.com
3.www.samtik.com