13 فروردين 1389 / 18 ربيع الثاني 1431 / 3 آوريل 2010
1) 13فروردين ماه سال1358هجري شمسي: نخستين تجاوزهاي رژيم بعثي عراق به مرزهاي كشورمان آغازشد. رژيم بعثي 50 روزپيروزي انقلاب اسلامي درايران تجاوزهاي خود را بطورپراكنده به پايگاههاي مرزي ايران آغازكرد. اين حملات حدود 20ماه ادامه داشت تااينكه دراواخرشهريور1359شمسي ارتفاعات نوسود و پاسگاههاي مهران به طوررسمي به تصرف قواي بعثي عراق درآمد و جنگ تحميلي آغازشد.
13 فروردين 1389 / 18 ربيع الثاني 1431 / 3 آوريل 2010
1) 13فروردين ماه سال1358هجري شمسي:نخستين تجاوزهاي رژيم بعثي عراق به مرزهاي كشورمان آغازشد. رژيم بعثي 50 روزپيروزي انقلاب اسلامي درايران تجاوزهاي خود را بطورپراكنده به پايگاههاي مرزي ايران آغازكرد. اين حملات حدود 20ماه ادامه داشت تااينكه دراواخرشهريور1359شمسي ارتفاعات نوسود و پاسگاههاي مهران به طوررسمي به تصرف قواي بعثي عراق درآمد و جنگ تحميلي آغازشد.
2) قيام "محمدتقي خان پسيان" در خراسان (1300 ش):كلنل محمدتقي خان پسيان پس از اقامت شش ساله در آلمان و مراجعت به ايران از جانب دولت مشيرالدوله به فرماندهي ژاندارمري خراسان منصوب شد. وي در دوره نخست وزيري سيدضياء الدين، اقدام به بازداشت قوام السلطنه والي خراسان كرده بود و اين امر، زمينه عداوت بين آن دو را فراهم نمود. پس از سقوط حكومت سيد ضياءالدين، قوام السلطنه به رياست الوزرايي دست يافت و كلنل پسيان را كه از مدتي قبل به كفالت خراسان رسيده بود از اين مقام بركنار كرد. ولي پسيان كفيل جديد ايالت را از كار بر كنار نمود و خود شخصاً استانداري را بر عهده گرفت. در خلال اين احوال، فرمانده كل ژاندارمري ايران، مأمور رسيدگي به كار كلنل پسيان شد و به اتفاق عدهاي از افسران، عازم مشهد گرديد. ولي كلنل دستور داد تمام آنها را در شاهرود بازداشت و به مركز اعزام دارند. با اين اقدام، براي حكومت مركزي مسلّم شد كه او عليه دولت قيام كرده است و حاضر به اجراي دستورات نيست. قوام السلطنه به رؤساي ايلات متوسل شد و درخواست كمك نمود تا كلنل را دستگير نمايند. قوايي از طرف ايلات جمعآوري و به سمت مشهد حركت داده شد. كلنل براي دفع خطر، به استقبال آنها رفت و در نزديكي قوچان جنگ سختي بين طرفين درگرفت. پس از چندي زد و خورد و وارد آمدن تلفات سنگين به دو طرف، مهمّات قواي كلنل تمام شد و خود در دهم مهر 1300ش به قتل رسيد. هنگام شهادت، بيش از سي سال از عمرش نگذشته بود. خبر قتل او در مشهد با هيجان مردم و عزاي عمومي توأم بود و از جنازه وي با احساسات و نطقهاي پرشور مشايعت كردند.
