با بیماری آنسفالیت آشنا شوید

علت آنسفالیت

علت دقیق آنسفالیت اغلب ناشناخته است. اما شایع ترین علت آن عفونت ویروسی است. البته عفونت های باکتریایی و شرایط التهابی غیر عفونی نیز می توانند باعث انسفالیت شوند.
 

انواع آنسفالیت

آنسفالیت بر اساس علت بیماری به دو نوع آنسفالیت اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود:
 

آنسفالیت اولیه

آنسفالیت اولیه زمانی اتفاق میفتد که یک ویروس یا عامل دیگر مستقیماً مغز را آلوده می کند و باعث عفونت قسمت خاص و یا کل مغز می شود . عفونت اولیه می تواند فعال شدن مجدد یک ویروس غیر فعال باشد.
 

آنسفالیت ثانویه

آنسفالیت ثانویه یا آنسفالیت بعد از عفونت از اشتباه سیستم ایمنی بدن ناشی می شود. در این شرایط سیستم ایمنی بدن به جای حمله به سلول های ایجاد کننده عفونت، به اشتباه به سلول های سالم مغز حمله می کند. آنسفالیت ثانویه اغلب دو تا سه هفته پس از عفونت اولیه رخ می دهد.
 

علت ویروسی آنسفالیت

ویروس هایی که می توانند باعث انسفالیت شوند، عبارتند از:
 

ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)

هر دو نوع HSV می توانند باعث آنسفالیت شوند. HSV نوع 1 با علائم های سرماخوردگی و تاول های در اطراف دهان و HSV نوع 2 با تبخال دستگاه تناسلی همراه می باشد. آنسفالیت ناشی از HSV نوع 1 نادر است اما می تواند منجر به آسیب یا مرگ مغزی شود.
 

سایر ویروس های تبخال

این موارد شامل ویروس Epstein-Barr است، که معمولاً باعث ایجاد آبله مرغان و زونا می شود.
 

انترو ویروس ها

این ویروس ها شامل ویروس ضد ویروسی و Coxsackievirus هستند که معمولاً باعث ایجاد بیماری با علائم مانند آنفولانزا، التهاب چشم و درد شکمی می شوند.
 

ویروس های ناشی از پشه

این ویروس ها می توانند باعث عفونت هایی مختلفی شوند. علائم عفونت ممکن است طی چند روز تا چند هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ناشی از پشه ظاهر شود.
 

ویروس های ناشی از تیک

ویروس پاواسان توسط کنه ها ایجاد و باعث انسفالیت در میانه غربی ایالات متحده می شود. علائم معمولاً حدود یک هفته پس از نیش از کنه آلوده بروز می کنند.
 

ویروس هاری

عفونت با ویروس هاری، که معمولاً توسط نیش از حیوان آلوده منتقل می شود، به محض شروع علائم باعث پیشرفت سریع آنسفالیت می شود.
 

عفونت های دوران کودکی

عفونت های شایع در دوران کودکی – مانند سرخک (روبولا)، اوریون و سرخک آلمانی (سرخچه) از جمله علل نسبتاً شایع آنسفالیت ثانویه هستند.

البته این موارد به دلیل در دسترس بودن واکسیناسیون برای این بیماری ها به ندرت دیده می شوند.


 

عوامل خطر آنسفالیت

آنسفالیت می تواند هر کسی را مبتلا کند اما برخی عوامل خطر ابتلا به آن را افزایش می دهند، از جمله:
 

سن

برخی از انواع آنسفالیت در گروه های سنی مشخصی شایع تر یا شدیدتر هستند. به طور کلی، کودکان خردسال و سالمندان بیشتر در معرض خطر انواع آنسفالیت ویروسی قرار دارند.
 

سیستم ایمنی ضعیف

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مانند مبتلایان به اچ آی وی / ایدز، مصرف کنندگان داروهای مسکن در معرض خطر ابتلا به آنسفالیت هستند.
 

مناطق جغرافیایی

ویروس های ناشی از پشه یا کنه در مناطق جغرافیایی خاص متداول هستند.
 

فصل سال

بیماری های ناشی از پشه و کنه در تابستان در بسیاری از مناطق ایالات متحده شیوع بیشتری دارد. 1
 

انسفالیت چه علائمی دارد؟

علائم انسفالیت معمولاً شدید و ناگهانی هستند. آن‌ها عبارتند از:

تب

کسل بودن، خواب آلودگی و گاهی اوقات کما 

سردرد 

تغییرات شخصیتی، زودرنجی یا طغیان‌های عاطفی

گیجی

ضعف در یک یا چند ناحیه از بدن

تشنج

ایجاد برآمدگی‌های کوچک نرم در نوزادان

در صورت مشاهده هر کدام از این عوامل باید به پزشک مراجعه شود.
 

انسفالیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک برای تشخیص انسفالیت، علائمتان را بررسی کرده و در مورد بیماری‌هایی که اخیراً داشته‌اید و هرگونه احتمال قرارگیری در معرض ویروس (برای مثال، قرار داشتن در نزدیکی افراد بیمار یا پشه‌ها یا ساس و کنه‌ها) سؤالاتی می‌پرسد. پزشک همچنین ممکن است یکی از آزمایش‌های ام‌آرآی، کشیدن مایع نخاعی یا نوار مغز را تجویز کند.

برخی آزمایش‌های خون، که برای بررسی حضور باکتری‌ها یا ویروس‌ها و یا سلول‌های ایمنی تولید شده در پاسخ به آن‌ها انجام می‌شوند، نیز می‌توانند مفید باشند. همچنین، در موارد نادر، برای تأیید تشخیص بیمارانی که علائم آن‌ها بدتر شده و به درمان‌ها جواب نمی‌دهند، نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت مغز ضروری می‌شود. عموماً تشخیص نوع انسفالیت برای تجویز درمان مناسب بسیار ضروری است. 2


 

درمان آنسفالیت

• برای مقابله با انسفالیت با علائم خفیف، تنها سیستم ایمنی افراد کافی است و میتوانند با کمی استراحت و نوشیدن مایعات فراوان و رژیم غذایی سالم، سلامتی خود را بدست آورند.
 
• از داروهای ضدتورم که پزشک آن‌ها را تجویز کرده استفاده کنید تا فشار و تورم بر روی استخوان جمجمه که موجب سردرد شدید می‌شود، بهبود یابد.
 
• تشنج ممکن است عارضه‌ای همراه با این بیماری باشد که می‌توان با مصرف داروهای ضد تشنج آن را درمان کرد.
 
• این نکته را بدانید که انسفالیت توسط عفونت ویروسی رخ می‌دهد که ممکن است درمان آن دشوار باشد و به داروهایی که برای انسفالیت باکتریایی تجویز می‌شود، جواب ندهد.
 
• انسفالیت با علائم شدید ممکن است در مدت طولانی بهبود یابد و معلولیت شناختی را به جای بگذارد که در این صورت به گفتار درمانی و کاردرمانی برای احیای گفتار و حرکت بیمار نیاز می‌شود.
 
• در صورتی که درمان پزشکی به موقع و سریع انجام گیرد، عوارض کمتری را برای بیمار در پی خواهد داشت. با درمان به موقع می‌توان از مرگ جلوگیری کرد و جلوی بروز عوارض دائمی را گرفت.
 
عوارضی مانند: فلج دائمی، معلولیت شنوایی و بینایی و از دست دادن حافظه.
 
التهاب و تورم مغز
 

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودکتان دچار تب شدید شد، به خصوص اگر یک بیماری خاص مخصوص دوران کودکی مثل سرخک، گوشک یا آبله مرغان هم داشت یا در دوره بهبودی از آن بود، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
 
اگر یکی از موارد زیر را در نوزادتان مشاهده کردید، بلافاصله پزشک را در جریان بگذارید:

تب شدید یا هر نوع تب بالاتر از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سلسیوس) در نوزادان کمتر از 3 ماهه.

برآمدگی ملاج

هرگونه خشکی بدن

نرم شدن غیرعادی بدن

کمبود اشتها

استفراغ

گریه ای که قطع نشود
 

پیشگیری از آنسفالیت

آنسفالیت قابل پیشگیری نیست مگر اینکه سعی کنیم از بیماری هایی پیشگیری کنیم که موجب بروز آن می شوند.

آنسفالیتی که با بیماری های متداول در کودکی ایجاد می شود را می توان با واکسن زدن و ایمن سازی درست پیشگیری کرد.
 
طبق برنامه توصیه شده توسط پزشک، کودکتان را واکسینه کنید. همچنین کودکان باید از افراد مبتلا به آنسفالیت دور نگه داشته شوند.
 
در محل هایی که آنسفالیت ممکن است از طریق گزش حشرات، به ویژه پشه ها، منتقل شود، کودکان باید:
 
- به هیچ وجه در زمان طلوع و غروب خورشید که پشه ها فعالتر هستند، در بیرون نگه داشته نشوند.
 
- از لباسهای پوشاننده ای مثل بلوزهای آستین بلند و شلوارهای بلند استفاده کنند.
 
- از مواد دفع کننده حشرات استفاده کنند.
 
- همچنین آب های راکد در اطراف خانه مثل سطل های آب، ظرف آب پرنده ها، گلدانها و از این قبیل را خالی کرد. 3

پی نوشت:
1.www.pezeshket.com
2.www.drsakhabakhsh.ir
3.www.beytoote.com