نقش آپاندیس در بدن

نقش آپاندیس در درون بدن انسان کاملاً مشخص نیست. تا مدت‌ ها گمان می‌ رفت که عضوی ساده و جزئی در بدن است که نقش مفیدی هم ندارد.

اما تحقیقات جدید‌تر نشان می‌ دهند که آپاندیس می‌تواند نقش ایمن‌ سازی را بر عهده داشته باشد که به تعادل‌ سازی مجدد سیستم بدن، پس از ابتلا به هرگونه بیماری مرتبط با گوارش می‌ پردازد.

نوع بافت خاص که به سیستم لنفاویِ مقابله با عفونت نیز مرتبط است در آپاندیس رویت شده است.

این بافت موجب رشد باکتری‌ های مفید شکم می‌ شود و از این طریق به فرایند هضم و سیستم ایمنی بدن کمک می‌ رسانند.

تحقیقات نشان داده‌ اند که دستگاه شکم، نوعی زیست لایه دارد؛ یعنی لایه‌ ای نازک از میکروب‌ ها، مواد لزج و مولکول‌ های سیستم ایمنی و از طرفی این زیست لایه قابل توجه‌ ترین و رویت‌ شده‌ ترین عامل در آپاندیس است.

برخی متخصصین این نظریه را مطرح کرده‌اند که با از بین رفتن باکتری‌های مفید توسط برخی بیماری‌های خاص، باکتری‌های موجود در زیست لایه‌ی آپاندیس آزاد می‌شوند و شکم را دربر می‌گیرند.

با تمام این‌ها، به نظر همچنان برداشتن آپاندیس هیچ آسیب و تاثیر منفی بر سلامت فرد ندارد و افراد می‌ توانند بدون هیچ مشکلی بدون آن هم به زندگی خود ادامه دهند.

در برخی موارد، برداشتن آپاندیس ملتهب تاثیرات مثبت هم داشته است.

مطالعات نشان داده‌ که جوانانی که عمل جراحی آپاندیس داشته‌اند، کمتر در خطر التهاب روده بزرگ قرار دارند.
 

 

چه عواملی موجب بروز آماس آپاندیس می‌شود؟

دلیل ابتلا به آماس آپاندیس، همیشه معلوم نیست و اگرچه که می‌ توان آن را به عوامل ارثی مرتبط دانست اما هیچ راهی برای فهمیدن امکان ابتلا و یا زمان ابتلا به آن وجود ندارد.

این عارضه معمولا ناشی از یک یا دو مسئله است:

۱) عفونت‌های مرتبط با دستگاه گوارش (ویروسی، باکتریایی، قارچی) که به درون آپاندیس پخش می‌شوند.

۲) وجود هرگونه انسداد در دهانه آپاندیس.

درخصوص مورد دوم، چندین عامل مختلف برای چنین انسدادی پیش بینی می‌شود که عبارتند از:

بزرگ شدن بافت چرکی موجود روی دیواره آپاندیس

مدفوع سفت شده، انگل و رشد هرگونه ماده زائد دیگری

وجود هرگونه زخم و خراش در دستگاه گوارش

انواع آسیب‌ ها و زخم‌ های شکمی

وجود اشیای خارجی همچون میخ، سنگ و یا گلوله

آلودگی هوا نیز می‌ تواند عامل دیگری در جهت ابتلا به آماس آپاندیس باشد.

دانشمندان بر این باورند که افزایش آلاینده اُزون می‌تواند التهاب روده و یا امکان بروز عفونت در فرد را افزایش دهد.

در صورت عفونی شدن آپاندیس در فرد و یا مسدود شدن دهانه آن، باکتریِ موجود در آن ارگان به سرعت تکثیر می‌ شود.

اینگونه سلطه‌ ی باکتریایی منجر به عفونی شدن آپاندیس و در نتیجه مملو شدن آن از چرک می‌ شود. 1
 

علائم آپاندیس را می شناسید؟

درد در ناحیه شکم یکی از متداول ترین نوع دردها است. مثل دل درد ناشی از سندروم روده تحریک پذیر، مشکلات گوارشی، عفونت های دستگاه ادراری و بیماری های التهابی لگن، بیماری عفونی که در ناحیه لگن و رحم اکثر خانم ها اتفاق خواهد افتاد.

