چاودار (نام علمی: Secale montanum) گیاهی از خانواده‌ی گندمیان است، جزو غلات محسوب می‌شود و از نظر ظاهری هم شباهت زیادی به گندم دارد. این گیاه از آن دسته گیاهان است که هم در هوای گرم و هم در هوای سرد می‌روید. استفاده از چاودار (Rye) با توجه به ساده بودن کشت آن از عصر آهن در بسیاری از کشوارهای اروپای مرکزی برای تهیه کردن نان رواج داشته است. از آنجا که امکان کاشت این گیاه در هر محلی وجود دارد، به آن لقب غلات مردم فقیر را داده بوده‌اند. قدمت استفاده از این گیاه را تا ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تخمین می‌زنند.


ارزش غذایی چاودار

توجه به رژیم غذایی اهمیت زیادی دارد. غذاهایی که مصرف می‌کنید باید توانایی رفع نیازهای روزانه‌ی بدن شما را داشته باشند. با مصرف مواد غذایی مناسب، نه‌تنها بدن سالم‌تری خواهید داشت، بلکه از بروز بسیاری از بیماری‌ها نیز جلوگیری کرده‌اید. مردم در گذشته خواص چاودار را دست کم می‌گرفتند، اما امروزه افراد زیادی برای بهره‌مند شدن از خواص متعدد آن برای سلامتی، به استفاده از آن در اشکال آرد، پرک، ماکارانی، شیرینی و نان چاودار (که به نان روگن هم معروف است) روی آورده‌اند.

مواد غذایی موجود در ۱۲۸ گرم آرد چاودار عبارت است از:

۴ گرم پروتئین

۳۱ گرم فیبر

۶۳۹ میلی‌گرم فسفر

۲۰۵ میلی‌گرم منیزیم

۵ میلی‌گرم روی (زینک)

۴ میلی‌گرم آهن

۵ میلی‌گرم ویتامین B3

۰.۶میلی‌گرم ویتامین B6

۹۱۸ میلی‌گرم پتاسیم

۳ میلی‌گرم ویتامین B2

۵ میلی‌گرم ویتامین E

۶ میکروگرم ویتامین K

این گیاه حاوی مواد غذایی زیادی است که برای سلامت کلی بدن ما مفیدند. اضافه کردن این غله به رژیم غذایی روزانه، می‌تواند تاثیر زیادی در زندگی شما بگذارد. این گیاه ساده خواص شگفت‌انگیزی زیادی برای بدن ما دارد که در این مقاله با جزییات به آن‌ها می‌پردازیم.1


خواص چاودار برای لاغری

چاودار از مواد غذایی کم کالری با فیبر فراوان است که با کاهش میل به غذا در میان وعده ها به لاغری کمک کرده و با طولانی کردن مدت زمان سیری باعث آب شدن چربی های شکمی که از بین بردن آن ها از سایر چربی های بدن سخت تر است می شود.

چاودار همچنین باعث افزایش متابولیسم بدن شده و با استفاده بهینه از انرژی های بدن، مانع تبدیل انرژی به چربی های اضافه می شود و علاوه بر جلوگیری از افزایش وزن به لاغر شدن نیز کمک می کند.


سنگ کیسه صفرا

چاودار به دلیل فیبر فراوان (نان چاودار حدود 4 برابر بیشتر از نان معمولی فیبر دارد) از تشکیل سنگ های صفراوی جلوگیری می کند و ترکیبات خاص موجود در آن مقدار اسیدهای صفراوی که باعث تشکیل سنگ می شوند را کاهش داده و برای افرادی که مستعد ابتلا به این بیماری دردناک هستند مفید می باشد.


دیابت

چاودار شاخص گلیسمی پایینی دارد به این معنا که فیبر موجود در آن مقادیر نسبتا کمتری گلوکز تولید می کند این مسئله برای جلوگیری از نوسان های انسولین در افراد مبتلا به دیابت مفید بوده و به متعادل شدن قند خون و جلوگیری از بیماری های مزمن کمک می کند.


گوارش

فیبر موجود در چاودار به درمان یبوست کمک کرده، گرفتگی و درد معده را برطرف می کند و خطر بروز مشکلات گوارشی بخصوص زخم را کاهش می دهد.