3) هتك حرمت رژيم بعثي عراق به اماكن مقدس نجف و كربلا در جريان انتفاضه مردم عراق (1370 ش):در پي قيام مردم مسلمان عراق عليه رژيم خونخوار بعث اين كشور در اوايل اسفند 1369 ش و درگيري شديد بين دو طرف، مزدوران بعثي براي جريحهدار كردن احساسات پاك مسلمانان و به ويژه شيعيان، با يورش به زائران روزهدار امام علي(علیه السلام) و امام حسين(علیه السلام) در نجف اشرف و كربلاي معلّي، پس از شهيد و مجروح كردن تعدادي از آنان، به بارگاه ملكوتي اين دو امام بزرگوار اهانت نمودند. همچنين رژيم منفور بعث در روزهاي نوزدهم و بيستم ماه رمضان آن سال به مراسم عزاداري مردم شهرهاي نجف و كربلا و ديگر شهرها يورش برده و ضمن جلوگيري از مراسم، گروهي را دستگير كرده و اين شهرها را تحت كنترل شديد امنيتي قرار دادند. رژيم صدام، مردم عراق را به جرم اين كه ميخواهند سرنوشت خود را به دست خود رقم بزنند، مرتكب اين جنايات گرديد. اين اهانت به مقدسات اسلامي كه در معيت و همراهي نيروهاي آمريكايي صورت ميگرفت، موجي از اعتراضات عليه رژيم بعث عراق را به وجود آورد و اين رژيم را بيش از پيش، منفور جهانيان نمود. ابعاد جنايات اين رژيم، بعد از سقوط در سال 1382، بر جهانيان آشكارتر گرديد و مردم جهان به عمق جنايات عمال رژيم آگاهتر شدند.
4) روز طبيعت
5) تولد "عبدالقادر بَدَواني" متخلّص به "قادري" مورخ معروف هندي(947 ق):عبدالقادر بَدَواني در دربار اكبر شاه تيموري، منصب قضاوت داشت، اما اوضاع نامناسب دربار را تحمل نكرد و از كار دست كشيد. قادري، بعدها مامور ترجمهي كتابهاي زبان سانسكريت و جمعآوري آنها بود، اما كارش ناتمام ماند و مورخان ديگر، آن را به پايان رساندند. عبدالقادر از انديشمندان پركار زمان خويش به شمار ميرفت و ترجمهها و تاليفات زيادي از او بر جاي مانده است. از مهمترين آثار اوكتاب مُنتَخَبُ التَّواريخ معروف به تاريخ بَدَواني ميباشد.
6) انتشار "روزنامهي صور اسرافيل" در صدر مشروطيت(1325 ق):مجلهي هفتگي صور اسرافيل كه به مديريت ميرزا جهانگير خان شيرازي و با همكاري ميرزا قاسم خان تبريزي و علي اکبر دهخدا منتشر ميشد يكي از برجستهترين نشريههاي دوران مشروطه بود. در دورهي انتشار روزنامهي صور اسرافيل، اين روزنامه به مشكلاتي دچار شد. از جمله آن كه چندين بار نويسندهي او را تكفير كردند و بساط روزنامه را فروپيچيدند. ميرزا جهانگيرخان شيرازي، اين روزنامه را در تكميل معني مشروطيت و حمايت از مجلسِ شوراي ملي و ياري روستائيان، ضُعفا، فقرا و مظلومين، انتشار ميداد. اين روزنامه سرانجام پس از كشته شدن ميرزا جهانگيرخان صور اسرافيل به دستور محمدعلي شاه قاجار تعطيل شد. پس از آن در سال 1337ق، مجدّداً سه شماره به همت علامه دهخدا در سوئيس انتشار يافت و سپس براي هميشه تعطيل گرديد. تا آن وقت، ادبيات و انشاء ايراني عموماً و روزنامهها خصوصاً، به طرز نگارش قديم، حاوي الفاظ مُسَجَّع، بيحقيقت و بدون معني و خالي از سود و اثر بود، اما روزنامهي صور اسرافيل به زبان مردمِ همان زمان نوشته ميشد و حتي از آوردن اصطلاحات و لغات عاميانه ابا نداشت. از اين رو در سبك نثر فارسيِ معاصر تأثير بسزا كرد. مهمترين مقالات اين روزنامه، مقالات علي اكبر دهخدا بود كه تحت عنوان "چرند و پرند" منتشر ميشد.