شما ممکن است که دل دردهای زیادی را تجربه کرده باشید اگر دچار یبوست، مسمومیت غذایی، سنگ کلیه، مشکلات گوارشی شده باشید. بنابراین بسیار مهم است که به دنبال دیگر نشانه های آپاندیس باشید اگر احساس دل درد می کنید.
 

علائم رایج آپاندیس

هنگام ایجاد آپاندیس افراد دیگر علائم آن را تجربه می کنند از جمله:

بی اشتهایی

تهوع

استفراغ

تب خفیف

عدم توانایی خارج کردن گاز و یا کار کردن روده

تورم شکم

یبوست یا اسهال

بسیار مهم است که بدانید اگر آپاندیس گرفته باشید وقتی که می چرخید، نفس عمیق می کشید، سرفه یا عطسه می کنید درد شدیدی در ناحیه شکم احساس می کنید. درد در قسمت پایین شکم کمتر خواهد شد و اگر با دست آن ناحیه را فشار دهید و سریع رها کنید درد زیادی احساس خواهید کرد.
 

علائم آپاندیس در کودکان و نوزادان

درد ناشی از آپاندیسیت در اطفال و نوزادان ممکن است ناحیه‌ی مشخصی نداشته باشند و تمام بدن به لمس حساس شود یا در مواردی ممکن است اصلا دردی وجود نداشته باشد.

درباره‌ ی این گروه سنی ممکن است حرکات روده وجود نداشته باشد و معمولا اسهال در آنها نشانه‌ی مشکلات دیگری به‌شمار می‌ رود.

هرچند ممکن است کودکان و نوزادان مانند بزرگسالان درد را در یک ناحیه‌ ی مشخص تجربه نکنند، بااین‌حال درد شکمی جزو متداول‌ ترین علائم بروز آپاندیسیت در این گروه سنی به‌ شمار می‌ رود.
 

علائم آپاندیس در افراد مسن و زنان باردار

سالخوردگان و زنان باردار ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنند.

درد شکمی در این گروه از افراد ممکن است خفیف‌ تر باشد یا کمتر احساس شود درعوض علائمی مانند تهوع، استفراغ و تب بیشتر شایع است.

اگر آپاندیسیت بعد از سه ماهه‌ ی اول دوران بارداری بروز کند درد معمولا به سمت راست و یک‌ چهارم بالای شکم حرکت می‌ کند.

فرد بیمار ممکن است دردهایی از نوع برگشتی یا دردهای جانبی دیگری را نیز تجربه کند، اما درصورت وجود درد معده احتمالا فرد به مشکل دیگری غیر از آپاندیسیت دچار شده است. 2


 

پزشک چگونه آپاندیس را تشخیص می‌ دهد؟

پزشک معمولا این عارضه را با انجام مواردی که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت تشخیص می‌ دهد:
 
۱. بررسی علائم
معمولا از بیمار خواسته می‌شود درباره‌ی علائم و شدت و مدت‌ زمان آنها اطلاعاتی را در اختیار پزشک قرار بدهد.
 
۲. بررسی سوابق پزشکی بیمار
برای ردکردن احتمال بیماری‌ها یا سایر مشکلات جسمی، پزشک باید سوابق پزشکی بیمار را بررسی کند:

سابقه‌ی هرنوع بیماری یا جراحی قبلی؛

دارو‌ یا مکمل های غذایی که بیمار مصرف می‌‌ کند؛

اینکه آیا بیمار مواد مخدر مصرف می‌ کند یا خیر.
 
۳. معاینه بالینی
پزشک بیمار را معاینه می‌ کند تا اطلاعات بیشتری درباره‌ی نوع و علت درد به‌دست بیاورد.

معمولا پزشک قسمت‌هایی از شکم بیمار را لمس می‌کند یا فشار می‌دهد تا جای دقیق درد را پیدا کند.

