13 فروردين 1389 / 18 ربيع الثاني 1431 / 3 آوريل 2010

نخستين تجاوزهاي رژيم بعثي عراق به مرزهاي كشورمان آغازشد. رژيم بعثي 50 روزپيروزي انقلاب اسلامي درايران تجاوزهاي خود را بطورپراكنده به پايگاههاي مرزي ايران آغازكرد. اين حملات حدود 20ماه ادامه داشت تااينكه دراواخرشهريور1359شمسي ارتفاعات نوسود و پاسگاههاي مهران به طوررسمي به تصرف قواي بعثي عراق درآمد و جنگ تحميلي آغازشد.
كلنل محمدتقي خان پسيان پس از اقامت شش ساله در آلمان و مراجعت به ايران از جانب دولت مشيرالدوله به فرماندهي ژاندارمري خراسان منصوب شد. وي در دوره نخست وزيري سيدضياء الدين، اقدام به بازداشت قوام السلطنه والي خراسان كرده بود و اين امر، زمينه عداوت بين آن دو را فراهم نمود. پس از سقوط حكومت سيد ضياءالدين، قوام السلطنه به رياست الوزرايي دست يافت و كلنل پسيان را كه از مدتي قبل به كفالت خراسان رسيده بود از اين مقام بركنار كرد. ولي پسيان كفيل جديد ايالت را از كار بر كنار نمود و خود شخصاً استانداري را بر عهده گرفت. در خلال اين احوال، فرمانده كل ژاندارمري ايران، مأمور رسيدگي به كار كلنل پسيان شد و به اتفاق عده‏اي از افسران، عازم مشهد گرديد. ولي كلنل دستور داد تمام آنها را در شاهرود بازداشت و به مركز اعزام دارند. با اين اقدام، براي حكومت مركزي مسلّم شد كه او عليه دولت قيام كرده است و حاضر به اجراي دستورات نيست. قوام السلطنه به رؤساي ايلات متوسل شد و درخواست كمك نمود تا كلنل را دستگير نمايند. قوايي از طرف ايلات جمع‏آوري و به سمت مشهد حركت داده شد. كلنل براي دفع خطر، به استقبال آنها رفت و در نزديكي قوچان جنگ سختي بين طرفين درگرفت. پس از چندي زد و خورد و وارد آمدن تلفات سنگين به دو طرف، مهمّات قواي كلنل تمام شد و خود در دهم مهر 1300ش به قتل رسيد. هنگام شهادت، بيش از سي سال از عمرش نگذشته بود. خبر قتل او در مشهد با هيجان مردم و عزاي عمومي توأم بود و از جنازه وي با احساسات و نطق‏هاي پرشور مشايعت كردند.
در پي قيام مردم مسلمان عراق عليه رژيم خونخوار بعث اين كشور در اوايل اسفند 1369 ش و درگيري شديد بين دو طرف، مزدوران بعثي براي جريحه‏دار كردن احساسات پاك مسلمانان و به ويژه شيعيان، با يورش به زائران روزه‏دار امام علي(علیه السلام) و امام حسين(علیه السلام) در نجف اشرف و كربلاي معلّي، پس از شهيد و مجروح كردن تعدادي از آنان، به بارگاه ملكوتي اين دو امام بزرگوار اهانت نمودند. همچنين رژيم منفور بعث در روزهاي نوزدهم و بيستم ماه رمضان آن سال به مراسم عزاداري مردم شهرهاي نجف و كربلا و ديگر شهرها يورش برده و ضمن جلوگيري از مراسم، گروهي را دستگير كرده و اين شهرها را تحت كنترل شديد امنيتي قرار دادند. رژيم صدام، مردم عراق را به جرم اين كه مي‏خواهند سرنوشت خود را به دست خود رقم بزنند، مرتكب اين جنايات گرديد. اين اهانت به مقدسات اسلامي كه در معيت و همراهي نيروهاي آمريكايي صورت مي‏گرفت، موجي از اعتراضات عليه رژيم بعث عراق را به وجود آورد و اين رژيم را بيش از پيش، منفور جهانيان نمود. ابعاد جنايات اين رژيم، بعد از سقوط در سال 1382، بر جهانيان آشكارتر گرديد و مردم جهان به عمق جنايات عمال رژيم آگاه‏تر شدند.
