آلرژی چیست و راه درمان

آلرژی یا حساسیت پاسخ سیستم ایمنی بدن در مقابله با یک عامل بیرونی است. به طور معمول سیستم ایمنی وظیفه دارد که به جنگ با هرگونه ماده ای برود که بنظر می رسد برای بدن خطرناک است. گاهی این مواد خارجی صرفا یک تهدید برای بدن نیستند اما به دلیل آنتی ژن های سطحی روی مواد خارجی که با آنتی ژن های روی سلول های بدن متفاوت اند ، سیستم دفاعی بدن تصمیم می گیرد که به آن ها جواب بدهد. گرده گل ها، موی حیوانات ، تغییرات فصل، داروها ، مواد غذایی یا حتی ادویه ها ممکن است عامل آلرژی باشند . به ماده ای که حساسیت ایجاد می کند آلرژن می گویند.

آلرژی معمولا یک بیماری حاد نیست. بین افراد مرسوم است که سیستم ایمنی آنها عاملی را به عنوان آلرژن حساب کند اما با گذشت زمانی دیگر به آن ماده حساسیت نشان ندهند. شدت آلرژی که افراد به آلرژن جواب می دهند بسته به سیستم ایمنی هر فرد و آنتی ژن های سطحی بدن وی متفاوت خواهد بود. گاهی علائم آلرژی با یک بیماری فصلی مسری یا حتی یک بیماری زمینه خاموش اشتباه گرفته می شود. بنابراین باید توجه کنیم که آیا در معرض آلرژن قرار گرفته ایم یا نه. اگر ماده حساسیت زایی نبود و شدت حساسیت هم کماکان بیشتر می شد در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید. ایمونولوژیست ها در زمینه دستگاه ایمنی و حساسیت ها تخصص دارند.



اگر شما به یک ماده غذایی آلرژی داشته باشید، علائمی مانند خستگی و بی حالی، التهاب، کهیر و حساسیت پوستی خواهد داشت. حساسیت فصلی نشانه هایی  مانند بیماری سرماخوردگی دارد. پف کردن چشمها، آبریزش از بینی، گرفتگی بینی، عطسه از علائم آن است.علائم آلرژی وقتی به حداکثر خود می رسند منجر به آنافیلاکسی شود. مشکلات ریوی و نقصان در نفس کشیدن ، گیجی، کاهش سطح هوشیاری یا پف کردن سریع صورت و دستها علائمی جدی هستند. سهل انگاری در چنین شرایطی مقدور نیست. خود را به نزدیک ترین کلینیک برسانید. حساسیت وقتی روی پوست نمایان می شود ممکن است علت آن یک حساسیت غذایی باشد یا اینکه پوست مستقیما با آلرژن تماس داشته است. نتیجه در هر دو نوع یکسان است: تحریک  و التهاب پوست ، خارش شدید یا خفیف ، تورم و جمع شدن خون زیر پوست، جوش های سطحی، گلو درد، التهاب چشمی که خود شامل آمدن اشک از چشم ، خارش و سوزش چشم ها پف کردگی و قرمز شدن چشمها.

طبق پژوهش های اخیر آلرژی می تواند ارثی باشد و از طریق والدین به کودکان منتقل شود. اما این بدین معنی نیست که تمامی حساسیت ها خانوادگی هستند. همانطور که گفته شد یک ماده که برای یک نفر آلرژن است برای بقیه افراد ممکن است کاملا معمولی و بی خطر تلقی شود.

• درمان حساسیت

بهترین روش برای درمان حساسیت  دور شدن از عامل آلرژی یا آلرژن است. اگر دچار حساسیت فصلی شده اید و دور شدن از عامل بیماری مثلا گرده گیاهان، غیر ممکن است، به توصیه های زیر توجه کنید.

درمان دارویی
برای داروهایی وجود دارد که علائم را کمرنگ و کمبود به بهبود عوارض بیماری می کنند. یکی از این داروها آنتی هیستامین است که هم با نسخه دکتر هم بدون تجویز پزشک قابل استفاده است اما در صورت مراجعه به پزشک دز مشخص و زمان استفاده از دارو مبنی بر وخامت بیماری تجویز خواهد شد. بقیه داروهای : کورتیکواستروئیدها، سیتریزین، لوراتادین، کرومولین سدیم،ضد احتقان، اصلاح کننده هایلکوترین.

