چه عواملی باعث جرم گرفتن دندانها می شود؟

همه ما در زندگی خود بارها با اصطلاح جرم گرفتن دندان و جرم گیری برخورد کرده‌ایم. اکثریت مردم جرم گیری دندان را به نوعی همان سفید کردن دندان یا تغییر رنگ آن در ذهن خود متصور می‌شوند در حالی که جرم گیری دندان با مبحث سفید کردن دندان کاملا متفاوت است. برخی از افراد هم جرم گیری دندان را باعث از بین رفتن مینای دندان دانسته و از این روش استفاده نمی‌کنند. در ادامه تفسیری مختصر و مفید در مورد جرم دندان و خطاهایی که منجر به جرم گرفتن دندان می شود ذکر می‌گردد.

جرم دندان چیست؟

هنگامی که افراد به سلامت دندان های خود اهمیت نمی دهند و پس از وعده های غذایی مسواک نمیزنند به مرور لایه ای از مواد غذایی بر روی دندان ها می نشیند.این لایه های بسیار نازک و غیر قابل رویت همان جرم ها هستند که در ابتدا بی خطرند و ظاهر دندان را به هیچ عنوان از فرم نمی اندازند اما تنها کافی است که چند روز از عمر این لایه های نازک بگذرد. کم کم دهان شروع می کند به ایجاد بوی بد و مواد غذایی که حالا دیگر چندان هم غذایی نیستند تبدیل به اسیدهایی می شوند که باعث ایجاد حفره در دندان می شود و دندان را اصطلاحا کرم زده می کنند.1

جرم گیری چیست؟

جرم گیری دندان عبارتست از پاکسازی دندان‌ها با استفاده از ابزارهای دندان پزشکی یا دستگاه فراصوت (اولتراسونیک) که به فرآیند جرمگیری دندان کمک می‌کند. جرم گیری دندان، سطح دندان را تمیز کرده و زبری آن را رفع می کند.

علائم و نشانه 

برخلاف پلاک، که یک لایه پنهان از باکتری است، جرم دندان از مواد معدنی تشکیل شده که امکان مشاهده آن به سادگی در دهان وجود دارد. رایج­ترین نشانه رسوب دندان وجود یک رنگ زرد یا قهوه­ای بر روی دندان یا لثه است. تنها راه برای اطمینان از وجود رسوب و جرم دندان و حذف آن مراجعه به دندان­پزشک است.

روشهای جرم گیری دندان (انواع جرم گیری دندان)

در واقع سه روش اصلی برای جرمگیری دندان وجود دارد :

۱. روش دستی جرم گیری دندان، که روشی است قدیمی و بسیار دردناک و زمان بر
 
۲. روش استفاده از دستگاههای جرم گیری دندان( اولتراسونیک و یا پیزوالکتریک)، که روش شایع در مطبها و کلینیکهای دندانپزشکی است.
 
۳. روش جراحی، که در موارد جرمهای گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.
 
توصیه مهم اینکه عمل کردن به روشهای خانگی مثل استفاده از خمیر دندانهای سیگاریها و یا پودرهای جرمگیری و .... عملا مضر وفاقد ارزش درمانی جرم گیری است. این مواد به علت بالا بودن درصد ساینده ها، مینای دندان را برداشته و دندانها را براق می کنند ولی بر جرم تشکیل شده روی دندانها تاثیری ندارند.
 
می توان به نحوی جرم گیری دندان و یا جرم گیری لثه را  به گرفتن جرم کتری و یا جرم سماور تشبیه کرد. چرا که همانطور که برای برداشتن جرم سماور و کتری باید از روشهای مکانیکی استفاده کرد، برای بر داشتن جرم دندان نیز فقط روشهای مکانیکی موثر است.2

خطاهایی که باعث جرم گرفتن دندان ها می شوند

خطای شماره یک: فقط یک بار در روز مسواک می زنید

مسواک زدن باعث می شود که پلاک های دندانی که نرم و چسبنده بوده و از بزاق، باقیمانده مواد غذایی و باکتری ها تشکیل شده اند از بین بروند. اگر این پلاک ها به خوبی از سطح دندان پاک نشوند، کلسیفیه شده (رسوب املاح کلسیم) و به جرم دندان تبدیل می شوند.

اگر متوجه شده اید که دندان هایتان با سرعت بیشتری جرم می گیرد، باید به جای یکبار، دو بار در روز و هر بار به مدت حداقل دو دقیقه با مسواکی نرم مسواک بزنید. لازم است که این کار را با دقت انجام دهید. دندان های بالا و پایین را به طور جداگانه مسواک بزنید و همیشه از طرف لثه ها به سمت دندان ها پیش بروید. نباید مسواک زدن بخش داخلی دندان ها را فراموش کنید.

خطای شماره دو: مواد غذایی شیرین و چسبناک زیادی مصرف می کنید

مواد غذایی چسبناک و شیرین مانند سوهان، گز و ... باعث تشکیل پلاک دندان می شوند، چون به سطح دندان ها می چسبند. هر چه میزان این پلاک ها بیشتر شود، به این معنی است که احتمال جرم گرفتن دندان ها نیز بالا می رود.