عبدالقادر بَدَواني در دربار اكبر شاه تيموري، منصب قضاوت داشت، اما اوضاع نامناسب دربار را تحمل نكرد و از كار دست كشيد. قادري، بعدها مامور ترجمه‏ي كتاب‏هاي زبان سانسكريت و جمع‏آوري آن‏ها بود، اما كارش ناتمام ماند و مورخان ديگر، آن را به پايان رساندند. عبدالقادر از انديشمندان پركار زمان خويش به شمار مي‏رفت و ترجمه‏ها و تاليفات زيادي از او بر جاي مانده است. از مهم‏ترين آثار اوكتاب مُنتَخَبُ التَّواريخ معروف به تاريخ بَدَواني مي‏باشد.
مجله‏ي هفتگي صور اسرافيل كه به مديريت ميرزا جهانگير خان شيرازي و با همكاري ميرزا قاسم خان تبريزي و علي اکبر دهخدا منتشر مي‏شد يكي از برجسته‏ترين نشريه‏هاي دوران مشروطه بود. در دوره‏ي انتشار روزنامه‏ي صور اسرافيل، اين روزنامه به مشكلاتي دچار شد. از جمله آن كه چندين بار نويسنده‏ي او را تكفير كردند و بساط روزنامه را فروپيچيدند. ميرزا جهانگيرخان شيرازي، اين روزنامه را در تكميل معني مشروطيت و حمايت از مجلسِ شوراي ملي و ياري روستائيان، ضُعفا، فقرا و مظلومين، انتشار مي‏داد. اين روزنامه سرانجام پس از كشته شدن ميرزا جهانگيرخان صور اسرافيل به دستور محمدعلي شاه قاجار تعطيل شد. پس از آن در سال 1337ق، مجدّداً سه شماره به همت علامه دهخدا در سوئيس انتشار يافت و سپس براي هميشه تعطيل گرديد. تا آن وقت، ادبيات و انشاء ايراني عموماً و روزنامه‏ها خصوصاً، به طرز نگارش قديم، حاوي الفاظ مُسَجَّع، بي‏حقيقت و بدون معني و خالي از سود و اثر بود، اما روزنامه‏ي صور اسرافيل به زبان مردمِ همان زمان نوشته مي‏شد و حتي از آوردن اصطلاحات و لغات عاميانه ابا نداشت. از اين رو در سبك نثر فارسيِ معاصر تأثير بسزا كرد. مهم‏ترين مقالات اين روزنامه، مقالات علي اكبر دهخدا بود كه تحت عنوان "چرند و پرند" منتشر مي‏شد.
ملاقربانعلي زنجاني معروف به "حجت‏الاسلام" از شاگردان شيخ انصاري بود كه پس از تحصيل در نجف اشرف به زنجان بازگشت. او ضمن احراز مقام مرجعيت، با سخت‏كوشيِ تمام به اجراي احكام اسلام، از جمله اقامه‏ي حدود و اجراي تعزيرات مي‏پرداخت. ملاقربانعلي از چنان نفوذ و موقعيتي در منطقه برخوردار بود كه عدم همراهي وي با جريان مشروطه‏ي غير مشروعه، باعث گرديد تا نهضت در آن منطقه تاثير چنداني نداشته باشد. او هيچ‏گاه به ملاقات حاكمي نرفت و هيچ حاكمي را نيز به حضور نمي‏پذيرفت.
آيت‏اللَّه سيد مصطفي صفايى خوانساري در سال 1321 ق (1281 ش) در خوانسار به دنيا آمد. پس از فراگيري دروس مقدماتي حوزه، در محضر اساتيد بزرگي همچون: شيخ عبدالكريم حائري يزدي، سيد ابوالحسن رفيعي قزويني و ميرزا محمدعلي شاه آبادي حاضر شد و در نجف در حلقه‏ي درس حضرات آيات سيدابوالحسن اصفهاني و ميرزاي ناييني شركت جُست. آيت‏اللَّه صفايي خوانساري اجازات متعدد اجتهاد و روايي را از حضرات آيات حائري، بروجردي و اصفهاني دريافت كرد. سرانجام اين عالم رباني در 92 سالگي در تاريخ 23 مهر 1371 ش چشم از جهان فروبست و پيكر پاك ايشان در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(سلام الله عليها) به خاك سپرده شد.
