نام‌گذاری سوره طلاق

این سوره به این مناسبت طلاق نام دارد که از نخستین آیه تا حدود دو سوم کل سوره، درباره احکام طلاق، عده طلاق و زنان مطلقه سخن می‌گوید.

سوره طلاق را سوره «نساء الصغری» نیز نامیده‌اند که در مقابل سوره چهارم قرآن که نساء کبرى است، قرار دارد.
 

محل و ترتیب نزول

سوره طلاق جزو سوره‌های مدنی و در ترتیب نزول، نود و نهمین سوره‌ای است که بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) نازل شده است.

این سوره در چینش کنونی مُصحَف، شصت و پنجمین سوره است و در جزء ۲۸ قرآن جای دارد.


تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره طلاق ۱۲ آیه، ۲۸۹ کلمه و ۱۲۰۳ حرف دارد و از نظر حجم از سوره‌‏های مفصلات و از سوره‌های نسبتا کوچک قرآن است.

سوره طلاق از سوره‌های مخاطبات است که با خطاب «‌یا أَیهَا النَّبِی‌» آغاز می‌‏شوند.

این سوره را در شمار سوره‌های ممتحنات نیز آورده‌اند؛ که گفته شده این سوره‌ها با سوره ممتحنه تناسب محتوایی دارند.
 

آیات مشهور

آیات مشهور این سوره شامل:
 
«وَ مَن یَتَّقِ اللَّـهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَ‌جًا وَیَرْ‌زُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ ﴿۲و۳﴾»
(ترجمه: هر کس از خدا پروا کند، (خدا) براى او راه بیرون‌ شدنى قرار مى‌دهد و از جایى که حسابش را نمى‌کند، به او روزى مى‌رساند.)

مفسران درباره شأن نزول و تفسیر فراز پایانی آیه دوم و فراز آغازین آیه سوم سوره طلاق که غالبا با هم خوانده می‌شود، با استناد به روایات مباحثی درباره جمع بین عبادت و تقوا از یک سو و تلاش و توکل از سوی دیگر مطرح کرده‌اند.

درباره شأن نزول این دو فراز آمده است، پسر عوف بن مالک اشجعی توسط مشرکان اسیر شد. عوف نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله) برای بی‌تابی همسرش در فراق فرزندش چاره‌جویی کرد. حضرت فرمود صبر پیشه کنید و زیاد ذکر لاحَولَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللّه بگویید. آنان نیز دستور پیامبر را انجام دادند تا روزی پسرشان از غافلگیری دشمن استفاده کرد و همراه با گله گوسفندانشان فرار کرد. به همین مناسبت این دو فراز نازل شد.

مجمع البیان ذیل این آیه از پیامبر(صلی الله علیه و آله) نقل کرده است که هرکس تقوا پیشه کند، خدااو را از شبهات دنیا و سختی‌های مرگ و قیامت حفظ می‌کند و با استناد به روایتی از امام صادق(علیه السلام) فرموده است: هرکس تقوا پیشه کند، خداوند به دارایی‌های او برکت می‌دهد.

در تفسیر نمونه توصیهٔ خدا به تقوا و امیدبخشی او را به این جهت دانسته است که در آیات پیش، سخن از طلاق و نگرانی از مسائل معیشتی، ممکن است سبب عدم رعایت عدالت از طرف زن و شوهر یا شاهدان شود؛ به همین دلیل امر به رعایت تقوا کرده است.

علامه طباطبایی نیز در تفسیر المیزان ذیل این دو فراز گفته است: هرکس از کارهای حرام دوری کند، خداوند راه نجاتی از تنگی‌های زندگی برای او فراهم می‌کند؛ چرا که دین خدا بر اساس فطرت انسان است و انسان را به چیزی رهنمون می‌شود که سعادت دنیا و آخرتش را تضمین می‌کند؛ بنابراین انسان مؤمن نباید بترسد که اگر تقوا پیشه کند، از زندگی خوب در این دنیا، محروم می‌شود.
 
آیات الاحکام
هفت آیه ابتدایی سوره طلاق را که درباره احکام طلاق، عده طلاق، نفقه زنان باردار مطلقه و احکام رضاع است، جزو آیات الاحکام دانسته‌اند.
 

فضیلت و خواص

در فضیلت تلاوت سوره طلاق از پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمده است کسی‌که سوره طلاق را بخواند، بر سنت رسول الله خواهد مُرد.

