برخی علل و علائم مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی و یا بیماری ناشی از غذا، بیماری است که در اثر خوردن غذای آلوده ایجاد می شود. ارگانیسم های عفونی از جمله باکتری ها، ویروس ها و انگل ها یا سموم آن ها شایع ترین دلایل مسمومیت غذایی هستند. ارگانیسم های عفونی یا سموم آنها می توانند مواد غذایی را در هر نقطه ای از پردازش یا تولید آلوده کنند.

در صورت عدم استفاده صحیح از غذا یا پختن آن، آلودگی در خانه نیز می تواند رخ دهد. علائم مسمومیت غذایی، که می تواند ظرف چند ساعت بعد از خوردن غذای آلوده شروع شود، اغلب شامل حالت تهوع، استفراغ یا اسهال است. بیشتر اوقات، مسمومیت غذایی خفیف است و بدون درمان برطرف می شود. اما برخی از افراد باید برای درمان آن به بیمارستان مراجعه کنند.1
 

علائم مسمومیت غذایی

علائم مسمومیت غذایی می‌توانند براساس منبع عفونت، متفاوت باشند. مدت زمان لازم برای آشکار شدن علائم نیز به منبع عفونت بستگی دارد و ممکن است از ۱ ساعت تا ۲۸ روز متغیر باشد. موارد متداول مسمومیت غذایی معمولا شامل حداقل ۳ مورد از علائم زیر است:

گرفتگی عضلات شکم؛

اسهال؛

استفراغ؛

از دست دادن اشتها؛

تب خفیف؛

ضعف؛

حالت تهوع؛

سردرد.

علائم مسمومیت غذایی خطرناک عبارتند از:

اسهالی که بیش از ۳ روز ادامه داشته باشد؛

تب بالاتر از ۳۹ درجه؛

اِشکال در دیدن یا صحبت کردن؛

علائم کم‌آبی شدید بدن که ممکن است شامل خشکی دهان، ادرار ناچیز (یا نداشتن ادرار) و اشکال در بلع مایعات باشد؛

ادرار خونی.

اگر به هر یک از علائم بالا دچار شدید، فورا با پزشک‌تان تماس بگیرید.2

چه عواملی باعث مسمومیت غذایی می‌شود؟

عامل بیشتر مسمومیت‌های غذایی یکی از سه مورد زیر است:
 

باکتری‌ها

باکتری ها شایع ترین علت مسمومیت غذایی هستند. وقتی به باکتری های خطرناک فکر می کنید، اسامی مانند ای کلای (E.coli)، لیستریا (Listeria) و سالمونلا (Salmonellacome)  را به خاطر داشته باشید. سالمونلا بزرگترین عامل موارد مسمومیت غذایی جدی در ایالات متحده است.

با توجه به منبع CDC، تخمین زده می شود سالانه 1000،000 مورد مسمومیت غذایی، از جمله نزدیک به 20،000 بستری در بیمارستان، می تواند به علت عفونت سالمونلا باشد.

کمپایلوباکتر (Campylobacter) و بوتولیسم (C. botulinum) دو باکتری کشنده کمتر شناخته شده هستند که می توانند در غذاهای ما کمین کنند.
 

انگل‌ها

مسمومیت غذایی ناشی از انگل‌ها به اندازه مسمومیت غذایی ناشی از باکتری ها معمول نیست، اما انگل های پخش شده از طریق غذا بسیار خطرناک هستند. توکسوپلاسموز انگلی است که در موارد مسمومیت غذایی بیشتر دیده می‌شود. معمولاً در جعبه بستر گربه یافت می‌شود.

انگل‌ها می‌توانند سال‌ها در دستگاه گوارش پنهان شوند. با این حال، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و زنان باردار در صورت وجود انگل‌ها در روده هایشان، عوارض جدی خواهند داشت.
 

ویروس‌ها

مسمومیت غذایی می‌تواند در اثر ویروس نیز ایجاد شود. نورو ویروس که به عنوان ویروس Norwalk نیز شناخته می‌شود، سالانه بیش از 19 میلیون مورد از مسمومیت غذایی را ایجاد می‌کند.

در موارد نادر، می تواند کشنده باشد. ساپوویروس، روتاویروس و آستروویروس علائم مشابهی را باعث می‌شوند، اما میزان ان ها کمتر است. ویروس هپاتیت A عامل یک بیماری جدی است که می‌تواند از طریق غذا منتقل شود.3

عوارض مسمومیت غذایی

شایع ترین عارضه جدی مسمومیت غذایی، کم آبی بدن و از بین رفتن شدید آب و نمکهای اساسی و مواد معدنی بدن است. اگر یک فرد بالغ سالم هستید و بتوانید به اندازه کافی مایعاتی را که از استفراغ و اسهال از دست می دهید را جایگزین کنید، کمبود آب بدن برای شما مشکلی ایجاد نمی کند.