اصلاح کننده های لکوترین عوارضناخوشایندی دارند، از این قبیل عوارض ذهنی و رفتاری می توان به بد رفتاری، افسردگیاقدام به خودکشی اشاره کرد. داروهای لکوترین آخرین انتخاب پزشکان برای تجویز است.



راه دیگر استفاده از تزریق داروهایی در چند سری مختلف است که باعث می شود بدن نسبت به مقاومت نشان دهد و همچنین از برگشت علائم جلوگیریمی کند.

اپی نفرین اورژانسی
در صورتی که علائم در شما به حدی رسیده باشد که خطر برای سلامت و طول عمر شما داشته باشد باید همراه خود یک آمپول اپی نفرین حمل کنید. در این صورت تا رسیدن تمهیدات پزشکی می توانید از شدت علائم کم کنید. از مرسوم ترین این آمپول ها Twingect  و EpiPen  است.

درمان های خانگی
بسیاری از برگ های گیاهان یا گل ها می توانند علائم آلرژی را کمتر کنند اما باید توجه داشته باشید که گاهی همین مواد قادرند آلرژن برای حساسیت دیگری باشند یا حتی علائم آلرژی را در بدن شما افزایش دهند. بنابراین بهتر است قبل از استفاده از این مواد گیاهی از پزشک متخصص در باره ی آنها بپرسید.  قدرت چای های گیاهی در درمان بیماری ها حتی حساسیت های خیلی شدید به قدری زیاد است که شاید اصلا نیاز به درمان دارویی نداشته باشید. حتی برای درمان آلرژی در کودکان نیز درمان گیاهی موثر است.

• چگونه توسط پزشک تشخیص داده می شود؟

راه های مختلفی برای تشخیص وجود دارد. اول از همه پزشک در مورد مواد غذایی که به تازگی خورده اید سوال می کند. آیا مواد تغذیه جدیدی را امتحان کرده اید؟ آیا داروی خاصی که مصرف می کردید را به طور ناگهانی قطع کرده اید؟

سپس در مورد اشیا یا ماهیت هایی که به تازگی با آنها برخورد داشته اید سوال می کند. گرده گیاهان؟ گل زیبایی هدیه گرفته اید؟ به گل فروشی مراجعه کرده اید؟ سابقه حساسیت فصلی دارید؟ در اقوام درجه یک شما کسی مبتلا به آلرژی حاد یا مزمن است؟ اگر روی صورت ، دستها، پاها و یا هر جای دیگری از بدن شما اثری از لکه های قرمز شبیه به کهیر است پس یک دلیل محکم برای آلرژی دارید. در آخر قابل اطمینان ترین راه برای تشخیص  همانند بسیاری دیگر از بیماری ها انجام آزمایش آلرژی است. آزمایش خونی یا پوستی برای حساسیت نتیجه قطعی را اعلام خواهد کرد. وقتی آزمایش خون انجام می دهید صرفا قرار است حضور یا عدم حضور یک سری از گلبول های سفید شما تشخیص داده شود. آلرژی همانند تمام بیماری ها در بدن باعث ایجاد یک جنگ داخلی می شود. بدن تمام سربازان خود را در حالت دفاعی قرار می دهد. مبنی بر نوع بیماری سربازان بدن برای مقابله نیز مختلف می باشند. برای آلرژی نوع خاصی از گلبول های سفید که آنها را IgE می نامیم ترشح می شوند. بنابراین اگر در آزمایش خون شما ایمونوگلوبولین E دیده شود پس بدین معناست که یک عامل خارجی وارد بدن شما شده که سیستم ایمنی شما آن عامل را آلرژن شناسایی کرده و علائم بیماری که نشانه مبارزه بدن با آلرژن است در بدن شما هویدا شده است.



آزمایش پوستی برای توسط یک متخصص مرجوع می شود. ابتدا باید احتمالی تشخیص داده شود مثلا التهاب پوستی شما بعد از یک جنگل نوردی در محدوده گلستان ظاهر شده است. متخصص با گیاهانی که ممکن است عامل باشند و در آن محدوده رشد می کنند شما را آزمایش می کند. به طور مثال گیاه گزنه را در تماس با قسمتی از پوست که ملتهب نیست قرار می دهد. اگر التهاب و قرمزی به وجود آمد که کماکان مشابه التهاب پوستی اولیه بود، شما گیاه گزنه است.

• خفیف یا شدید، مسئله این است!