شیخ صدوق نیز از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده است هرکس سوره‌های طلاق و تحریم را در نماز‌های واجب بخواند، خداوند او در روز قیامت از ترس و حزن و آتش دوزخ در امان می‌دارد و او را به سبب خواندن این دو سوره به بهشت مى‌‏برد؛ زیرا این دو سوره به پیامبر(صلی الله علیه و آله) تعلق دارد. 1


 

آثار و برکات سوره طلاق

آثار و برکات این سوره شامل:

۱) بهبود بیماری و ادای قرض و بدهکاری
روایت شده است که قرائت این سوره برای بهبود بیماری و ادای قرض و بدهکاری مفید است.

۲) برای تحبیب
به نیت محبت ۲۱ مرتبه این سوره را بخوانند.
 
3) وسعت رزق و روزی
برای وسعت رزق و روزی و رسیدن به مال، آیه ۲-۳ سوره طلاق را به این شکل ختم نماید: ابتدای ختم جمعه یا پنج شنبه یا دوشنبه باشد و اگر جمعه باشد بهتر است. تا چهل روز هر روز ۱۵۹ مرتبه آیه شریفه رابخواند و بهتر است بعد از نماز صبح باشد . فقط در روز چهلم ۱۷۹ مرتبه باشد و در ابتدای ختم برای استجابت حاجت، غسل حاجت نموده دو رکعت نماز بخواند و صد مرتبه صلوات بفرستد (در روز اول) و روز آخر بعد از اتمام، صد صلوات بفرستد.

شک نکند و ناامید نشود و اگر بار اول به نتیجه نرسید تکرار کند که انشاءالله به مراد می رسد، در سخنی از امام صادق علیه السلام روایت شده است: هر کس سوره طلاق و تحریم را در نمازهای خود قرائت کند خداوند در روز قیامت او را از ترس و خوف و حزن و اندوه در امن می دارد و از افتادن در آتش معاف می دارد و او را به خاطر تلاوت این دو سوره وارد بهشت می کند و این دو سوره او را حفظ می کنند. زیرا متعلق به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می باشند.
 
4) گشایش کارها
به تجربه رسیده است که هرکس هر روز به خواندن آیه مبارکه «من یتق الله...» «آیات ۳-۲» سوره طلاق همت کند مهمات و گشایش امورات بسته خود را خواهد دید.
 
5) جهت رفع گرفتاری
یک هفته هر شب بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز بدین کیفیت بخواند . در رکعت اول بعد از حمد آیه «من یتق الله» آیه ۳-۲ سوره طلاق را ۲۵ بار بخواند.
 

داستان سوره طلاق

در الدر المنثور است که: ابن مردویه از ابی سعید خدری روایت کرده که گفت: سوره نسا کوتاه، هفت سال بعد از سوره نسائی که جنب سوره بقره است نازل گردید.

مؤلف: منظور از سوره نسا کوتاه، همین سوره طلاق است.

و در همان کتاب آمده که مالک، شافعی، عبد الرزاق، (در کتاب المصنف)، احمد، عبد بن حمید، بخاری، مسلم، ابو داوود، ترمذی، نسائی، ابن ماجه، ابن جریر، ابن منذر، ابو یعلی، ابن مردویه، و بیهقی، (در کتاب سنن خود) همگی از پسر عمر روایت کرده اند که خود او گفت: همسر خود را در حال حیض طلاق دادم، و جریان را برای رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم گفتم، حضرت در خشم شد و فرمود: باید برگردی و او را نگه بداری تا از حیض پاک شود، و دوباره حیض ببیند و باز پاک شود، آن وقت اگر خواستی طلاقش دهی، یعنی در حال طهارتش و قبل از آنکه با او عمل زناشویی انجام دهی طلاق بدهی، این است آن عده ای که خدای تعالی درباره اش فرمود: (فطلقوهن لعدتهن)، آن گاه رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم آیه را اینطور خواند که: (یا ایها النبی اذا طلقتم النسا فطلقوهن فی قبل عدتهن.

مؤلف: اینکه آیه را (فی قبل عدتهن نقل کرده)، قرائت خود ابن عمر است، و در قرآن کریم (لعدتهن) آمده.

و در همان کتاب آمده که ابن منذر، از ابن سیرین نقل کرده که درباره جمله (لعل اللّه یحدث بعد ذلک امرا) گفته: این جمله درباره حفصه دختر عمر نازل شد که رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم او را یکبار طلاق داد، و آیه شریفه (یا ایها النبی اذا طلقتم النسا... یحدث بعد ذلک امرا) نازل شد، و به رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم دستور داد که به طلاق خود رجوع کند.

