کاهش وزن سریع و عوارض جبران ناپذیر آن

کاهش ۵کیلو در ۱۰ روز!

به همان اندازه که می‌خواهید بخورید و همچنان وزنتان کم شود!

روزی یک سایز کم کنید!

اینها ادعاهای مطرح‌شده در تبلیغات مبنی بر کاهش وزن سریع هستند.

در تبلیغات رژیم‌های سخت و مکمل‌های مؤثر در کاهش وزن ادعا می‌شود که شما می‌توانید بدون صرف زمان بدن لاغرتری داشته باشید. افراد سالانه ۳۳ میلیارد دلار برای محصولات کاهش وزن هزینه می‌کنند.

منظور از کاهش سریع وزن چیست؟

بسیاری از بازاریاب‌ها به مشتری‌ها قول “کاهش سریع وزن” را می‌دهند. دسته‌بندی همه آنها در یک گروه دشوار است.

این ادعاها مبنی بر سریع‌ترین رژیم‌های کاهش وزن را در گروه‌های زیر دسته‌بندی می‌کنیم:

رژیم‌های سم‌زدایی

یک خواننده مشهور، رژیم غذایی “سم‌زدایی کامل” را رایج کرد که حاوی آب، آب‌لیمو، شربت افرا و فلفل کاین بود. انواعی از این رژیم‌ها دست‌کم از دهه ۵۰ میلادی وجود داشته‌اند. آنها اغلب نوید “سم‌زدایی” را از طریق اماله می‌دهند.

قرص‌ها و مکمل‌های رژیمی

ده‌ها مکمل رژیم غذایی وجود دارند که ادعای سرعت بخشیدن به کاهش وزن را دارند. آنها ادعا می‌کنند که مانع جذب مواد مغذی، افزایش سوخت‌وساز بدن یا سوزاندن چربی می‌شوند.

رژیم‌های غذایی بسیار کم‌کالری (VLCDs)

یک روش اثبات‌شده برای کاهش سریع وزن، رژیم غذایی بسیار کم‌کالری است که تحت نظارت پزشکی (VLCD) قرار دارد. اکثر اطلاعاتی که در مورد کاهش سریع وزن شناخته‌ شده است، ناشی از مطالعات افراد در مورد این رژیم‌ها است.

کرم‌ها، دستگاه‌ها و روش‌های جادویی

به نظر می‌رسد پایانی برای ایده‌های مورد تردید برای کاهش سریع وزن وجود ندارد. در بیشتر این ادعاها وعده جایگزینی آن با رژیم یا ورزش مطرح می‌شود.1

خطرات کاهش وزن سریع چیست؟

شما را از دریافت مواد مغذی محروم می کند

بسیاری از رژیم های سریع و برنامه های غذایی یک گروه غذایی را به کلی حذف می کنند یعنی ممکن است مواد مغذی کلیدی، ویتامین ها و مواد معدنی که برای سالم ماندن نیاز دارید را از دست بدهید. برای مثال رژیم غذایی که در آن لبنیات حذف می شود سبب کمبود کلسیم می شود و رژیمی که کربوهیدرات ندارد به اندازه از آن فیبر دریافت نمی کنید. در رژیم کم کالری بسیار اهمیت دارد که به دریافت مواد مغذی مانند کلسیم، ویتامین D، ویتامین B-12، فولات و آهن توجه شود.

سرعت سوخت و ساز را کم می کند

کاهش وزن سریع معمولا به دلیل کمبود شدید کالری اتفاق می افتد برای مثال افرادی که از ۳۰۰۰ کالری در روز به ۱۲۰۰ کالری می روند. مشکل اینجاست که بدن این تغییر را به علت کمبود و محدودیت منابع غذایی شناسایی می کند و به همین دلیل بدن به حالت قحطی می رود. در نتیجه، سرعت سوخت و ساز پایین می آید تا بدن انرژی ذخیره کند و تمایل آن به ذخیره چربی نیز بیشتر می شود. پژوهشگران با بررسی رژیم های غذایی بسیار کم کالری به این نتیجه رسیدند که شرکت کنندگان در این نوع رژیم ها هرچقدر وزنشان کمتر می شود سرعت سوخت و سازشان نیز پایین تر می آید. در نهایت این کندی سرعت سوخت و ساز منجر شد شرکت کنندگان دوباره وزنشان بازگردد و حتی اضافه وزنشان از ابتدای کار نیز بیشتر شود.

گاهی به جای چربی، عضله می سوزاند

وقتی وزن کم می کنید، می خواهید از دست قسمت هایی دارای بافت چربی و نه بافت عضلانی خلاص شوید. تا به حال کسی نبوده است که از درصد بالای بافت عضلانی خود شکایت کند اما اگر خیلی سریع کالری کم کنید بافت عضلانی نیز دچار آسیب می شود. رژیم های غذایی بسیار کم کالری بدن را مجبور می کند تا برای تامین انرژی بافت عضلانی را نیز بشکند. با از دست دادن بافت عضلانی باید با فرم زیبای بدن خود خداحافظی کنید و سرعت سوخت و ساز نیز کم می شود. عضله از نظر سوخت و ساز نسبت به چربی خیلی فعالتر است یعنی نیم کیلو عضله کالری بسیار بیشتری نسبت به نیم کیلو چربی می سوزاند. در واقع از دست دادن بافت عضلانی با سوزاندن کالری کمتر در طول روز برابر است. تثبیت بافت عضلانی کمک می کند سوخت و ساز بالا بماند. تراکم مواد معدنی استخوان نیز ممکن است با کاهش وزن سریع کاهش بیابد این یعنی در خطر پوکی استخوان قرار می گیرید. کاهش وزن سریع در چند هفته ابتدایی بیشتر برنامه های غذایی شایع است. با این حال کاهش وزن باید به صورت نرمال نیم تا یک کیلوگرم در هفته باشد. اعداد بالاتر از این مطمئناً چیزی بیشتر از چربی را شامل می شوند.2