برای داشتن دندان ها و لثه های سالم لازم است که هر شش ماه یکبار و در برخی موارد خاص، بیش از این دندان هایتان را جرمگیری کنید.

برای پیشگیری از این مشکل باید از مصرف زیاد مواد غذایی شیرین و چسبناک مانند موز، میوه های خشک، پاستیل و غیره بپرهیزید و بعد از مصرف، دندان هایتان را مسواک بزنید. اگر امکانش نیست حداقل بعد از مصرف این مواد غذایی، دهانتان را با آب شستشو دهید تا بقایای مواد غذایی از روی دندان ها پاک شوند.

خطای شماره سه: از خمیردندان استفاده نمی کنید

برخی افراد فکر می کنند مسواک زدن به معنای سابیدن دندان ها است. اکثر افراد نیز بدون خمیردندان و با بی دقتی تمام مسواک می زنند. درست است که استفاده از خمیردندان الزامی نیست، اما این ماده به پیشگیری از جرم دندان ها کمک زیادی می کند. همه خمیردندان ها حاوی ذرات سیلیس هستند که به عنوان یک ماده سابنده در فرمولاسیون آنها استفاده می شود و کار زدودن پلاک دندانی را ساده تر می سازد.

توصیه می کنیم به جای استفاده از خمیردندان های موسوم به ضدجرم، از خمیردندان های حاوی فلوئور استفاده کنید که در پیشگیری از پوسیدگی دندان ها نیز موثر هستند. خمیردندان های ضدجرم به دلیل اینکه به دفع پلاک دندان ها و باکتری های تشکیل دهنده آن کمک می کنند، با این نام خوانده می شوند. اگر شما دچار مشکلات دهانی مانند مشکلات مربوط به لثه ها یا حساسیت دندانی هستید، برای انتخاب خمیردندان مناسب با دندانپزشک مشورت کنید.

خطای شماره چهار: جرمگیری نمی کنید

خیلی از افراد از جرمگیری وحشت دارند و آن را عاملی برای خراب شدن دندان ها می دانند. اما جرمگیری که توسط دندانپزشک انجام می شود باعث رفع جرم های موجود روی دندان ها و زیر لثه می شود و تاثیر پیشگیرانه نیز دارد. در واقع مناطقی که دارای جرم باشند، راحت تر پلاک ها را نیز به خود جذب می کنند و دوباره جرم بیشتری روی هم انباشته می شود.

برای داشتن دندان ها و لثه های سالم لازم است که هر شش ماه یکبار و در برخی موارد خاص، بیش از این دندان هایتان را جرمگیری کنید. پزشک متخصص بیشتر راهنمایی تان خواهد کرد.

خطای شماره پنج: از نخ دندان استفاده نمی کنید

باروهای رایج غلطی در خصوص نخ دندان وجود دارد و خیلی از افراد سراغ آن نمی روند. اما تمیز کردن فضای بین دندان ها با کمک نخ دندان برای تکمیل کار مسواک لازم و ضروری است. این کار باعث می شود که پلاک های دندانی فضای غیرقابل دسترس مسواک، یعنی بین دندان ها و زیر کناره های لثه ها که باعث تشکیل جرم در این مناطق می شوند از بین بروند.

متخصصان توصیه می کنند که روزانه یک بار و شب ها برای تکمیل تاثیر مسواک، فضای بین دندان ها را به کمک نخ دندان تمیز کنید. این کار به ویژه برای افرادی که از مشکلات مربوط به لثه رنج می برند لازم است. فضای باز بین دندان ها (که در برخی موارد به دلیل افتادن دندان ایجاد می شود) جزو مناطقی هستند که بیشترین پلاک را به خود می گیرند.

خطای شماره شش: سالانه حداقل یکبار به دندانپزشک مراجعه نمی کنید

به خوبی می دانیم که هزینه های دندانپزشکی سرسام آور است. به همین دلیل هم اکثر مردم زمانی به دندانپزشک مراجعه می کنند که دندانشان در وضعیت نامساعدی قرار دارد. اما این کار وضعیت را بدتر می کند.

یادتان باشد ترمیم دندانی که به درستی صورت نگرفته باشد، یعنی ماده آمالگام یا کامپوزیت که برای پرکردن دندان استفاده می شود و تاج دندان بالاتر یا پایین تر از سطح دندان قرار بگیرد باعث بیشتر شدن پلاک دندانی شده و به این ترتیب جرم دندان نیز بیشتر می شود. لازم است که هر سال برای کنترل وضعیت دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنید.

خطای شماره هفت: ارتودنسی لازم را انجام نمی دهید

اگر وضعیت قرارگیری دندان هایتان درست نیست و به اصلاح دندان ها روی هم سوار شده و جفت و جور نباشند، نیاز به ارتودنسی وجود دارد. افرادی که این کار را انجام نمی دهند، بیشتر در معرض جرم گرفتن دندان ها قرار می گیرند.

پلاک دندانی در مناطقی که مسواک به دندان ها نمی رسد، بیشتر شکل می گیرد. انجام ارتودنسی باعث ردیف و مرتب شدن دندان ها شده و روشی برای پیشگیری از پوسیدگی و جرم دندانی محسوب می شود.3


پی نوشت:
1.avayerodkof.ir
2.www.beytoote.com
3.www.jadidtarin.com