و در کافی به سند خود از زراره از امام باقر علیه السلام روایت کرده که فرمود: هر طلاقی که بر طبق سنت و یا بر عده نباشد اعتبار ندارد. زراره اضافه کرده که به امام باقر عرض کردم (طلاق سنت) و (طلاق عده) را برایم تفسیر کن، فرمود: اما طلاق سنت این است که مردی که می خواهد همسرش را طلاق دهد، او را زیر نظر بگیرد تا حیض شود، و سپس از حیض پاک گردد، آنگاه بدون اینکه با او جماع کرده باشد یک بار طلاق دهد، و دو نفر را هم بر طلاق دادن خود شاهد بگیرد، و سپس زیر نظرش داشته باشد تا دو بار خون حیض ببیند و پاک شود، که اگر برای بار سوم خون ببیند، عده اش تمام شده، و رابطه زوجیت بین آن دو به کلی قطع گردیده، به طوری که اگر بخواهد دوباره با او ازدواج کند، مثل سایر مردان اجنبی خواستگاری است از خواستگاران، اگر خواست می تواند با او ازدواج کند، و اگر نخواست نمی کند، و در آن مدت که او را زیر نظر داشت تا از عده در آید، نفقه و سکنایش را باید بدهد، و نیز در آن مدت اگر مرد بمیرد، زن (مطلقه در عده اش) از او ارث می برد، و اگر زن بمیرد، مرد از او ارث می برد، ولی بعد از تمام شدن عده نه دیگر نفقه ای هست، و نه ارثی. سپس فرمود: و اما طلاق عده که خدای تعالی درباره اش فرمود: (فطلقوهن لعدتهن و احصوا العده)، چنین است که اگر مردی از شما خواست همسرش را طلاق عده دهد، باید او را زیر نظر بگیرد تا حیض شود، و سپس از حیض در آید، آنگاه یکبار طلاقش دهد، بدون اینکه بعد از پاک شدن با او جماع کرده باشد، و دو نفر شاهد عادل هم گواه بر طلاق بگیرد، و اگر خواست همان روز یا بعد از چند روز البته قبل از آنکه همسرش حیض ببیند، به او رجوع کند، و بر رجوع خود شاهد هم بگیرد، و با او جماع کند، و نزد خود نگه بدارد، تا حیض ببیند، و بعد از حیض دیدن و از حیض خارج شدن، یکبار دیگر طلاقش دهد، بدون اینکه با او جماع کرده باشد، و شاهد هم بر طلاق دادنش بگیرد، و باز هر وقت خواست البته تا قبل از حیض دیدن به او رجوع کند، و بر رجوع خود شاهد هم بگیرد، و بعد از رجوع با او جماع کند، و نزد خود نگهداری کند، تا برای بار سوم حیض ببیند، و چون از حیض خارج شد، قبل از آنکه با او جماع کرده باشد طلاقش دهد، و بر طلاق دادنش گواه هم بگیرد، در این صورت دیگر رابطه زناشویی بین او و همسرش به کلی قطع شده، و دیگر نمی تواند در عده به او رجوع کند، (و یا در خارج عده او را عقد کند)، مگر بعد از آنکه آن زن با مردی دیگر ازدواج بکند، اگر او طلاقش داد آن وقت می تواند دوباره عقدش کند.



زراره می گوید: شخصی پرسید: اگر زن از کسانی باشد که هیچ خون نمی بیند چه باید کرد؟ فرمود مثل چنین زنی را باید به طلاق سنت طلاق داد.

و صاحب قرب الاسناد به سند خود از صفوان روایت کرده که گفت: من شنیدم از امام صادق علیه السلام که مردی به خدمتش آمد، و این مساله را پرسید که من همسرم را در یک مجلس سه بار طلاق دادم، فرمود اعتبار ندارد، آنگاه فرمود مگر کتاب خدا را نمی خوانی که می فرماید (یا ایها النبی اذا طلقتم النسا فطلقوهن لعدتهن و احصوا العده و اتقوا اللّه ربکم لا تخرجوهن من بیوتهن و لا یخرجن الا ان یاتین بفاحشه مبینه).

آنگاه فرمود: آیا نمی بینی که می فرماید: (لعل اللّه یحدث بعد ذلک امرا) و سپس فرمود: هر چیزی که مخالف کتاب خدا و سنت باشد، باید به کتاب خدا و سنت برگردانده شود.

