دلایل ابتلا به دیابت بی‌مزه

دیابت بی‌مزه معمولاً هیچ علت مشخص و تعریف‌پذیری ندارد و به همین دلیل می‌توان آن را عارضه‌ای ایدیوپایتک یا بدون دلیل مشخص محسوب کرد.

بااین حال موارد زیر در ابتلا به دیابت بی‌مزه تاثیر دارند:

1ـ میزان تولید هورمون ضد ادرار توسط مغز در اثر ابتلا به دیابت بی‌مزه مرکزی بسیار کم می‌شود یا اصلاً این هورمون ترشح نمی‌شود. اختلال در تولید این هورمون پی‌آمد یکی از موارد زیر است:

آسیب دیدن سر، تومور غده هیپوفیز یا جراحی عصبی (دیابت بی‌مزه در این گروه از بیماران کوتاه مدت است.)

عارضه‌های منتشر شده در سراسر بدن (نفوذ کننده) مانند هموکروماتوز و سارکوئیدوز

عفونت‌هایی نظیر سل

نقص‌ های مادرزادی و ارثی (بسیار نادر هستند)

2ـ اگرچه مغز در دیابت‌ بی‌مزه نفروژزنیک به مقدار کافی هورمون ضد ادرار ترشح می‌کند، اما کلیه‌ها نسبت به این هورمون حساس نیستند و نمی‌توانند ادراری تیره رنگ و با غلظت مناسب تولید کنند. ابتلا به آمیلوئیدوز، کلیه پلی لیستیک و مصرف داروهایی چون لیتیوم و به ندرت اختلال‌های ژنتیک ارثی از جمله دلایلی هستند که باعث بروز این بیماری می‌شوند.

3 ـ دیابت بی‌مزه بارداری: این بیماری صرفاً در دوران بارداری رخ می‌دهد و معمولاً نتیجه تولید آنزیم‌هایی توسط جفت است که هورمون ضد ادرار را تجزیه می‌کنند.
 

نشانه‌ها و علائم دیابت بی‌مزه

علائم دیابت بی‌مزه عبارت‌اند از:
 
افزایش قابل ملاحظه حجم ادرار (پلی اوری) و خروج روزانه 3تا 18 لیتر ادرار از بدن
بدیهی است در چنین شرایطی بیمار دفعات بیشتری از سرویس بهداشتی استفاده خواهد کرد.
 
تشنگی بیش از حد (پلی دیپسی)
بیمار در این حالت آب فراوان می‌نوشد.
 
عادت ادرار کردن در شب (نوکتوری)
تکرر ادرار در شب غالباً بر خواب نیز تاثیر می‌گذارد و بیمار برای ادرار کردن مجبور می‌شود چند بار از خواب بیدار شود.

این علائم شبیه به علائم دیابت ملیتوس (شیرین) است، اما هیچ قندی در ادرار وجود ندارد و میزان قند خون در حد طبیعی است.

چنانچه بدن برای جبران تشنگی بیش از حد، آب کافی در اختیار داشته باشد، نشانه‌های دیابت بی‌مزه بسیار جزیی خواهد بود. کم شدن آب بدن زمانی رخ می‌دهد که مصرف مایعات به اندازه‌ای نباشد که حجم بالای ادرار را جبران کند. 1


 

عوارض دیابت بی مزه

 
بی آبی
به استثنای پلی دیپسیای اولیه که در آن میزان مایعات دریافتی و آب ذخیره‌ شده در بدن بیش از اندازهٔ لازم می‌شود، در دیابت بی مزه به‌طور کلی آب ذخیره‌ شده در بدن تا حدی کاهش می‌یابد که امکان کارکرد معمول بدن مختل می‌شود و بدن بی‌ آب می‌شود.

بی‌آبی بدن نیز خود مسبب شکل‌ گیری اختلالات دیگری می‌شود که از آن جمله می‌توان به خشکی دهان، تغییر حالت ارتجاعی یا کشسانی پوست، فشار خون پایین، افزایش سطح سدیم موجود در جریان خون (هایپرناترمی)، تب، سردرد، تند شدن ضربان قلب و کاهش وزن اشاره کرد.
 
عدم تعادل الکترولیت‌ها
دیابت بی مزه می‌تواند باعث عدم تعادل الکترولیت‌ها در بدن شود. الکترولیت‌ها مواد معدنی‌ای چون سدیم و پتاسیم هستند که در جریان خون قرار می‌گیرند و به تنظیم سطح آب بدن کمک می‌کنند. عدم تعادل الکترولیت‌ها می‌تواند مسبب شکل‌گیری اختلالاتی شود که از آن جمله می‌توان به خستگی مفرط یا رخوت، حالت تهوع، بی اشتهایی، گرفتگی عضلات، گیجی و حواس‌پرتی اشاره کرد.


 

روند تشخیص دیابت بی مزه

نشانه‌ ها و علائم دیابت بی مزه در برخی اختلالات و بیماری‌های دیگر هم مشاهده می‌شود. به همین خاطر باید با انجام آزمایش‌هایی بخصوص از ابتلای فرد به دیابت بی مزه اطمینان حاصل کرد. پس از آن نوبت به تشخیص نوع دیابت بی مزه می‌رسد، چراکه هر کدام از انواع این بیماری شیوهٔ درمانی مختص به خود را دارد.