شل شدن و افتادگی پوست

شل شدن و افتادگی پوست پس از لاغری سریع به دلیل از دست دادن آب و عضله همراه با چربی است. پس از شل شدن پوست، برگشت به حالت اولیه برای افراد بسیار دشوار و گاهی غیرممکن است و آن ها را وادار به انجام عمل های جراحی جهت از بین بردن این افتادگی ها می کند، زیرا هدف افراد از کاهش وزن، حفظ تناسب اندام و زیبایی اندام است.

قاعدگی نامنظم

یکی دیگر از عوارض لاغری سریع در زنان، مختل شدن چرخه قاعدگی در آن هاست. فشار و استرسی که کاهش وزن فوری به بدن وارد می کند می تواند بر زمان قاعدگی شما تاثیر داشته باشد. هر چه سرعت روند لاغری شما بیشتر شود، احتمال وقوع قاعدگی نامنظم بیشتر است. یکی از دلایل این موضوع کبمود ویتامین های محلول در چربی شامل A ، D ، K، و E در دوران رژیم سخت است که می تواند باعث بر هم خوردن چرخه قاعدگی شود.

تغییر ذائقه

علاقه افراد به یک غذای خاص ناشی از افزایش یا کاهش یک هورمون است. از آنجایی که یکی از عوارض کاهش وزن فوری یا لاغری سریع، تغییر یا اختلال هورمونی است. تغییر هورمونی در نحوه انتقال اطلاعات گیرنده های طعم به مغز تأثیر می گذارد و  ذائقه ما را تغییر می دهد. برای مثال سطح کورتیزول خون هنگام قاعدگی بالا می رود، افزایش این هورمون، طی فرآیند هایی نیاز بدن به گلوکز را بیشتر می کند و فرد تمایل به مصرف مواد قندی دارد.

کاهش وزن سخت تر

استپ وزنی واژه آشنا برای همه کسانی است که به سرعت وزن کم کرده اند. این نقطه، فلات وزنی نام دارد. این اتفاق ناشی از کاهش متابولیسم بدن و از دست دادن توده عضلانی همراه با چربی است. به عبارت دیگر، بدن عادت کرده است تا با کالری کمتری نیازی های خود را برطرف کند، برای همین شما باید حتی از آن چه که قبلا می خوردید هم کمتر بخورید تا وزن کم کنید. اتفاقات مضر و زنجیروار کاهش وزن فوری و ناگهانی، همواره سلامت افراد را تهدید می کند.

احساس افسردگی و عدم رضایت

یک مطالعه در دانشگاه کالج لندن نشان داد که کاهش وزن فوری لزوماً سلامت روان را بهبود نمی بخشد. به گزارش سی ان ان، افرادی که بیش از ۵ درصد از وزن بدن خود را  به سرعت کاهش دادند، ۵۲ درصد بیشتر از افرادی که در وزن اصلی خود باقی ماندند، دارای خلق و خوی افسرده هستند.

خطرات و عوارض جدی لاغری سریع

علاوه بر موارد فوق، کاهش وزن سریع می تواند خطرات دیگری نیز داشته باشد که شاید با آنها آشنا باشید.

کم آبی بدن

سنگ کیسه صفرا

سوء تغذیه

خستگی

سردرد و سرگیجه

یبوست

ریزش مو 3

آیا کاهش سریع وزن همیشه ایده خوبی است؟

رژیم‌های کاهش وزن سریع می‌توانند اثرات بدی داشته باشند، اما یکی از عوارض آن بیشتر چاق شدن است. به همین دلیل، رژیم‌های غذایی با کالری بسیار کم (VLCDs) گزینه مناسبی برای کاهش وزن برای مبتلایان به چاقی (دارای شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از ۳۰) در نظر گرفته می‌شود که نیاز به کاهش سریع وزن برای هدفی خاص مانند جراحی کاهش ‌وزن دارند.

این‌گونه رژیم‌ها باید تحت نظارت پزشک انجام شوند که معمولاً چندین هفته به طول می‌انجامند. وعده‌های غذایی متعادل هستند اما هزینه آنها نسبتاً بالا است و در طی زمان هزاران دلار خرج بر می‌دارد. در رژیم‌های کم‌کالری VLCD مطمئناً ۱۵ تا ۲۵ درصد از وزن بدن در ۱۲ هفته کاهش می‌یابد. این آمار در مورد کسانی است که برنامه را تا پایان انجام می‌دهند چراکه در حدود ۲۵ درصد تا نیمی از مردم برنامه را کامل نمی‌کنند. زمانی که رعایت رژیم متوقف شود وزن سریعاً به میزان اولیه بازمی‌گردد. برخی از متخصصان معتقدند بهتر است از رژیم‌های منظمی استفاده شود که پس از کاهش وزن بتوان آن را ثابت نگه داشت.1


پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.kermany.com
3.www.fitlady.ir