و در تفسیر قمی در معنای جمله (لا تخرجوهن من بیوتهن و لا یخرجن الا ان یاتین بفاحشه مبینه)، فرموده: این عمل برای مرد حلال نیست، که زنش را بعد از آنکه طلاق داد - و در مدتی که می تواند به او رجوع کند - از خانه خود خارج سازد، و بر خود زن نیز حلال نیست که از خانه شوهرش بیرون رود، مگر آنکه زن گناهی آشکار مرتکب شود که در آن صورت مرد می تواند او را بیرون کند.

و کلمه (فاحشه) به معنای آن است که زن نامبرده یا زناکار باشد و یا از خانه شوهر سرقت کند، و یکی هم از مصادیق فاحشه سلیطه شدن بر شوهر است، که اگر زن طلاقی یکی از این اعمال را مرتکب شود، مرد می تواند او را از خانه خود خارج سازد.

و در کافی به سند خود از وهب بن حفص، از یکی از دو امام صادق و باقر علیهما السلام روایت آورده که درباره زن طلاقی که در عده است فرموده: عده اش را در خانه اش نگه می دارد، و در آن ایام زینت خود را برای شوهرش ظاهر می سازد، (لعل اللّه یحدث بعد ذلک امرا) تا شاید خدای تعالی دوباره محبت وی را در دل شوهرش بیفکند، و نفرت و کینه او را از دل شوهرش بیرون سازد.

مؤلف: در این معانی و معانی جمله جمله دو آیه مورد بحث روایات دیگری از ائمه اهل بیت علیهم السلام رسیده است.

و باز در آن کتاب به سند خود از معاویه بن وهب، از امام صادق علیه السلام روایت آورده که فرمود: کسی که خدای تعالی سه به او داده باشد، از سه چیز دیگرش دریغ نمی دارد: کسی که توفیق دعایش داده باشند از اجابت دعایش دریغ نمی دارند، و کسی که توفیق شکرش دادند از زیادتر کردن نعمتش دریغ نمی دارند، و کسی که نعمت توکلش دادند از موهبت کفایتش مضایقه نمی کنند.

آنگاه فرمود: آیا کتاب خدای را خوانده ای که می فرماید: (و من یتوکل علی اللّه فهو حسبه - کسی که بر خدا توکل کند) او وی را کافی خواهد بود، (لئن شکرتم لازیدنکم - به طور قطع اگر شکرگزاری کنید نعمتتان را زیاد می کنم)، (و ادعونی استجب لکم - بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را).

و نیز در همان کتاب به سند خود از محمد بن مسلم روایت آورده که گفت: از امام صادق علیه السلام از کلام خدای عزوجل پرسیدم که می فرماید: (و من یتق اللّه یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب)، فرمود: یعنی در دنیایش به او این چنین رزق می دهد.

و در الدر المنثور است که: عبد بن حمید و ابن جریر و ابن ابی حاتم، از سالم بن ابی الجعد، روایت کرده اند که گفت: این آیه، یعنی آیه (و من یتق اللّه...) درباره مردی از قبیله اشجع نازل شد که دچار فقر و بلایی شده بود، دشمن پسرش را اسیر گرفته بود، نزد رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم شد، حضرت فرمود: (اتق اللّه و اصبر - از خدا بترس و صبر کن) و پس از چندی پسرش ‍که اسیر شده بود برگشت، خدای تعالی آزادش کرد، به خانواده اش ملحق شد، در بین راه به چند راس بز دست یافته بود، آنها را هم آورده بود، و جریان را به حضور رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم عرضه داشت، در همین بین خدای تعالی این آیه را نازل کرد، حضرت فرمود: آن برها مال خودت باشد.

و باز در همان کتاب است که ابو یعلی و ابو نعیم و دیلمی، از طریق عطا بن یسار، از ابن عباس روایت کرده اند که گفت: رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم در تفسیر آیه (و من یتق اللّه یجعل له مخرجا) فرمود: یعنی از شبهه های دنیا و از سکرات مرگ و از شدائد روز قیامت برایش مخرجی قرار می دهد.

و نیز در همان کتاب است که حاکم (وی حدیث را صحیح دانسته)، و ابن مردویه و بیهقی، از ابوذر روایت کرده اند که گفت: رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم آیه (و من یتق اللّه یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب) را تلاوت کرد، و آن قدر تکرار کرد تا چرتش گرفت، و آنگاه فرمود: ای ابوذر اگر تمامی مردم به این آیه تمسک می کردند، خدا همه شان را کفایت می کرد.