7) درگذشت عالم بزرگوار "ملا قربانعلي زنجاني" معروف به حجت الاسلام(1328 ق):ملاقربانعلي زنجاني معروف به "حجتالاسلام" از شاگردان شيخ انصاري بود كه پس از تحصيل در نجف اشرف به زنجان بازگشت. او ضمن احراز مقام مرجعيت، با سختكوشيِ تمام به اجراي احكام اسلام، از جمله اقامهي حدود و اجراي تعزيرات ميپرداخت. ملاقربانعلي از چنان نفوذ و موقعيتي در منطقه برخوردار بود كه عدم همراهي وي با جريان مشروطهي غير مشروعه، باعث گرديد تا نهضت در آن منطقه تاثير چنداني نداشته باشد. او هيچگاه به ملاقات حاكمي نرفت و هيچ حاكمي را نيز به حضور نميپذيرفت.
8) رحلت مدرس برجسته و عالم رباني آيتاللَّه سيد مصطفي صفايي خوانساري(1413 ق): آيتاللَّه سيد مصطفي صفايى خوانساري در سال 1321 ق (1281 ش) در خوانسار به دنيا آمد. پس از فراگيري دروس مقدماتي حوزه، در محضر اساتيد بزرگي همچون: شيخ عبدالكريم حائري يزدي، سيد ابوالحسن رفيعي قزويني و ميرزا محمدعلي شاه آبادي حاضر شد و در نجف در حلقهي درس حضرات آيات سيدابوالحسن اصفهاني و ميرزاي ناييني شركت جُست. آيتاللَّه صفايي خوانساري اجازات متعدد اجتهاد و روايي را از حضرات آيات حائري، بروجردي و اصفهاني دريافت كرد. سرانجام اين عالم رباني در 92 سالگي در تاريخ 23 مهر 1371 ش چشم از جهان فروبست و پيكر پاك ايشان در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(سلام الله عليها) به خاك سپرده شد.
9) تولد "ماريا مريان" هنرمند و پژوهشگر آلماني و كاشف دگرديسي پروانهها (1647م): ماريا زيبيلا مِريان محقق و نقاش آلماني، در دوم آوريل 1647م در نزديكي شهر فرانكفورت آلمان به دنيا آمد. وي از كودكي علاقه فوقالعادهاي به طبيعت داشت و كنجكاوي زيادي درباره آن از خود ابراز كرد. به طوري كه در ده سالگي راز دگرديسي پروانه و تبديل تخم به كرم پروانه را كشف كرد. وي در همين زمان اطلاعاتي درباره پروانه به دست آورد كه تا آن هنگام ناشناخته بود. در آن ايام، چنين كشفي با علوم ديني زمان و كليسا تضاد داشت و آن را نوعي جادوگري ميدانستند و فرد كاشف، محكوم به مرگ بود. اما بعدها با تلاش و استدلالهاي مِريان، رشته حشرهشناسي پايهگذاري گرديد. او اولين زني بودكه در نورِنْبِرگ آلمان، يك مدرسه نقاشي داير كرد و رنگهاي طبيعي را از بوته جارو و گل افشان و... به دست آورد. ماريان همچنين به عنوان نخستين زن، تنها با همراهي دخترش براي سفري تحقيقاتي راهي مناطق گرمسير استوايى شد و عليرغم مشكلات بسيار، موفق گرديد تا نقاشيهاي بينظيري از گياهان و حيوانات مناطق گرم ترسيم نمايد. تلاشهاي بانو مريان باعث شد تا براي اولين بار، دنياي اروپا اطلاعاتي درباره بعضي حشرات مناطق گرم به دست آورد. كارهاي هنرمندانه او درقالب تصاوير گياهان و حيوانات وحشي مناطق استوايى بر روي كاغذ و پوست، منحصر به فرد و غيرقابل تقليد است. نوآوريهاي هنري او در اين زمينه، كيفيات ذهني مريان را به خوبي نشان ميدهد و ويژگي ذوقي وي را مشخص ميكند، چنانچه قابل مقايسه با ديگران نيست. اين نقاشيها در اولين كتاب طبيعتشناسي او با دقت رسم گرديدهاند. زيبيلا مريان را به راستي بزرگترين زن نقاش و قلم زن بر روي فلز مس در همه اعصار نيز دانستهاند. او با مهارتي غير قابل تصور، با پايهگذاري سبكي جديد در نقاشي، حشرات و گلها را ميكشيد و با كوشش خود توانست سبك نقاشي طبيعت بيجان را به وجود آورد. كتابهاي مريان اولين كتابهاي طبيعتشناسي است كه هنوز اعتبار و ارزش خود را حفظ كردهاند. از آثار اين محقق و هنرمند بزرگ ميتوان كتاب نقاشي دگرديسي حشرات استوا را نام برد. هنر ماريا زيبيلا مريان همانند لئوناردو داوينچي نقاش بزرگ ايتاليايي، در زمان خود يگانه بود. مريان در آخرين ماههاي زندگي مبتلابه فلج گرديد و قدرت بينايياش را از دست داد تا اينكه سرانجام پس از عمري تلاش خستگيناپذير، در 13 ژانويه 1717م در 70 سالگي در آمستردام هلند درگذشت.