ماريا زيبيلا مِريان محقق و نقاش آلماني، در دوم آوريل 1647م در نزديكي شهر فرانكفورت آلمان به دنيا آمد. وي از كودكي علاقه فوق‏العاده‏اي به طبيعت داشت و كنجكاوي زيادي درباره آن از خود ابراز كرد. به طوري كه در ده سالگي راز دگرديسي پروانه و تبديل تخم به كرم پروانه را كشف كرد. وي در همين زمان اطلاعاتي درباره پروانه به دست آورد كه تا آن هنگام ناشناخته بود. در آن ايام، چنين كشفي با علوم ديني زمان و كليسا تضاد داشت و آن را نوعي جادوگري مي‏دانستند و فرد كاشف، محكوم به مرگ بود. اما بعدها با تلاش و استدلال‏هاي مِريان، رشته حشره‏شناسي پايه‏گذاري گرديد. او اولين زني بودكه در نورِنْبِرگ آلمان، يك مدرسه نقاشي داير كرد و رنگ‏هاي طبيعي را از بوته جارو و گل افشان و... به دست آورد. ماريان هم‏چنين به عنوان نخستين زن، تنها با همراهي دخترش براي سفري تحقيقاتي راهي مناطق گرمسير استوايى شد و علي‏رغم مشكلات بسيار، موفق گرديد تا نقاشي‏هاي بي‏نظيري از گياهان و حيوانات مناطق گرم ترسيم نمايد. تلاش‏هاي بانو مريان باعث شد تا براي اولين بار، دنياي اروپا اطلاعاتي درباره بعضي حشرات مناطق گرم به دست آورد. كارهاي هنرمندانه او درقالب تصاوير گياهان و حيوانات وحشي مناطق استوايى بر روي كاغذ و پوست، منحصر به فرد و غيرقابل تقليد است. نوآوري‏هاي هنري او در اين زمينه، كيفيات ذهني مريان را به خوبي نشان مي‏دهد و ويژگي ذوقي وي را مشخص مي‏كند، چنانچه قابل مقايسه با ديگران نيست. اين نقاشي‏ها در اولين كتاب طبيعت‏شناسي او با دقت رسم گرديده‏اند. زيبيلا مريان را به راستي بزرگ‏ترين زن نقاش و قلم زن بر روي فلز مس در همه اعصار نيز دانسته‏اند. او با مهارتي غير قابل تصور، با پايه‏گذاري سبكي جديد در نقاشي، حشرات و گل‏ها را مي‏كشيد و با كوشش خود توانست سبك نقاشي طبيعت بي‏جان را به وجود آورد. كتاب‏هاي مريان اولين كتاب‏هاي طبيعت‏شناسي است كه هنوز اعتبار و ارزش خود را حفظ كرده‏اند. از آثار اين محقق و هنرمند بزرگ مي‏توان كتاب نقاشي دگرديسي حشرات استوا را نام برد. هنر ماريا زيبيلا مريان همانند لئوناردو داوينچي نقاش بزرگ ايتاليايي، در زمان خود يگانه بود. مريان در آخرين ماه‏هاي زندگي مبتلابه فلج گرديد و قدرت بينايي‏اش را از دست داد تا اينكه سرانجام پس از عمري تلاش خستگي‏ناپذير، در 13 ژانويه 1717م در 70 سالگي در آمستردام هلند درگذشت.
ميخائيل لاماناسوف اديب و نويسنده مشهور روسي در 26 مه 1711م به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را در مسكو و سن پترزبورگ به پايان رسانيد. لاماناسوف در 20 سالگي در آكادمي زبان‏هاي خارجي (اسلاو، يوناني، لاتين) ثبت نام كرد و از موفقيت در دروس، به سال 1736م در آكادمي سلطنتي علوم پترزبورگ پذيرفته شد و از طريق همين آكادمي عازم آلمان گرديد. وي در كنار كسب علم و دانش به مطالعه و پژوهش در آثار ادبي، كلاسيك يونان، روم و آلمان پرداخت. لاماناسوف در 31 سالگي استاديار آكادمي شد و اين امر زمينه‏اي