سلامت قلب

چاودار به عنوان ماده غذایی دوستدار قلب شناخته شده زیرا فیبر موجود در این غلات سطح کلسترول و فشار خون بالا را کاهش داده و به سلامت قلب و پیشگیری از بروز بیماری های قلبی عروقی کمک می کند.2


تقویت عملکرد متابولیسمی

طبق تحقیقات چاودار می تواند موجب مهار ژن های مضر و آسیب رسان مانند ژن های انسولین یا ژن های عامل دیگر بیماری های مزمن شود. در مقایسه با سایر غلات از خانواده مشترک، چاودار در بهینه ساختن فعالیت متابولیسمی سلول های ما حتی در مراحل اولیه رشد ژن ها به بهترین نحو عمل می کند.


کاهش فشار خون

همانند سایر غلات، چاودار برای حفظ سلامت قلب مفید اند. اگر از افزایش فشار خون و تصلب شراین رنج می برید، با افزودن چاودار به رژیم غذایی سلامت قلب خود را حفظ کنید. چنین تاثیراتی بخاطر وجود ویتامین ها،فیبر و املاح است.


پیشگیری از سرطان

گرچه بنظر می رسد هر چیزی می تواند عامل سرطان یا مانع سرطان باشد. اما تحقیقات در خصوص فعالیت آنتی اکسیدان های موجود در غلاتی مانند چاودار بسیار جالب است. فنولیک موجود در آن با آنتی اکسیدان های سایر غلات متفاوت است و تاثیر مثبتی بر بیماری های مزمن و سرطان دارد. در واقع ، چاودار با کاهش وقوع سرطان سینه، سرطان روده و سرطان پروستات ارتباط دارد.


پیشگیری از آسم

گرچه همواره به آسم دوران کودکی توجهی نمی شود اما چاودار در کاهش ابتلا به آسم در دوران کودکی موثر است. طبق تحقیقات ، کودکانی که بطور منظم غلاتی مانند چاودار در برنامه غذایی دارند ۶۰ درصد از سایر کودکان کمتر به آسم مبتلا می شوند.3


با التهاب مبارزه می‌کند

اگرچه در این زمینه نیز تحقیقات زیادی صورت نگرفته‌است، اما برخی منابع نشان داده‌اند که چاودار ممکن است التهاب ناشی از سندرم متابولیک را کاهش دهد. و از آن‌جایی که التهاب می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد، این خاصیت می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را نیز پایین بیاورد.


ژن‌های خطرناک را کاهش می‌دهد

چنان‌چه احتمالا می‌دانید، ژن‌های خاصی در بدن می‌توانند فرد را نسبت به اختلالات مختلف حساس‌تر کنند. اگرچه چنین چیزی ممکن است تا حدودی صادق باشد، اما خبر خوب این است که با اعمال تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی، فرد می‌تواند این ژن‌ها را سرکوب کند. طبق مطالعات صورت گرفته، جایگزینی رژیم غذایی گندم-سیب‌زمینی با غذاهای حاوی چاودار می‌تواند به تنظیم ژن هایی که می‌توانند باعث دیابت و سایر مشکلات سلامتی شوند‌، کمک کند.


سلامت قاعدگی را بهبود می‌دهد

ما در این مورد نیز اطلاعات کمی در اختیار داریم. با این حال، یک مطالعه در مورد تاثیر نان چاودار بر زنان یائسه، بهبود عملکرد روده را در آن‌ها نشان می‌دهد و این تاثیر به محتوای بالای فیبر موجود در گندم سیاه ارتباط دارد.

نان چاودار در عین حال ممکن است به رفع مشکلِ عدم تعادل هورمونی کمک کند. اما ما در این زمینه به تحقیقات بیش‌تری نیاز داریم.


سموم را از بین می‌برد

در این زیمنه تحقیقات کمی صورت گرفته‌است، اما گفته می‌شود که چاودار به دلیل فیبری که دارد ممکن است به از بین بردن سموم کمک کند. همان‌طور که می‌دانیم فیبر به دفع مواد زائد کمک می‌کند – و این روند می‌تواند بدن شما را از سموم آزاد کند.


استخوان‌ها و دندان‌ها را تقویت می‌کند

گندم سیاه منبع خوبی از کلسیم و منیزیم و منبع عالی منگنز است. این دانه همچنین حاوی مقادیر مناسبی از فسفر است. همه‌ی این مواد معدنی به ساخت استخوان‌ها و دندان‌های محکم کمک می‌کنند.4


پی نوشت:
1.www.digikala.com
2.www.persian-star.org
3.www.rastineh.com
4.www.bazdeh.org