شاید برای شما نشانه یک بیماری فصلی مثل سرماخوردگی باشد که همراه با سرفه و عطسه است. گاهی باعث سوزش چشمانتان می شود و بعد از چند ساعت انگار هیچگاه وجود نداشته به سرعت علائم حضور در بدن شما ناپدید شود. اما همه ی انواع ها این گونه نیستند. حتما در مورد بعضی افراد به بادام زمینی شنیده اید. برای بعضی از افراد هم باقالی یک قوی است که باعث بیماری فاویسم می شود. کمبود یک آنزیم در بدن باعث شروع علائم فاویسم است. از این قبیل ها که به شدیدترین نوع یعنی آنافیلاکسی منجر می شوندعاملی است که را جدی بگیرید. از کجا بفهمیم ِیک برای ما به مرحله آنافیلاکسی رسیده؟

دچار تنگی نفس ناگهانی شدید.

ضربان قلب شما به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافت.

دهان یا زبان شما ملتهب و متورم شدند.

ممکن است نفس تنگی حاصل از را با آسم اشتباه بگیرید. هرچند آلرژی می تواند زمینه ای برای وخیم کردن آسم باشد حتی ممکن است افرادی که مبتلا به آسم نیستند تحت عنوان های مزمن به آسم مبتلا شوند. آسم آلرژیک وقتی اتفاق می افتد که فرد آسم را به عنوان بیماری زمینه ای داشته باشد و بعد درگیر یک نوعی از آلرژی شود که علائم تنفسی به همراه دارد. طبق آخرین پژوهش هایی که در آمریکا انجام شده است 60 درصد افرادی که مبتلا به آسم هستند به آسم آلرژیک نیز دچار می شوند.

چگونه آن را با سرماخوردگی اشتباه نگیریم؟
شاید بنظر برسد علائم آلرژی مشابه با سرماخوردگی است. سرفه ، عطسه، آبریزش از بینی به خصوص سرفه هایی که ماندگارند در هر دو بیماری مشاهده می شود. اما فراموش نکنید اولین علامت سرماخوردگی تب است. تب نشان می دهد بدن شما در حال مبارزه است و احتمال عامل عفونی است. اما در آلرژی تب نداریم. قابل شهود ترین علامت تب است. به علاوه سرفه طولانی مدت متعلق به سرماخوردگی است. هرچند وقتی به آسم آلرژیک هم دچار شویم سرفه های ما مزمن خواهد بود.

• آیا یک تهدید جدی است؟

های پوستی بیشتر کودکان زیر ده سال را درگیر می کنند و هرچه به سن آنها افزوده می شود احتمال ابتلا به بیماری آلرژی غذایی در آنان کاهش می یابد. عدم تحمل به لاکتوز یا حساسیت به لاکتوز و پروتئین گاوی کودکان شیرخوار را دچار مشکل می کند که با مصرف شیر ها و شیرخشک های بدون لاکتوز می توان مشکل را برطرف کرد. البته گاهی عدم تحمل لاکتوز با رفلاکس نوزادی اشتباه گرفته می شود که همین مصائب بزرگی به وجود می آورد چرا که راه درمان و داروهای رفلاکس با حساسیت به لاکتوز متفاوتند.

در زمینه های پوستی کودکان علائم زیر را مشاهده خواهید کرد: کهیر، تاول پوستی و اگزما.

کهیر باعث لکه های قرمزی روی پوست می شود که این له ها اگر به طور مداوم باقی بمانند و در معرض خارش باشند باعث خونریزی پوستی می شوند. تاول های پوستی حاصل وخیم شدن لکه های قرمز پوستی اند که ممکن است بسیار دردناک باشند. اگزما هم یکی دیگر از نشانه پوستی است که ممکن است مزمن است. مواجه با آب برای تشدید اگزما کافی است. در ضمن به طور عادی مدت زمان بیشتری لازم است تا اگزما خوبشود. راه گریزی از وجود ندارد هنگامی که علائم آن بروز کند اما می توانیم با دوری از ها از ابتلا به جلوگیری نماییم. حتی اگر مبتلا به آنافیلاکسی هم باشید می توانید با دوری همیشگی از حساسیت زا بدون ایجاد کوچکترین مشکلی به زندگی ادامه دهید.

حساسیت های فصلی معمولا به علت گرد و غبار موجود در هوا ایجاد می شوند پس بهتر است از محدوده ی این آلرژن ها خارج شوید مخصوصا اگر بیماری زمینه ای مانند آسم دارید، سهل انگاری نکنید.