آزمایش‌های مخصوصی برای مشخص کردن نوع دیابت بی‌مزه وجود دارند که در ادامه توضیحاتی دربارهٔ آن‌ها در اختیارتان قرار خواهیم داد:
 
آزمایش محرومیت از آب
با استفاده از این آزمایش می‌توان از ابتلا به دیابت بی مزه اطمینان حاصل کرد و نیز به نوع دیابت پی برد.

روند آزمایش به این صورت است که فرد پس از مراجعه به پزشک متخصص تحت نظر قرار خواهد گرفت و از او درخواست خواهد شد تا برای مدتی از نوشیدن مایعات خودداری کند. سپس تغییرات حاصل در وزن، میزان ادرار دفع‌شده و غلظت ادرار و خون او ارزیابی می‌شود.

همچنین ممکن است به صلاح‌دید پزشک فعالیت هورمون وازوپرسین هم ارزیابی یا تغییراتی در چگونگی ترشح و تولید آن لحاظ شود.

برای انجام این آزمایش روی زنان باردار و کودکان تدابیر ویژه‌ای در نظر گرفته می‌شود تا کاهش وزن آن‌ها بیشتر از پنج درصد از کل وزن بدن‌شان نباشد.
 
آزمایش ادرار
در این آزمایش ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی ادرار به‌دقت بررسی می‌شود. اگر ادرار به‌اندازهٔ کافی غلیظ نباشد (به این معنا که آب موجود در آن در مقایسه با سایر ترکیبات بیش از حد باشد)، ممکن است تشخیص پزشک مبنی بر ابتلا به دیابت بی مزه باشد.
 
آزمایش ام آر آی (یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی)
در این آزمایش که احتمالا با آن آشنایی دارید، از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قدرتمند به‌منظور تصویربرداری دقیق از بافت‌های مغزی استفاده می‌شود. پزشک متخصص با انجام آزمایش ام آر آی می‌تواند در صورت وجود هر گونه حالت نابه‌هنجار در اطراف غدهٔ هیپوفیز (یا در خود غده) از آن مطلع شود.
 
استفاده از آزمایش ژنتیک برای پی بردن به علت یا نوع دیابت بی مزه
درصورتی‌که پزشک متخصص به انتقال دیابت بی مزه از طریق والدین مشکوک شود، سابقهٔ ابتلا به بیماری در خانوادهٔ فرد را بررسی می‌کند و اگر صلاح بداند، انجام آزمایش ژنتیک را تجویز خواهد کرد. 2
 

درمان دیابت بی مزه

دیابت بی مزه فقط برای افرادی که نمی توانند مایعات از دست رفته در ادرار را جایگزین کنند، تبدیل به یک مشکل جدی می شود.

مصرف آب و مایعات دیگر باعث کنترل و بهبود علائم خواهد شد. در مورد دیابت بیمزه مرکزی و حاملگی، درمان دارویی می تواند عدم تعادل مایعات را با جایگزینی هورمون مصنوعی برطرف کند. برای دیابت نفروژنیک، کلیه ها به درمان نیاز دارند.

گزینه های درمانی برای رایج ترین انواع دیابت بیمزه شامل موارد زیر است:
 
درمان دیابت بی مزه مرکزی
اگر به دیابت بیمزه خفیف مبتلا هستید، احتمال دارد نیاز داشته باشید مایعات زیادی بنوشید. اگر بیماری شما در اثر ناهنجاری در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس ایجاد شده، پزشک در مرحله اول ناهنجاری را درمان می کند.
به طور معمول ناهنجاری غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس، با یک
هورمون ساخته شده توسط انسان درمان می شود. این دارو جایگزین هورمون ضد دیورتیک از دست رفته (ADH) شده و مقدار ادرار را کاهش می دهد. علاوه برآن، به عنوان یک اسپری بینی، قرص خوراکی یا با تزریق مورد استفاده قرار می گیرد.
 
درمان پلی‌ دیپسی اولیه
به جز کاهش مصرف مایعات، درمان خاصی برای این شکل از دیابت بیمزه وجود ندارد. اگر بیماری پلی‌دیپسی اولیه ناشی از یک بیماری روانی باشد، درمان بیماری روانی ممکن است علائم دیابت بیمزه را تسکین دهد. در بدن افراد مبتلا به پلی‌ دیپسی اولیه ممکن است هنوز ADH تولید شود. بنابراین، میزان داروی مصرفی مورد نیاز برای بیماران مختلف، متفاوت می باشد.

مصرف بیش از حد دارو می تواند باعث تجمع آب و سطح بالایی از سدیم در خون شود.
 
درمان دیابت بی مزه نفروژنیک
از آنجایی که کلیه ها در این نوع از دیابت به ADH پاسخ مناسبی نمی دهند، دارو کمکی نمی کند. در عوض، پزشک احتمال دارد رژیم غذایی کم نمک را برای کمک به کاهش میزان ادرار توصیه کند و شما را به یک متخصص تغذیه جهت تهیه برنامه رژیم غذایی ارجاع دهد.

برای جلوگیری از کم آبی بدن نیز باید آب کافی بنوشید. 3

پی نوشت:
1.www.drgholampour.ir
2.www.chetor.com
3.www.pezeshket.com