10) اختراع دندان مصنوعي در فرانسه (1728م)
11) درگذشت "ميخائيل لاماناسوف" اديب شهير روسي و پدر ادبيات روسيه (1765م):ميخائيل لاماناسوف اديب و نويسنده مشهور روسي در 26 مه 1711م به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را در مسكو و سن پترزبورگ به پايان رسانيد. لاماناسوف در 20 سالگي در آكادمي زبانهاي خارجي (اسلاو، يوناني، لاتين) ثبت نام كرد و از موفقيت در دروس، به سال 1736م در آكادمي سلطنتي علوم پترزبورگ پذيرفته شد و از طريق همين آكادمي عازم آلمان گرديد. وي در كنار كسب علم و دانش به مطالعه و پژوهش در آثار ادبي، كلاسيك يونان، روم و آلمان پرداخت. لاماناسوف در 31 سالگي استاديار آكادمي شد و اين امر زمينهاي گرديد براي رشد سريع وي و كسب دستآوردهاي علمي، به نحوي كه 3 سال پس از ورود به آكادمي به عنوان استاد شيمي پذيرفته شد. وي در سال 1748م يك آزمايشگاه شيمي به راه انداخت و هفت سال بعد در تأسيس دانشگاه مسكو مشاركت نمود كه اين دانشگاه اينك به نام وي "دانشگاه لاماناسوف" خوانده ميشود. وي همچنين در سال 1757م به رياست آكادمي نائل آمد. كارهاي علمي لاماناسوف مشتمل بر تحقيق در انبساط گازها و فلزات، نجوم، زمينشناسي، اقتصاد و پويشهاي قطبي است. وي ضمن تدريس شيمي و انجام آزمايشات مربوط به آن، كتبي را نيز دراينباره نگاشت. لاماناسوف براي اولين بار، انجماد جيوه را در 46 درجه سانتيگراد زير صفر مشاهده و ثبت كرد. او همچنين درسال 1761م جو سياره زهره را هنگام عبور از خورشيد رصد نمود. فعاليتهاي علمي لاماناسوف به حدي رسيد كه او را باني علوم جديد در روسيه نيز پنداشتهاند. در كنار اين مسائل لاماناسوف به عنوان يك اديب و نويسنده آثاري ارائه نموده است از جمله كتاب دستور زبان روسي، راهنماي كوچك فصاحت و تاريخ قديم روسيه. وي زبان ادبي روسي را دگرگون نمود و ادبيات را به سوي تصنّع و طمطراق سوق داد به همين دليل وي را پدر ادبيات روس ميدانند. در كتاب چكامههاي لامانوسوف موضوعات مذهبي جايگاه ويژهاي دارند، گرچه در اشعار و آثار وي انعكاسي از دانشهاي كلاسيك سراينده به چشم ميخورد. لاماناسوف شاعري بود كه از طبقات پايين اجتماع برخاسته بود و در عرصه علم و ادبيات روسيه قرن هجدهم چهرهاي شاخص و برجسته به حساب ميآمد. ميخائيل واسيليويچ لامانوسوف سرانجام در دوم آوريل 1765م در 54 سالگي درگذشت.