و نیز در همان کتاب آمده که ابن ابی حاتم و طبرانی و خطیب، از عمران بن حصین، روایت کرده اند که گفت: رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: کسی که امید خود را از خلق برید، و همه امیدش را به خدا بست، خدا هر مونه از مونه هایش را کفایت می کند، و از جایی که خود او احتمالش را هم ندهد روزی می دهد، و کسی که همه امیدش به دنیا باشد، خدا او را به همان دنیا واگذار می نماید.

و نیز آمده که: ابن ابی حاتم، از ابن عباس، و او بدون واسطه از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم روایت کرده که فرمود: هر کس ‍دوست می دارد نیرومندترین مردم باشد، بر خدا توکل کند، و هر کس میل دارد بی نیازترین مردم باشد، باید به آنچه در دست خدا دارد، اعتمادش بیشتر از آنچه در دست خود دارد بوده باشد، و کسی که میل دارد محترم ترین مردم باشد از خدا بترسد.

مؤلف: در سابق در ذیل بحث پیرامون همین آیات مورد بحث معنایی برای این گونه روایات کردیم.

و در کافی به سند خود از حلبی، از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: عده زنی که حیض نمی بیند، و مستحاضه ای که خونش قطع نمی شود، سه ماه است، و عده زنی که حیض می بیند، ولی حیضش منظم نیست، سه نوبت حیض دیدن و پاک شدن است.

حلبی می گوید: از آن جناب معنای جمله (ان ارتبتم) را پرسیدم، و عرضه داشتم: منظور از این شک و ریبه چیست؟ فرمود: حیضی که بیشتر از یک ماه طول بکشد ریبه است، و صاحبش باید سه ماه عده نگه دارد، نه اینکه معیار را حیض دیدن قرار دهد (تا آخر حدیث).

و نیز در همان کتاب به سند خود از محمد بن قیس از امام ابی جعفر علیه السلام روایت آورده که فرمود: عده زن حامله ای که مطلقه شده وضع حملش است، و بر همسر او است که در این مدت نفقه او را به طور معروف و معمول بدهد تا فرزندش را بزاید.

و نیز در آن کتاب به سند خود از ابی الصباح کنانی از ابی عبداللاهّمام صادق علیه السلام روایت کرده که گفت: هر گاه مردی همسرش را که آبستن است طلاق دهد، باید نفقه او را بپردازد، تا فرزند به دنیا آید، همین که فرزندش را زائید مزد شیر دادنش را می دهد، و نباید به او ضرر بزند، مگر آنکه زن شیردهی پیدا شود که مزد کمتری بگیرد، اگر مادر طفل حاضر شد به آن مزد کمتر فرزندش را شیر دهد البته او مقدم بر بیگانه است، چون مادر کودک است، لذا تا روزی که بچه از شیر گرفته می شود مزد می گیرد و شیر می دهد.

و صاحب کتاب فقیه به سند خود از ربعی بن عبداللّه و فضیل بن یسار، از امام صادق علیه السلام روایت کرده که در تفسیر جمله (و من قدر علیه رزقه فلینفق مما اتیه اللّه) فرمود: اگر به مقداری که از گرسنگی نمیرد به او داد، و جامه اش را هم تامین کرد، که هیچ، و گرنه باید (حاکم شرع) بین شوهر و زن طلاقی اش جدایی بیندازد.

مؤلف: این روایت را صاحب کافی هم به سند خود از ابی بصیر از آن جناب روایت کرده.

و در تفسیر قمی در ذیل جمله (و اولات الاحمال اجلهن ان یضعن حملهن)، آمده که: زن حامله اگر مطلقه شد، سرآمد عده اش ‍ همان وقتی است که بزاید، و آنچه در شکم دارد بگذارد، حتی اگر بین طلاق و زائیدنش یک روز فاصله شود، پس بعد از زائیدن و پاک شدن می تواند شوهر کند و همچ نین به عکس، اگر بین طلاق و زائیدن نه ماه طول بکشد، عده اش نه ماه است، و نمی تواند شوهر کند، مگر بعد از وضع حمل.

و در کافی به سند خود از عبد الرحمان بن حجاج از ابی الحسن علیه السلام روایت کرده که گفت: من از آن جناب از زن آبستنی سوال کردم که شوهرش طلاقش داده، و او بچه اش را سقط کرده، آیا عده اش با سقط جنین تمام شده یا نه؟ و اگر سقط به صورت مضغه باشد چطور؟ فرمود: هر چه را که انداخته باشد، در صورتی که مشخص باشد که همان حمل است که انداخته، چه تمام باشد و چه ناقص، عده طلاقش همان سقط است، و در عده طلاق لازم نیست خلقت بچه ای که می آورد تمام شده باشد.

