کمبود ویتامین ث چه عوارضی به دنبال دارد

ویتامین C چیست؟

ویتامین‌ها موادی هستند که بدن در مقادیر کم برای حفظ سلامتی خود به آن‌ها نیاز دارد. ویتامین ث یکی از این مواد است و با نام اسید اسکوربیک (ascorbic acid.) هم شناخته می‌شود. بدن قادر به ساخت این ویتامین نیست و بنابراین بدن نیاز خود را از طریق رژیم غذایی تامین می‌کند. 

ویتامین ث برای ساخت کلاژن لازم است. بدن به این ماده برای سلامت و اصلاح بافت‌های مختلف بدن نیاز دارد، این بافت‌ها عبارتند از:

پوست
استخوان
غضروف
رباط‌ها و تاندون‌ها
دیواره رگ‌های خونی
دندان‌ها

بهترین منابع غذایی ویتامین C

غذاهای سرشار از ویتامین ث گوناگونی وجود دارد، این غذاها شامل:

مرکبات، مانند پرتقال، گریپ فروت، لیمو ترش و شیرین

انواع توت‌ها یا بری‌ها مانند توت فرنگی،بلوبری و کرنبری

گرمک و هندوانه

میوه‌ی کیوی

سبزیجاتی مانند اسفناج، فلفل سبز و قرمز، گوجه، گل کلم، کاهو، بروکلی، کلم بروکسل، سیب زمینی

برخی از غذاها مانند غلات صبحانه  با اضافه کردن ویتامین ث غنی می‌شوند. همچنین شیر تازه، ماهی و جگر و قلوه گاو و گوسفند هم حاوی مقادیر فراوانی از این ماده هستند.

بیش‌تر ویتامین ث رژیم غذایی انسان از میوه‌ها و سبزیجات تامین می‌شود. پختن میوه‌ها و سبزیجات میزان ویتامین موجود در آن‌ها را تا یک سوم کاهش می‌دهد.1

علائم کمبود ویتامین C چیست؟

لثه های ملتهب و خونریزی از آنها

یکی از شناخته شده‌ترین نشانه های کمبود ویتامین C خونریزی آسان از لثه ها، به ویژه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان است. لثه های متورم از التهاب حکایت دارد و مصرف ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان می تواند به بهبود آن کمک کند. مطالعات نشان داده اند که مصرف ویتامین C کافی با سلامت بهتر لثه پیوند خورده است.

شل شدن دندان ها

در کنار خونریزی و احساس درد در لثه ها، کمبود ویتامین C می تواند به شل شدن دندان ها نیز منجر شود. ضعف استخوان، غضروف، دندان ها و بافت همبند می تواند به شل شدن و پوسیدگی دندان ها و در نهایت از دست دادن دندان منجر شود.

لثه های ناسالم و دیگر ضعف های ساختاری به واسطه کمبود ویتامین C می توانند موجب شل شدن و حتی افتادن دندان ها شوند.

خونریزی از بینی

خونریزی از بینی می تواند برای افراد بسیاری رخ دهد و ارتفاع زیاد یا خشکی دلیل آن باشد، اما این شرایط یکی از نشانه های کمبود ویتامین C نیز محسوب می شود.

رگ های خونی در بینی برای حفظ استحکام خود به کلاژن وابسته هستند و ویتامین C برای تولید کلاژن ضروری است. خونریزی از بینی زمانی رخ می دهد که رگ های خونی کوچک در این قسمت از بدن پاره می شوند، از این رو خون دماغ شدن های مکرر می تواند نشانه ای از ضعف رگ های خونی در بینی باشد.

پوست خشک و زبر

کلاژن پوست را انعطاف پذیر نگه می دارد و ظاهری جوان به آن می بخشد و بر همین اساس است که بسیاری از محصولات زیبایی حاوی کلاژن هستند. از این رو، جای شگفتی نیست که کمبود ویتامین C اثر منفی بر ظاهر و بافت بزرگترین اندام بدن انسان داشته باشد.

زمانی که بدن با کمبود ویتامین C مواجه است، احتمال خشکی، زبری، پوسته پوسته و قهوه ای رنگ شدن پوست نیز افزایش می یابد. این شرایط به دلیل تولید کلاژن ناکافی شکل می گیرد.

موخوره

موخوره و حتی شکنندگی ناخن ها می توانند نشانه ای از سطوح کم ویتامین C باشند. از آنجایی که مو یک بافت غیر ضروری در نظر گرفته می شود، مواد مغذی مانند ویتامین C پیش از این که در دسترس آن قرار بگیرند، ابتدا به اندام ها و بافت های مهم‌تر ارسال می شوند.

در شرایطی که ممکن است با دیگر نشانه های کمبود ویتامین C مواجه نباشید، بدن تغذیه بخش های دیگر با این ویتامین را هدف قرار داده و از نعمت موی درخشان و ناخن هایی قوی بی بهره خواهید شد.