12) تولد "هانْسْ كريستيَن اندرسن" نويسنده دانماركيِ كتابهاي كودكان (1805م): هانْسْ كريستيَن اندرسن، نويسنده دانماركي، در دوم آوريل 1805م در خانوادهاي فقير در يكي از شهرهاي دانمارك به دنيا آمد. وي يازده ساله بود كه پدرش مُرد و چون پولي براي ادامه تحصيل نداشت به قصد آوازخواني به پايتخت رفت. ولي صدايى نداشت و كسي او را تحويل نگرفت و از گرسنگي در حال مرگ بود كه يك مأمور دربار سلطنتي او را پيدا كرد و سپس وسيله ادامه تحصيل او را فراهم ساخت. اندرسن به زودي دبيرستان و سپس دانشگاه را به پايان رساند. وي در ابتدا رمانهاي مختلفي را نگاشت و چون موفقيت چنداني كسب نكرد، تصميم گرفت داستانهاي كودكان را به صورت ادبي بنگارد. اين كار با استقبال چشمگيري مواجه شد و اندرسن پس از مدتي شهرتي عالمگير يافت. اين داستانها در رديف زيباترين و در عين حال غمانگيزترين داستانهايى است كه تا كنون نوشته شده است. يكي از آثار معروف اندرسن، كتاب جوجه اردك زشت نام دارد كه تقريباً شرح حالي از زندگي خود اوست و به خاطر تجارب تلخ دوران كودكيش بود كه به صورت معروفترين نويسنده داستانهاي كودكان درآمد و در سراسر عالم طرفداران فراواني يافت. او از 1835 تا 1872م به طور متوسط هر سال يك قصه از نوع قصههاي معروف به قصههاي پريان براي كودكان مينوشت. هانس كريستين اندرسن سرانجام در 4 اوت 1875م در هفتاد سالگي در اوج شهرت و محبوبيت درگذشت.
13) تولد "اميل زولا" نويسنده و داستانسراي معروف فرانسوي (1839م) (ر.ك: 29 سپتامبر)
14) مرگ "ساموئل مورس" مخترع امريكايي و مُبدع تلگراف (1872م): ساموئل فينلي بريس مورْسْ، مخترع تلگراف، در 27 آوريل 1791م در ايالت ماساچوست امريكا به دنيا آمد. وي از جواني به نقاشي روي آورد و سالياني به اين هنر پرداخت. از اين رو آكادمي بينالمللي هنرهاي دستي را در سال 1826م تأسيس كرد و در 1832م به استادي نقاشي دانشگاه نيويورك برگزيده شد. مورس در طي اين سالها با برق و فيزيك آشنا شد و به آزمايشهاي الكتريكي پرداخت. وي به اين نتيجه رسيد كه هرگاه برق در طول سيم جريان يابد، ميتوان اخبار را به وسيله آن از جايى به جاي ديگر فرستاد. اندكي بعد آزمايشهاي خود را دنبال كرد ولي با اشكالات فراواني مواجه شد. مورس همچنين چون از امور فني كاملاً بياطلاع بود، از جوزف هِنْري، فيزيكدان هموطن خود كمك خواست و با استفاده از تجارب و راهنمايىهاي او موفق به اختراع الفبايى گرديد كه از خط و نقطه تشكيل مييافت. اين الفبا كه شامل علاماتي مركب از نقطه و خط بود و به وسيله جريان برق ثبت ميشد، پايه اصلي انتقال پيام را مهيا ميساخت و به نام مورس شهرت پيدا كرد. در گامهاي نخست، مورس علائمي ضعيف را تنها تا فاصله چندمتري ميفرستاد و با تلاش مستمر، اين فاصله را تا 1500 متر افزايش داد. با اين حال پس از چندي در 24 مه 1844م، خط تلگراف واشينگتن - بالتيمور را به فاصله دهها كيلومتر راه اندازي كرد و شهرتش فراگير شد. اختراع مورس به سرعت درتمام دنيا پيچيد و از او تجليل فراواني به عمل آمد. ولي اختراعِ مورس چنان ساده بود كه هر كس ميتوانست نظير آن را بسازد. از اين جهت عده زيادي ادعا كردند كه قبلاً اين كار را انجام دادهاند. ولي مورس همه را به محاكمه كشيد و پس از محكوم كردن آنها، اختراع را به نام خود ثبت كرد. با اين حال، ساموئل مورس بر خلاف اصول جوانمردي و حقشناسي، كمكها و راهنماييهاي جوزف هنري، فيزيكدان معروف هموطنش را ناديده گرفت و از مساعدههاي ارزنده و بيحساب او در اختراع تلگراف سخني به ميان نياورد. ساموئل فينلي مورس سرانجام در دوم آوريل 1872م در 81 سالگي درگذشت.
