کمبود وزن و راهکارهای درمان آن

در چه صورت شخص دچار کمبود وزن است؟

سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها به افراد توصیه می‌کند از شاخص توده بدنی(BMI) برای تشخیص این که آیا دچار کمبود وزن هستند، وزنشان متعادل است، یا اضافه وزن دارند، استفاده کنند.

استفاده از شاخص توده بدنی شیوه سنجش مناسبی برای وزن فرد به‌ حساب می آید، زیرا وزن را نسبت به قد می‌سنجد.

به‌ عنوان مثال، ممکن است برای فردی قد بلند، وزن ۸۰ کیلوگرم متناسب باشد، اما فردی قد کوتاه با این وزن، دارای اضافه وزن در نظر گرفته شود.

فرد می‌ تواند شاخص خود را از طریق فرمول BMI محاسبه کند. محدوده BMI شامل موارد زیر است:

کمبود وزن: کمتر از ۱۸٫۵

وزن عادی: ۱۸٫۵ تا ۲۴٫۹

اضافه وزن: ۲۹٫۹ تا ۲۵

اضافه وزن شدید: ۳۰ و بالاتر

این محاسبات و ارقام ممکن است برای ورزشکاران حرفه‌ ای یا استقامتی که بدن عضلانی دارند، چندان درست نباشد، زیرا وزن ماهیچه‌ ها بیشتر از چربی است.
 

علل کمبود وزن

دلایل مختلفی وجود دارد که می‌تواند باعث کمبود وزن شود. گاهی ممکن است چند عامل مختلف باعث این عارضه شوند.

دلایل کمبود وزن شامل موارد زیر است:
 

سابقه خانوادگی

برخی افراد به دلیل خصوصیات جسمانی موروثی از BMI طبیعی برخوردار نیستند.
 

متابولیسم بالا

اگر فرد متابولیسم بالایی داشته باشد، ممکن است حتی در صورت خوردن غذاهای پر انرژی، وزن زیادی به دست نیاورد.
 

فعالیت زیاد بدنی

ورزشکاران یا افرادی که درگیر فعالیت های بدنی زیادی هستند، مانند دونده‌ها، ممکن است میزان قابل توجهی کالری بسوزانند و این منجر به کمبود وزن شود.
 

بیماری جسمی یا بیماری مزمن

برخی از انواع بیماری‌ ها می‌ توانند باعث حالت تهوع، استفراغ و اسهال شوند و جلوی افزایش وزن را بگیرند.

بیماری‌ هایی هم ممکن است اشتهای فرد را کاهش دهد، از جمله سرطان، دیابت، اختلالات تیروئید و شرایط گوارشی مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو.


 

بیماری روانی

اختلالات روانی، از جمله افسردگی، اضطراب و وسواس، می تواند باعث بی‌اشتهایی شود.

پزشک می‌تواند به فرد کمک کند تا علت پایین بودن BMI خود را تشخیص دهد و برنامه‌ای درمانی برای رسیدن به وزن متعادل در پیش بگیرد.

در صورتی که فردی دچار کمبود وزن باشد، روش‌های متنوعی برای افزایش وزن وجود دارد که می‌تواند آنها را امتحان کند.

با پیروی از یک رژیم غذایی سالم، شامل غذاهای پرکالری، می‌توان وزن را افزایش داد.

پزشک ممکن است شخصا رژیم خاصی را توصیه کند یا فرد را به متخصص تغذیه ارجاع دهد.

رژیم افزایش وزن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
 

افزودن میان وعده‌ها

میان وعده‌های کربوهیدرات با پروتئین بالا و غلات کامل می‌تواند به فرد در افزایش وزن کمک کند. به‌عنوان مثال، کره بادام زمینی، چیپس پیتا و بادام.

خوردن روزانه چندین وعده غذایی کوچک: گاهی اوقات فرد به دلیل عدم توانایی در خوردن وعده های غذایی مفصل، دچار کمبود وزن شود.

برای رفع این مساله، فرد می‌تواند چندین وعده غذایی کوچک را در طول روز بخورد.
 

گنجاندن منابع غذایی اضافی در رژیم غذایی روزانه

فرد می‌تواند منابع غذایی پرکالری را به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کند، مانند ریختن بادام خرد شده در غلات یا ماست، تخمه آفتابگردان، روی سالاد یا داخل سوپ، یا کره گردو، روی نان تست سبوس‌دار.
 