گاهی ممکن است به آزمایشات لگنی یا رکتوم (روده) نیز نیاز باشد.
 
۴. آزمایشات پزشکی
انجام آزمایش ادرار یا خون می‌تواند به تشخیص آپاندیسیت یا مشکلات دیگری که با آپاندیسیت اشتباه گرفته شده‌اند کمک کند.

حتی ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق نیاز به انجام تست بارداری نیز داشته باشد.

در برخی موارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد ممکن است پزشک سی‌ تی‌ اسکن، MRI یا سونوگرافی تجویز کند:

آپاندیسیت مزمن یا پاره‌شدن آپاندیس؛

التهاب؛

انسداد در داخل آپاندیس؛

آبسه.


درمان آپاندیس

درمان آپاندیسیت معمولا با تجویز آنتی بیوتیک و تزریق وریدی آغاز می‌شود.

در مواردی که فرد دچار آپاندیسیت خفیف است، این عارضه با داروهای تزریقی و آنتی‌ بیوتیک‌ ها درمان می‌ شود.

در مرحله‌ی بعد متداول‌ ترین درمان، جراحی است که با نام آپاندکتومی (appendectomy) شناخته می شود.

معمولا برداشتن آپاندیس خطر التهاب و پارگی آن را کاهش می‌ دهد.

همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم درمان زودهنگام بسیار مهم است چون خطر عوارض آپاندیس را که می‌تواند به مرگ منجر شود، کاهش می‌ دهد.

در ادامه درباره‌ ی دو نوع جراحی که به‌عنوان درمان آپاندسیت شناخته می‌شوند صحبت خواهیم کرد:
 
۱. جراحی لاپاروسکوپی (Laparoscopic)
در این نوع درمان، جراح چندین برش کوچک ایجاد می‌کند و به‌وسیله‌ی ابزار خاصی آپاندیس بیمار را بر می‌ دارد.
 
مزایای جراحی لاپاروسکوپی
خطر عوارض ناشی از جراحی باز مانند انواع عفونت‌های بیمارستانی یا هر نوع عفونت بعد از جراحی را کاهش می‌ دهد؛

مدت‌زمان بهبودی کوتاه می‌شود.

در این نوع جراحی بیمار ۳ تا ۵ روز بعد از عمل می‌تواند فعالیت‌های فیزیکی خود را از سر بگیرد.
 
۲. جراحی لاپاراتومی (Laparotomy)
در این نوع جراحی نیز مانند جراحی‌ های باز دیگر برشی در محل آپاندیس، سمت راست پایین شکم ایجاد می‌ شود.

این نوع جراحی معمولا در مورد آپاندیس مزمن که فرد به‌طور مداوم به آپاندیسیت دچار می‌شود، مؤثر است.

این نوع جراحی به پزشک امکان می‌دهد که عفونت‌های ناشی از مشکلات آپاندیسیت در درون شکم را به‌خوبی پاکسازی کند.

در این نوع جراحی، بیمار بعد از ۱۰ تا ۱۴ روز توانایی انجام فعالیت‌ های روزمره خود را خواهد داشت.
 

عوارض جانبی تأخیر در درمان آپاندیس

تأخیر در درمان آپاندیسیت ممکن است عوارض جدی‌ای به‌همراه داشته باشد.

۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از شروع علائم بروز آپاندیسیت، التهاب آپاندیس ممکن است به پارگی و ترکیدن آن در شکم منجر شود.

این پارگی باکتری‌ها، مدفوع و هوا را به داخل شکم منتقل می‌کند و باعث عفونت و دیگر عوارض مرگبار می‌شود.

عفونت‌ هایی که معمولا ممکن است از بروز آپاندیسیت مزمن و مداوم به‌وجود بیاید شامل پریتونیت(peritonitis)، التهاب حفره‌ی شکمی یا آبسه است.

به خاطر داشته باشید که مصرف داروهای مسکّن ممکن است نشانه‌ های بروز عارضه را پنهان کند و درمان مؤثر را به تأخیر بیندازد. 3

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.mashreghnews.ir
3.www.chetor.com