گرديد براي رشد سريع وي و كسب دست‏آوردهاي علمي، به نحوي كه 3 سال پس از ورود به آكادمي به عنوان استاد شيمي پذيرفته شد. وي در سال 1748م يك آزمايشگاه شيمي به راه انداخت و هفت سال بعد در تأسيس دانشگاه مسكو مشاركت نمود كه اين دانشگاه اينك به نام وي "دانشگاه لاماناسوف" خوانده مي‏شود. وي هم‏چنين در سال 1757م به رياست آكادمي نائل آمد. كارهاي علمي لاماناسوف مشتمل بر تحقيق در انبساط گازها و فلزات، نجوم، زمين‏شناسي، اقتصاد و پويش‏هاي قطبي است. وي ضمن تدريس شيمي و انجام آزمايشات مربوط به آن، كتبي را نيز دراين‏باره نگاشت. لاماناسوف براي اولين بار، انجماد جيوه را در 46 درجه سانتي‏گراد زير صفر مشاهده و ثبت كرد. او هم‏چنين درسال 1761م جو سياره زهره را هنگام عبور از خورشيد رصد نمود. فعاليت‏هاي علمي لاماناسوف به حدي رسيد كه او را باني علوم جديد در روسيه نيز پنداشته‏اند. در كنار اين مسائل لاماناسوف به عنوان يك اديب و نويسنده آثاري ارائه نموده است از جمله كتاب دستور زبان روسي، راهنماي كوچك فصاحت و تاريخ قديم روسيه. وي زبان ادبي روسي را دگرگون نمود و ادبيات را به سوي تصنّع و طمطراق سوق داد به همين دليل وي را پدر ادبيات روس مي‏دانند. در كتاب چكامه‏هاي لامانوسوف موضوعات مذهبي جايگاه ويژه‏اي دارند، گرچه در اشعار و آثار وي انعكاسي از دانش‏هاي كلاسيك سراينده به چشم مي‏خورد. لاماناسوف شاعري بود كه از طبقات پايين اجتماع برخاسته بود و در عرصه علم و ادبيات روسيه قرن هجدهم چهره‏اي شاخص و برجسته به حساب مي‏آمد. ميخائيل واسيليويچ لامانوسوف سرانجام در دوم آوريل 1765م در 54 سالگي درگذشت.
هانْسْ كريستيَن اندرسن، نويسنده دانماركي، در دوم آوريل 1805م در خانواده‏اي فقير در يكي از شهرهاي دانمارك به دنيا آمد. وي يازده ساله بود كه پدرش مُرد و چون پولي براي ادامه تحصيل نداشت به قصد آوازخواني به پايتخت رفت. ولي صدايى نداشت و كسي او را تحويل نگرفت و از گرسنگي در حال مرگ بود كه يك مأمور دربار سلطنتي او را پيدا كرد و سپس وسيله ادامه تحصيل او را فراهم ساخت. اندرسن به زودي دبيرستان و سپس دانشگاه را به پايان رساند. وي در ابتدا رمان‏هاي مختلفي را نگاشت و چون موفقيت چنداني كسب نكرد، تصميم گرفت داستان‏هاي كودكان را به صورت ادبي بنگارد. اين كار با استقبال چشم‏گيري مواجه شد و اندرسن پس از مدتي شهرتي عالم‏گير يافت. اين داستان‏ها در رديف زيباترين و در عين حال غم‏انگيزترين داستان‏هايى است كه تا كنون نوشته شده است. يكي از آثار معروف اندرسن، كتاب جوجه اردك زشت نام دارد كه تقريباً شرح حالي از زندگي خود اوست و به خاطر تجارب تلخ دوران كودكيش بود كه به صورت معروف‏ترين نويسنده داستان‏هاي كودكان درآمد و در سراسر عالم طرفداران فراواني يافت. او از 1835 تا 1872م به طور متوسط هر سال يك قصه از نوع قصه‏هاي معروف به قصه‏هاي پريان براي كودكان مي‏نوشت. هانس كريستين اندرسن سرانجام در 4 اوت 1875م در هفتاد سالگي در اوج شهرت و محبوبيت درگذشت.