نوزادان، سالمندان و افراد دارای سیستم ایمنی سرکوب شده یا بیماری های مزمن ممکن است هنگام از دست دادن مایعات دچار کمبود شدید آب شوند. در این حالت، آنها نیاز به بستری در بیمارستان دارند تا با دریافت مایعات داخل وریدی کم آبی آن ها جبران شود. کم آبی شدید می تواند خطرناک و کشنده باشد.

برخی از انواع مسمومیت های غذایی در برخی از افراد منجر به بروز عوارض جدی می شود، از جمله:
 

لیستریا مونوسیتوژنز

عوارض ناشی از مسمومیت غذایی با لیستریا ممکن است برای جنین خطرناک باشد. در اوایل بارداری، عفونت لیستریا می تواند منجر به سقط جنین شود. بعداً در دوران بارداری، یک عفونت لیستریا ممکن است منجر به سقط، زایمان زودرس یا عفونت خطرناک در نوزاد پس از تولد شود. نوزادانی که از یک عفونت لیستریا جان سالم به در می برند ممکن است آسیب عصبی طولانی مدت و تاخیر در رشد را تجربه کنند.
 

اشرشیاکلی (E. coli)

برخی از انواع coli می توانند یک عارضه جدی به نام سندرم همولیتیک اورمیک ایجاد کنند.این سندرم باعث آسیب رگ های خونی ریز در کلیه ها و حتی نارسایی کلیه می شود. سالمندان، کودکان کمتر از 5 سال و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، خطر بیشتری برای ابتلا به این عارضه دارند. اگر در یکی از این دسته گروه های پرخطر قرار دارید، در اولین علامت اسهال به پزشک مراجعه کنید.1
 

درمان مسمومیت غذایی

مسمومیت‌های غذایی معمولاً در خانه قابل درمان هستند و بیشتر موارد طی سه تا پنج روز برطرف می‌شود.

اگر مسمومیت غذایی داشته باشید، حفظ آب بدن بسیار مهم است. نوشیدنی‌های ورزشی حاوی مقادیر بالای الکترولیت می‌تواند در این امر مفید باشد. آب میوه و آب نارگیل می‌توانند کربوهیدرات ها را بازیابی کرده و به رفع خستگی کمک کنند.

از کافئین که محرک دستگاه گوارش است، خودداری کنید. چای های بدون کافئین با گیاهان آرامش بخش مانند بابونه، نعناع و قاصدک ممکن است ناراحتی معده را آرام کند. 

داروهای بدون نسخه مانند ایمودیوم (Imodium) و پپتو بیسمول (Pepto-Bismol) می‌توانند به کنترل اسهال و سرکوب حالت تهوع کمک کنند. با این وجود قبل از استفاده از این داروها باید با پزشک خود مشورت کنید، زیرا بدن برای خلاص شدن از سم از استفراغ و اسهال استفاده می‌کند.

همچنین، استفاده از این داروها می‌تواند شدت بیماری را کاسته و زمان مراجعه شما به فرد متخصص را به تاخیر بیندارد.  

همچنین استراحت کافی برای افراد دارای مسمومیت غذایی بسیار مهم است.

در موارد شدید مسمومیت غذایی، ممکن است افراد در بیمارستان نیاز به هیدراتاسیون با مایعات داخل وریدی (IV) داشته باشند. در بدترین موارد امکان دارد بستری به مدت طولانی‌تر تا بهبودی شخص لازم باشد.3
 

رژیم غذایی در زمان مسمومیت

غذاهایی که بهتر است در هنگام مسمومیت غذایی مصرف کنید

بهتر است تا هنگامی که اسهال و استفراغ‌تان برطرف شود، مصرف غذاهای سفت و جامد را محدود کنید و در عوض با خوردن غذاهای ملایم و کم‌چرب که به‌راحتی هضم می‌شوند، به‌آرامی به رژیم غذایی معمول‌تان برگردید. مواد غذایی زیر برای شما مفیدند:

کراکرهای نمکی؛

ژلاتین؛

موز؛

برنج؛

بلغور جو دوسر؛

آب مرغ؛

پوره‌ی سیب‌زمینی؛

سبزیجات آب‌پز؛

نان تُست؛

نوشابه‌های بدون کافئین؛

آب‌میوه‌ی رقیق؛

نوشیدنی‌های ورزشی.


 

غذاهایی که مصرف‌شان در هنگام مسمومیت غذایی مضر است

برای آنکه معده‌تان بیشتر ناراحت نشود، سعی کنید از مواد غذایی زیر که سخت‌تر هضم می‌شوند، اجتناب کنید؛ حتی اگر حس می کنید که حال‌تان بهتر است:

محصولات لبنی، به‌خصوص شیر و پنیر؛

غذاهای چرب؛

غذاهای پرادویه؛

مواد غذایی با محتوای قند بالا؛

غذاهای تند؛

غذاهای سرخ‌شده.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.chetor.com
3.www.darmankade.com