تغییرات خلقی

در شرایطی که ویتامین C بیشتر به واسطه توانایی خود در مبارزه با بیماری های جسمانی مشهور است، اما این ماده مغذی می تواند به همان اندازه در پرهیز از مسائل روانی نیز نقش داشته باشد. کمبود ویتامین C می تواند موجب آسیب عصبی شود و افزودن این ماده مغذی به رژیم غذایی می تواند علائم اضطراب، افسردگی و اختلال دو قطبی را بهبود بخشیده یا معکوس کند.

خستگی مزمن

دلایل مختلفی می توانند به احساس خستگی مزمن منجر شوند، اما کمبود ویتامین C یکی از مواردی است که نباید نادیده گرفته شود. علائم اولیه ممکن است شامل کسالت و خستگی باشند که احتمالا در نتیجه بیوستنز معیوب کارنیتین شکل می گیرند.

کارنیتین ماده ای است که برای کمک به انتقال اسیدهای چرب اساسی به سلول های تولیدکننده انرژی توسط بدن تولید می شود.

افزایش وزن

اگر ورزش می کنید و رژیم غذایی خوبی دارید، اما همچنان وزن اضافه می کنید، ممکن است سطوح کم ویتامین C دلیل شکل گیری این شرایط باشد.

ویتامین C به پشتیبانی از تولید انرژی توسط سلول ها کمک می کند و سطوح کم این ماده مغذی با آهنگ کند سوخت و ساز پیوند خورده است. سوخت و ساز آهسته احتمال افزایش وزن را بیشتر می کند. جای شگفتی نخواهد بود که این اثر کمبود ویتامین C با احساس خستگی همزمان شود.

کبودی

بدن برخی افراد به راحتی کبود می شود و مشخص شده است که دلایل پزشکی از جمله کمبود ویتامین C می توانند در پس این رویداد قرار داشته باشند.

جدا از افزایش سن و اثرات جانبی برخی داروها، کمبود ویتامین C می تواند یکی از دلایل کبود شدن راحت بدن انسان باشد.

سطوح کم آهن

برخی ویتامین ها، مواد معدنی و عناصر برای ارائه بهترین نتیجه به مواد دیگر وابسته هستند و ویتامین C و آهن از چنین رابطه ای برخوردار هستند. بدن دو نوع آهن را جذب می کند که شامل هم و غیرهم می شوند. در شرایطی که آهن هم معمولا از منابع حیوانی سرچشمه می گیرد و به راحتی جذب می شود، آهن غیرهم این گونه نیست.

آهن غیرهم معمولا از منابع گیاهی سرچشمه می گیرد و به راحتی در بدن جذب نمی شود. ویتامین C به بدن در جذب کارآمدتر آهن غیرهم کمک می کند و نشان داده است که نشانگری قوی برای وضعیت آهن محسوب می شود. کمبود آهن و ویتامین C معمولا دست در دست یکدیگر دارند.

مفاصل متورم و دردناک

سطوح کافی ویتامین C ممکن است به پیشگیری از انواع آرتریت کمک کند، در شرایطی که مقدار بیش از حد آن نیز می تواند مشکل ساز باشد. البته مصرف بیش از حد ویتامین C بسیار نادر است. مقدار مصرف توصیه شده روزانه ویتامین C برای زنان 75 میلی گرم و برای مردان 90 میلی گرم است.

نتایج مطالعه ای که در دانشگاه دوک انجام شد، نشان داد در بدن سوژه های حیوانی که مقدار بسیار زیاد ویتامین C دریافت کرده بودند پروتئینی ترشح می شود که استخوان ها را تحت تاثیر قرار داده و تسریع آسیب مفصلی و درد در سوژه های مبتلا به آرتروز را موجب شد.

مطالعه ای دیگر نیز نشان داد افرادی که کمبود ویتامین C دارند در مقایسه با افراد سالم سه برابر احتمال بیشتری دارد به آرتریت روماتوئید مبتلا شوند.

اسکوروی

این بیماری بسیار نادر است، اما اگر در بدن خود به میزان کافی ویتامین C نداشته باشید ممکن است نشانه های اسکوروی (Scurvy) را تجربه کنید.

اسکوروی با سطوح کم ویتامین C پیوند خورده است و می تواند به شکل گیری علائمی مانند خستگی بیش از حد، خونریزی بی دلیل، و ایجاد زخم در لثه منجر شود و همچنین درد و تورم در اندام ها را به همراه دارد.2

میزان نیاز روزانه به ویتامین ث

میزان نیاز روزانه به ویتامین ث در گروه‌های مختلف سنی از این قرار است:

از بدو تولد تا 1 سالگی: 35 میلی گرم
از 1 تا 3 سالگی: 35 تا 40 میلی گرم
از 4 تا 12 سال: 40 تا 60 میلی گرم
در دوره نوجوانی: 60 تا 100 میلی گرم
در سنین بزرگسالی: 60 تا 100 میلی گرم
خانم‌های باردار و شیرده: 80 تا 100 میلی گرم
افراد سیگاری: 120 میلی گرم3


پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.asriran.com
3.www.jadidtarin.com