ساموئل فينلي بريس مورْسْ، مخترع تلگراف، در 27 آوريل 1791م در ايالت ماساچوست امريكا به دنيا آمد. وي از جواني به نقاشي روي آورد و سالياني به اين هنر پرداخت. از اين رو آكادمي بين‏المللي هنرهاي دستي را در سال 1826م تأسيس كرد و در 1832م به استادي نقاشي دانشگاه نيويورك برگزيده شد. مورس در طي اين سال‏ها با برق و فيزيك آشنا شد و به آزمايش‏هاي الكتريكي پرداخت. وي به اين نتيجه رسيد كه هرگاه برق در طول سيم جريان يابد، مي‏توان اخبار را به وسيله آن از جايى به جاي ديگر فرستاد. اندكي بعد آزمايش‏هاي خود را دنبال كرد ولي با اشكالات فراواني مواجه شد. مورس هم‏چنين چون از امور فني كاملاً بي‏اطلاع بود، از جوزف هِنْري، فيزيك‏دان هم‏وطن خود كمك خواست و با استفاده از تجارب و راهنمايى‏هاي او موفق به اختراع الفبايى گرديد كه از خط و نقطه تشكيل مي‏يافت. اين الفبا كه شامل علاماتي مركب از نقطه و خط بود و به وسيله جريان برق ثبت مي‏شد، پايه اصلي انتقال پيام را مهيا مي‏ساخت و به نام مورس شهرت پيدا كرد. در گام‏هاي نخست، مورس علائمي ضعيف را تنها تا فاصله چندمتري مي‏فرستاد و با تلاش مستمر، اين فاصله را تا 1500 متر افزايش داد. با اين حال پس از چندي در 24 مه 1844م، خط تلگراف واشينگتن - بالتيمور را به فاصله ده‏ها كيلومتر راه اندازي كرد و شهرتش فراگير شد. اختراع مورس به سرعت درتمام دنيا پيچيد و از او تجليل فراواني به عمل آمد. ولي اختراعِ مورس چنان ساده بود كه هر كس مي‏توانست نظير آن را بسازد. از اين جهت عده زيادي ادعا كردند كه قبلاً اين كار را انجام داده‏اند. ولي مورس همه را به محاكمه كشيد و پس از محكوم كردن آنها، اختراع را به نام خود ثبت كرد. با اين حال، ساموئل مورس بر خلاف اصول جوانمردي و حق‏شناسي، كمك‏ها و راهنمايي‏هاي جوزف هنري، فيزيك‏دان معروف هم‏وطنش را ناديده گرفت و از مساعده‏هاي ارزنده و بي‏حساب او در اختراع تلگراف سخني به ميان نياورد. ساموئل فينلي مورس سرانجام در دوم آوريل 1872م در 81 سالگي درگذشت.
ژرژ پُمپيدو سياست‏مدار فرانسوي، در سال 1911م متولد شد و از دانش‏سراي عاليِ فرانسه در رشته ادبيات فارغ‏التحصيل گرديد و سپس به تدريس پرداخت. وي در جريان جنگ جهاني دوم به جنبش مقاومت فرانسه پيوست و سپس به عنوان مشاور امور آموزشيِ ژنرال دوگل خدمت نمود. در سال 1958م رياست كابينه به وي واگذار گرديد. وي در اين مقطع نقش قابل ملاحظه‏اي در تشويق دوگل به اعطاي استقلال به مردم الجزاير داشت. در امور داخلي اگرچه پمپيدو با تظاهرات دانشجويى و اعتصابات كارگري مواجه گرديد اما توانست با اعطاي امتيازهاي فراوانْ اعتصابات را متوقف سازد. نوآوري وي در صحنه اروپا، موافقت با حضور انگلستان در بازار مشترك اروپا بود، كه عملي گرديد. وي معتقد بود كه سازش امريكا و شوروي بر سر آلمان بعد از جنگ جهاني اجتناب‏ناپذير است، اما از آن مي‏ترسيد كه اروپا به صورت ساندويچي بين دو ابرقدرت درآيد. و هر كدام، سهم خود را بطلبَد. دوران حكومت پمپيدو نوعي دوران ثبات بود و به گسترش نفوذ و مشروعيت نظام سياسي جمهوري پنجم انجاميد و پايان حكومت او نيز به منزله خاتمه يافتن عصر "گُليسم" در فرانسه بود كه پيروان دوگل را شامل مي‏شد. ژرژ پمپيدو سرانجام در 2 آوريل 1974م در 63 سالگي درگذشت.
روز دوم آوريل هر سال، يادآور سال‏روز تولد هانس كريستين اندرسن، نويسنده مشهور دانماركي است. وي از سال 1835 تا سال 1872م به مدت 37 سال، هر سال قصه‏اي براي كودكان نگاشت و در رديف بهترين نويسندگان دانمارك و در شمار بهترين داستان‏سرايان جهان جاي گرفت. از اين‏رو، به منظور ارج نهادن به كوشش‏هاي وي در خلق آثار داستاني ارزنده كودكان، اين روز (برابر با چهاردهم فروردين) را به عنوان روز جهاني كتاب كودك نام‏گذاري كرده‏اند. هرسال يكي از كشورهاي عضو به عنوان مسئول برگزاري اين مراسم انتخاب مي‏شود و اين كشور، پوستر و پيام روز جهاني را تهيه مي‏كند و براي ساير كشورهاي عضو ارسال مي‏دارد. جمهوري اسلامي ايران نيز در سال 1992م (1371ش) عهده‏دار برگزاري اين مراسم بوده است.