15) اختراع آنتن راديو توسط دانشمند روسي "الكساندر پوكوف" (1895م)
16) افتتاح قديميترين سينماي جهان بنام "الكتريك تئاتر" در لسآنجلس (1902م)
17) مرگ "ژُرژ پمپيدو" سياستمدار و رئيس جمهور پيشين فرانسه (1974م): ژرژ پُمپيدو سياستمدار فرانسوي، در سال 1911م متولد شد و از دانشسراي عاليِ فرانسه در رشته ادبيات فارغالتحصيل گرديد و سپس به تدريس پرداخت. وي در جريان جنگ جهاني دوم به جنبش مقاومت فرانسه پيوست و سپس به عنوان مشاور امور آموزشيِ ژنرال دوگل خدمت نمود. در سال 1958م رياست كابينه به وي واگذار گرديد. وي در اين مقطع نقش قابل ملاحظهاي در تشويق دوگل به اعطاي استقلال به مردم الجزاير داشت. در امور داخلي اگرچه پمپيدو با تظاهرات دانشجويى و اعتصابات كارگري مواجه گرديد اما توانست با اعطاي امتيازهاي فراوانْ اعتصابات را متوقف سازد. نوآوري وي در صحنه اروپا، موافقت با حضور انگلستان در بازار مشترك اروپا بود، كه عملي گرديد. وي معتقد بود كه سازش امريكا و شوروي بر سر آلمان بعد از جنگ جهاني اجتنابناپذير است، اما از آن ميترسيد كه اروپا به صورت ساندويچي بين دو ابرقدرت درآيد. و هر كدام، سهم خود را بطلبَد. دوران حكومت پمپيدو نوعي دوران ثبات بود و به گسترش نفوذ و مشروعيت نظام سياسي جمهوري پنجم انجاميد و پايان حكومت او نيز به منزله خاتمه يافتن عصر "گُليسم" در فرانسه بود كه پيروان دوگل را شامل ميشد. ژرژ پمپيدو سرانجام در 2 آوريل 1974م در 63 سالگي درگذشت.
18) روز جهاني كتاب كودك: روز دوم آوريل هر سال، يادآور سالروز تولد هانس كريستين اندرسن، نويسنده مشهور دانماركي است. وي از سال 1835 تا سال 1872م به مدت 37 سال، هر سال قصهاي براي كودكان نگاشت و در رديف بهترين نويسندگان دانمارك و در شمار بهترين داستانسرايان جهان جاي گرفت. از اينرو، به منظور ارج نهادن به كوششهاي وي در خلق آثار داستاني ارزنده كودكان، اين روز (برابر با چهاردهم فروردين) را به عنوان روز جهاني كتاب كودك نامگذاري كردهاند. هرسال يكي از كشورهاي عضو به عنوان مسئول برگزاري اين مراسم انتخاب ميشود و اين كشور، پوستر و پيام روز جهاني را تهيه ميكند و براي ساير كشورهاي عضو ارسال ميدارد. جمهوري اسلامي ايران نيز در سال 1992م (1371ش) عهدهدار برگزاري اين مراسم بوده است.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.