اجتناب از کالری‌های بی‌فایده

خوردن غذاهای پرکالری ممکن است باعث افزایش وزن شود، اما این غذاها چربی‌های اضافی نیز دارند، که می‌تواند بر قلب و رگ‌های فرد تأثیر بگذارد. در هر رژیمی، باید از غذاهایی که قند و نمک زیادی دارند، پرهیز کرد. 1
 

عوارض کمبود وزن

کمبود وزن ممکن است بطور ثانویه یا به صورت علامت یک بیماری ضمیمه بروز کند و یا اینکه علت اصلی بیماری فرد باشد.

کاهش وزن بدون توجیه ممکن است نیاز به تشخیص حرفه ایی پزشکی داشته باشد.

یکی از مهم ترین دلایل کمبود وزن در تمام سنین، وضیعت نامطلوب تغذیه می باشد که به دلایل مختلف از جمله عدم تامین مواد مغذی کافی یا شرایط استرس بیماری و جراحی ایجاد می شود.

عدم تامین مواد مغذی به خصوص در کودکان و نوجوانانی که در سن رشد قرار دارند اهمیت خاصی دارد، زیرا سلامت و کیفیت زندگی در سال های آینده با سلامتی و وضیعت تغذیه ای در دوران کودکی ارتباط مستقیم دارد.

بسیاری از افراد مبتلا به کم وزنی ممکن است استقامت فیزیکی و سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند که آن ها را مستعد عفونت می نماید.

افراد مبتلا به کم وزنی همراه با سوءتغذیه در معرض خطر بیشتری می باشند، زیرا علاوه بر اینکه دریافت کالری آن ها ممکن است کافی نباشد، دریافت و جذب سایر مواد مغذی اساسی خصوصا اسیدآمینه های ضروری و ریزمغذی های دیگر همانند ویتامین ها و مواد معدنی نیز کافی نمی باشد.

در زنان، کم وزنی شدید می تواند سبب آمنوره (قطع قاعدگی)، ناباروری و عوارض جانبی در بارداری شود.

همچنین سبب ریزش مو و کم خونی (آنمی) می گردد. کم وزنی از عوامل خطر اثبات شده برای پوکی استخون (استئوپروز) حتی در افراد جوان می باشد.

پوکی استخوان یک عارضه پنهان است زیرا تشخیص آن در افراد در معرض خطر، آسان نیست.

بعد از اولین شکستگی، آسیب معمولا غیرقابل بازگشت است. حدس زده می شود زمانی که کمبود وزن با مصرف دخانیات و بیماری های مرتبط با کاهش وزن همراه شود بروز مشکلات ذکر شده بیشتر می شود. 2


 

درمان کمبود وزن

 

رژیم درمانی

به افراد دارای کمبود وزن توصیه می شود با افزایش کالری دریافتی وزن خود را افزایش دهند.

با مصرف غذاها پرکالری نظیر میوه های خشک، پنیرها و دانه های روغنی می توان به این هدف دست یافت.

وزن بدن ممکن است با مصرف مکمل ها نیز افزایش یابد.مکمل های گین آپ ، انترامیل استاندارد ، انترامیل پرپروتئین و کالری میل به افزایش وزن کمک می کند.. 
 

تمرین بدنی

یکی از راه های دیگر در افزایش وزن در افراد مبتلا به کمبود وزن، تمرین های بدنی است. هیپرتروفی عضلانی، توده بدنی را افزایش می دهد.

نشان داده شده است که وزنه برداری همراه با کمک به افزایش وزن در افزایش توده عضلانی نیز نقش دارد.

وزنه برداری همچنین در بهبود چگالی معدنی استخوان برای افراد کم وزن موثر بوده است.  تمرین بدنی به خودی خود ذاتا یک فعالیت کاتابولیک است که سبب کاهش مختصر در توده بدنی می شود. افزایش وزن در نتیجه جبران آنابولیک با بازتوانی بدن به وسیله هیپرتروفی عضلات اتفاق می افتد.

هیپرتروفی عضلات با افزایش پروتئین عضلات یا با افزایش ذخیره گلیکوژن عضلات صورت می گیرد.

تمرین بدنی به تحریک اشتها در افرادی که تمایل به خوردن ندارند نیز کمک می کند.
 

محرک های اشتها

محرک های اشتها؛ دارو، هورمون یا ترکیباتی هستند که اشتها را افزایش می دهند.

به طور طبیعی هورمون های نروپپتیدی نظیر گرلین، اورکسین و نوروپپتید Y و داروها سبب افزایش احساس گرسنگی شده که در نتیجه آن مصرف غذا افزایش می یابد. 3

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.beytoote.com
3.www.karenpharma.com