و در الدر المنثور است که ابن منذر از مغیره روایت کرده که گفت من به شعبی گفتم نمی توانم گفتار علی بن ابی طالب را بپذیرم، که گفته است: عده زن شوهر مرده آخر دو اجل است. شعبی گفت: اتفاقا نه تنها باید آن را بپذیری، بلکه مانند روشن ترین مطالبی که پذیرفته ای، باید بپذیری، برای اینکه همین علی بن ابی طالب بارها فرمود: آیه شریفه (و اولات الاحمال اجلهن ان یضعن ح ملهن، تنها مربوط به زنان مطلقه است.

و نیز در الدر المنثور است که عبد الرزاق، از عبید اللّه بن عبداللّه بن عتبه، روایت کرده که گفت: ابو عمرو بن حفص ابن مغیره با علی بن ابی طالب به سفر یمن رفت، از یمن نامه ای به همسرش فاطمه دختر قیس نوشت، که من تو را طلاق داده ام (و این سومین بار بود که او را طلاق داد) و به هشام و عباس بن ابی ربیعه نوشت که نفقه او را بدهند، فاطمه آن نفقه را اندک شمرد و اعتراض کرد، نام بردگان به او گفتند: به خدا سوگند تو اصلا نفقه نداری مگر این که حامله باشی، که نیستی، فاطمه نزد رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم رفت، و مساله خود را با آن جناب در میان نهاد، رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: تو نفقه نمی بری. از آن جناب اجازه خواست تا از منزل شوهرش منتقل شود، و حضرت اجازه اش داد.

مروان نزد فاطمه فرستاد، و جریان او را پرسش نمود، فاطمه جریان را برای مروان شرح داد، مروان گفت: من تاکنون چنین چیزی نشنیده ام، مگر از یک زن، و ما با این حرفها حاضر نیستیم ناموس خود را رها کنیم، این مطلبی است که هیچ یک از مردم حاضر به آن نیستند، و خلاصه تو باید همچنان در خانه شوهرت بمانی، فاطمه گفت: حاکم بین من و شما کتاب خداست، و خدای تعالی فرموده: (و لا یخرجن الا ان یاتین بفاحشه مبینه)، تا رسید به اینجا که می فرماید: (لا تدری لعل اللّه یحدث بعد ذلک امرا)، آنگاه فاطمه گفت: این حکم برای زنانی است که ممکن است شوهرانشان در ایام عده پشیمان شده، دوباره به زنان خود برگشته، بخواهند با آنان زندگی کنند، و این بار سوم است که همسر من مرا طلاق داده، دیگر منتظری چه حادثه ای حادث شود چطور وقتی سخن از نفقه می شود می گویید: چون حامله نیست نفقه نمی برد، و وقتی سخن از آزادی می شود می گویید: نه باید در خانه حبس باشد، برای چه حبسش می کنید.

حکم خدا این است که وقتی کسی بخواهد همسر خود را طلاق دهد، او را زیر نظر بگیرد، تا حیض شود، و از حیض پاک گردد، آنگاه یک بار طلاق دهد، در صورتی که حیض می بیند سه بار باید حیض ببیند، و اگر حیض نمی بیند عده اش سه ماه است، و اگر حامله باشد عده اش وضع حمل او است، و اگر شوهر در ایام عده خواست رجوع کند می تواند رجوع کند، و دو شاهد هم بر رجوع خود بگیرد، همچنان که خدای تعالی فرمود: (و اشهدوا ذوی عدل منکم)، و این دو شاهد را هم در هنگام طلاق دادن بگیرد، و هم هنگام رجوع کردن.

حال اگر در ایام عده رجوع کرد که همسر او است، و شوهرش دو بار دیگر می تواند او را طلاق دهد، و اگر رجوع نکرد، تا عده اش ‍ سر آمد، دیگر نمی تواند رجوع کند، بلکه با همان یک طلاق رابطه اش به کلی قطع شده، و زن اختیار خود را دارد که با چه کسی ازدواج بکند، با شوهر سابقش و یا با غیر او. 3

پی نوشت:
1.www.fa.wikishia.net
2.www.iqna.ir
3.www.ommolketab.ir